İçeceklerin Tarih Serüveni: Çay

İlk kez 9. yy'da gezi yazılarında bahis konusu olan çay, 1600'lü yıllara kadar Avrupa'nın ruhu duymadan varlığını sürdürmüş ve Doğulu kültüründe kendine yer edinmiştir.

Çin'de, tesadüfen keşfedilen çay, Tao-Zen anlayışı için en uygun içecekti. Zen için hedefe varmanın değil yolculuğun önemli olması, çayın pişirilerek doğayla bir olmasıyla; Tao durgunluğu, donukluğu, çayın kaynamasıyla açıklanmaktaydı. Nitekim, Doğulular su kaynarken demlikten ırmakların akışı, şimşeklerin gürültüsü, yaprakların hışırtısı şeklinde seslerin gelmesi için pişirme taşları kullanırlar. Burada, kaynayan suya soğuk su dökülmesi, suyun gençliğinin tekrar canlandırılması anlamına da gelmektedir.

Dünya ile öte dünyayı bir tutan, yani nesnelerin ruhlarının insanlarla yaşadığını söyleyen Doğulular, evlerinde bir odayı bu içecek için ayırır, hatta bu odaya girecekler, içeridekilere ve çaya olan saygıyla eğilerek girsin diye kapısını alçak yaparlar.

Uzun bir süre Avrupalılarla ticaret yapmaya yanaşmayan Çinliler, ipek ve porselen sattığı Portekizler aracılığıyla ticaret ağını diğer Avrupa ülkelerine kadar genişletir. Dolayısıyla,1600'lü yıllarda, çay Hollandalılar tarafından Batıya tanıtılır ve bu hoş kokulu içecek, kahvesine sımsıkı sarılan İngilizlerin bile dikkatini çeker.

Çay, bulunduğu yeni topraklarda, başlarda, tıbbi amaçlarla kullanılıp kahveden daha fazla rağbet görür. Lüks tutkusuyla yaşayan aristokrasiler arasında moda olan çay, ucuzladıkça tüm halka yayılır. Tabii, durumdan pek memnun olmayan kahveseverler, çayla ilgili asparagaslar uydurarak, bulundukları mevkileri korumak ister. Tam karşı cephede ise, çay tutkunları bulunmaktadır. Bize şu an ceviz içi doldurmayacak kadar önemsiz görünen bu mesele, döneminde kan akıtacak kadar ciddiye alınıyordu.

Çayı geleneksel içeceği olarak benimseyen toplumlardan biri de İngilizlerdi. Kadınların girmesinin yasak olduğu kahvehaneler, bu yeni içeceğin sevgi kaynağı olmasını sağlar. Tezgahtan satın alınan ve böylece, kadınlar arasında pek sevilen çay, çay saatleri, çay odaları gibi kavramlarla gündelik hayat yerleşmeye başlar. Kısa süre sonra, kahvenin ve kahvehanelerin pabuçları dama atılır, çayın popüleritesi ise zirveye tırmanmaktadır. Bu tırmanış, sanayi devrimine denk gelmektedir.

Çay, kahve gibi kafein içeren içecekler, enerji verici ve uyandırıcı etkileriyle işçilerin verimli çalışmasında çok yararlıdır. Ayrıca, antibakteriyel olmaları ve su kaynaklı hastalıkların azaltılmasında rol oynamaları da tadından yenmeyen özellikleri. Dolaylı olarak, bebek ölüm oranlarını düşüren çay ve kahve, bunu kaynatılmış suyla hazırlanmaları ve dolayısıyla, annelerin sağlıklı süt üretmeleriyle başarıyordu. Nüfus artışıyla beraber sayısı da artan işçilerin sağlıkları da güçleri de iyi yönde gelişiyordu.

İngilizler, geçmiş toplulukların aksine, dünyada nüfus arttırma politikasının değil, küresel güç elde etmenin peşindeydi. Hükumet, bütün sosyal sınıfların hayatının bir parçası haline gelen çayın sihirli etkilerini gözlemledikçe, üretimini arttırmak için üreticileri arayışa sokar. Bu dönemde, The Wedgwood Company çayın üretimi konusunda dünya lideri olur ve en güçlü şirkete dönüşür. Şirket, İngiltere'ye çay tedarik ettikçe, hükumet kendini aşan gelirin keyfini sürer. Öyle ki, diğer ülkelerin, kolonilerin vergi politikalarını İngiltere hükumeti belirlemekte.

1973 yılında sunulan çay yasasına göre, East İndia Company, Amerikan kolonilerine vergisiz çay ihraç edebilir. Değişik bir politika güden İngilizler, yerel tüccarların gümrük vergisini zorunlu kılar ve Amerikanlılar için fiyatları yükseltirler. Bu adaletsiz vergi dağıtımını protesto ve boykot etmek için Boston'da toplanan Amerikanlılar İngiltere'den gelen çayları limana döker ve "laf lafı açar" diyerek, şikayetçi oldukları tüm durumları ortaya dökerek, bağımsızlık savaşının fitilini yakarlar.