Hukuksal Açıdan Seyahat Özgürlüğü Kavramı

Hukuksal Açıdan Seyahat Özgürlüğü Kavramı
  • 0
    0
    0
    0
  • Biliyorsunuz ki, seyahat özgürlüğü bireysel özgürlüklerin en önemli unsurlarından birisidir. Esasen hareket etmek, yer değiştirmek ya da dolaşmak insanın hayati işlevlerini gerçekleştirmesi için gerekli asgari şartlardandırGelin bu yazımızda seyahat özgürlüğü kavramını,tarihsel sürecini ve hukuktaki yerinden söz edelim.

    Seyahat özgürlüğü sadece daha iyi bir yaşam, kariyer, daha güzel bir çevre ve en sonunda Maslow'un ihtiyaçlar piramidinin zirvesinde bulunan kendini gerçekleştirme olgusu açısından değil; bireyin fizyolojik ihtiyaçlarını karşılayabilmesi açısından bir gerekliliktir. Bu ihtiyaçlar karşılanmadığı durumda bireyin başka bir hakkını veya hürriyetini kullanması şüphesiz düşünülemez. Türk Dil Kurumu seyahati yolculuk, gezi, uzak yerleri gezerek görmek, yolculuk etmek; özgürlüğü ise herhangi bir kısıtlamaya, zorlamaya bağlı kalmaksızın davranma, herhangi bir şarta bağlı olmama durumu, her türlü dış etkiden bağımsız olarak insanın kendi iradesine, kendi düşüncesine dayanarak karar vermesi olarak tanımlanmış olduğunu görmekteyiz.

    Seyahat özgürlüğü, dolaşım, gidip-gelme, yer değiştirme ve yerleşme serbestliğini ifade etmektedir. Gezme, hareket etme ya da bulunduğu yerde kalma, alıkonulmayıp/tutuklanmama, ikametini seçme, bu özgürlük kapsamında değerlendirilmektedir. Seyahat özgürlüğü 1982 Anayasasında ve uluslararası metinlerde devlet içinde ve bir devletten diğerine olmak üzere iki ayrı kategoride düzenlenmiştir: Yurt içi Seyahat Özgürlüğü ve Yurt dışı Seyahat Özgürlüğü.
    • Yurt içi Seyahat Özgürlüğü: Yurt içi seyahat özgürlüğü yurt dışına çıkma ve yurda girme dışında kalan yurt içinde dolaşım, gidip-gelme, yer değiştirme, yerleşme serbestliği olarak ifade edilebilir. Seyahat özgürlüğü devlete, karışmama yükümlülüğü getirmesinin yanında özgürlüğün kullanılmasını güvence altına alması bakımından da pozitif yükümlülükler de getirmektedir. Yurt içi seyahat özgürlüğü kural olarak herkese tanınmıştır. Ancak devlet yabancıların yurt içi seyahat özgürlüğünü uluslararası sorumluluklarını da gözetmek suretiyle belli ölçülerde sınırlandırabilir. Avrupa insan Hakları Sözleşmesi'ne Ek-4 sayılı protokolün “hareket özgürlüğü” başlığı altında düzenlenen ikinci maddesinde, bir devletin ülkesinde yasal olarak bulunan herkesin, orada serbestçe dolaşma ve ikametgahını seçme hakkına sahip olduğu düzenlenmiştir. Yurtiçi seyahat özgürlüğünün 1982 Anayasası'ndaki düzenlenişinde yabancılar ile vatandaşlar arasında herhangi bir ayrım ortaya konmamıştır. Ancak yabancıların Türkiye'deki seyahatleri 5683 sayılı Yabancıların Türkiye'de ikamet ve Seyahatleri Hakkında Kanun'da düzenlenmiştir.  Vatandaşların ülke içinde hareket etme, yer değiştirme ve yerleşme özgürlüğünün güvence altına alınması ve ülke dışına sürgün yasağı esastır. Herkes, devlete ayrılmış bazı alanların dışında ve mülk sahiplerini korumak kaydı altında yer değiştirmekte serbesttir. Herkes kendi ülkesini terk edebilir ve serbestçe geri dönebilir. Kısacası cezai mahkumiyet ve özel bir statüye bağlı olma durumu dışında, güvenlik, sağlık ve dolaşım kayıtları altında seyahat serbesttir.
    • Yurtdışı Seyahat Özgürlüğü: İnsanların, tek tek ya da gruplar halinde yabancı ülkelere gitmelerinin çeşitli nedenleri olabilir. Yurt dışına seyahatler; bilim adamlarının meslektaşlarıyla bilgi alışverişinde bulunmaları, sanatçıların gösteriler yapmaları, sporcuların yarışmalara katılmaları, iş adamlarının yeni iş ilişkileri kurma ve yeni olanaklar aramaları gibi çok çeşitli “mesleki” amaçlarla yapılabilir. Sırf yabancı bir ülkeyi tanımak ya da tatillerini orada geçirmek gibi “turistik” nedenlerle, tedavi ya da öğrenim amaçlarıyla da kişiler yabancı ülkelerde bulunabilmektedirler. Yabancı ülkede yerleşmiş yakınlarını ziyaret etmek de yabancı ülkeye seyahat nedeni olabilmektedir.  Yabancı ülkede bulunma, turistik gezilerde olduğu gibi kısa olabileceği gibi, işçilerin durumundaki gibi uzun ve belirsiz süreler için de olabilir. İnsanların dolaşımı 20. yüzyıldan önce ulaşım imkanlarının kısıtlı olması, yeryüzünün geniş olması, hava sahalarını düzenleyen kuralların bulunmaması nedeniyle sorun olarak görülmüyordu. Ancak 20. yüzyılın başlarından itibaren gelişen sanayi sonucunda ulaşım araçlarının artarak çeşitlenmesi, insan nüfusu dolaşımını da artırmıştır. İnsanların istekleri eskiye göre önemli ölçüde farklılık kazanmıştır. İnsanoğlu genel ve gerekli olağanüstü durumların dayattığı sınırlama sebepleri dışında, istediği anda seyahat edebilme imkanlarının varlığı ile mutlu olabilmektedir.
     

    Yorumlar (0)

    Bu gönderi için henüz bir yorum yapılmamış.

    Yorum Bırakın

    Yorum yapmak için üye girişi yapmalısınız. Üye girişi yapmak için buraya tıklayınız.