Çok katmanlı yapısı, doğal güzellikleri ile Bursa'nın İznik ilçesi, dünyada eşine az rastlanan ve "açık hava müzesi" özelliği gösteren antik bir şehirdir. Surları takip ederken, göl kıyısında yürürken veya anıt ağaçların arasında dolaşırken ilk çağlardan günümüze ilgi odağı olmuş bir şehir içinde olduğunuzu görebilirsiniz.
1500 senelik bu bazilika Bursa Büyükşehir Belediyesi’nin “Tarihi Kültürel Mirası Tespit ve Havadan Fotoğraflama Çalışmaları” kapsamında çekilen hava fotoğraflarını değerlendirirken tesadüfen fark edildi.
Peki bu bazilika niye yapılmış, neden gölün altında?
Erken Hristiyanlık Döneminde 15 yaşındaki Aziz Neophytos bir Roma askeri tarafından göl yakınlarında öldürülmüş. Roma İmparatorluğu'nda 313 Milano Fermanı ile Hristiyanlık serbest inanç haline gelmiş ve Aziz Neophytos'un şehit edildiği yerde Aziz Neophytos anısına bir kilise inşa edilmiş. Göl dibindeki bazilika kalıntısının bu kilise olduğu düşünülüyor.
740 yılında meydana gelen büyük deprem sırasında sular altında kalan bazilika, planı bozulmadan günümüze gelmiş durumda. Ebatları 30×19 metre olan bazilika yaklaşık olarak 600 metrekarelik bir alanı kapsıyor.
Prof. Dr. Mustafa Şahin, Yard. Doç. Dr. Emine Tok ve Yard. Doç. Dr. Şahin Kılıç bazilika yapısı ile ilgili "Korunagelmiş haliyle yapı üç nefe sahiptir. Naosun (orta nef) doğusundaki apsis, içte dairesel formlu, dışta ise düz bir duvarla kılıf içine alınmıştır. Apsisin iki yanında ayin için kullanılan malzemelerin saklandığı pastophoria odaları bulunur. Naosun batısında bir narteks (giriş), bunun önünde, kısmen narteks duvarından daha içeriye çekilmiş, üç birimli bir mekân yer alır. Hava fotoğrafları, bazilikanın bütün birimlerinin, çöken üst yapıya ait moloz ile kaplı olduğunu net bir biçimde göstermektedir." bilgilerini paylaştılar.
Bazilikada yapılan araştırmalarda 18'i bazilikanın içinde olmak üzere 36 adet mezar da bulundu.
2 yıldır süren araştırmalar sonucu bazilika yapısının dışında o mimariye uymayan başka bir duvar kalıntısıyla karşılaşıldı. Bu duvar kalıntısının M.Ö 3. yüzyıla ait olduğu düşünülüyor.
Her yıl 21 Ocak'ta Ortodoks Kilisesi tarafından Hristiyanlar için büyük öneme sahip Aziz Neophytos anısına ayinler düzenleniyor.
Bazilika kazısı Büyükşehir Belediyesi, Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Uludağ Üniversitesi'yle ortaklaşa sürdürülüyor. Göl kıyısında Sualtı Arkeoloji Müzesi yapılması hedefleniyor ve kazıdan çıkarılan eserlerin bu müzede sergilenmesi planlanıyor. Aynı zamanda bazilikanın çıkartıldığı yerde 20 metrelik bir kule inşa edilmek isteniyor. Bu kule sayesinde kazı alanı belirlenen saatlerde ziyaretçiler tarafından herhangi bir engele maruz kalmadan incelenebilecek. Çalışmalar tamamlandığında ortaya çıkacak arkeoloji müzesinin ve kulenin turizme büyük katkı sağlayacağı düşünülüyor.
Kaynak: Mustafa ŞAHİN, BURSA'DA ZAMAN Ocak 2014 Sayı: 9
Kaynak: Mustafa ŞAHİN, TINA 2015 Sayı: 4
İznik, 15 Nisan 2014 yılında UNESCO Dünya Kültür Mirası Geçici Listesi’ne kabul edildi. Yine aynı sene göl kıyısı yakınında suların çekilmesiyle fark edilen bazilika, Amerika Arkeoloji Enstitüsü (Archaeological Institute of America) tarafından 2014 Yılının En Önemli 10 Keşfi arasında gösterildi.
1500 senelik bu bazilika Bursa Büyükşehir Belediyesi’nin “Tarihi Kültürel Mirası Tespit ve Havadan Fotoğraflama Çalışmaları” kapsamında çekilen hava fotoğraflarını değerlendirirken tesadüfen fark edildi.
Peki bu bazilika niye yapılmış, neden gölün altında?
Erken Hristiyanlık Döneminde 15 yaşındaki Aziz Neophytos bir Roma askeri tarafından göl yakınlarında öldürülmüş. Roma İmparatorluğu'nda 313 Milano Fermanı ile Hristiyanlık serbest inanç haline gelmiş ve Aziz Neophytos'un şehit edildiği yerde Aziz Neophytos anısına bir kilise inşa edilmiş. Göl dibindeki bazilika kalıntısının bu kilise olduğu düşünülüyor.
740 yılında meydana gelen büyük deprem sırasında sular altında kalan bazilika, planı bozulmadan günümüze gelmiş durumda. Ebatları 30×19 metre olan bazilika yaklaşık olarak 600 metrekarelik bir alanı kapsıyor.
Prof. Dr. Mustafa Şahin, Yard. Doç. Dr. Emine Tok ve Yard. Doç. Dr. Şahin Kılıç bazilika yapısı ile ilgili "Korunagelmiş haliyle yapı üç nefe sahiptir. Naosun (orta nef) doğusundaki apsis, içte dairesel formlu, dışta ise düz bir duvarla kılıf içine alınmıştır. Apsisin iki yanında ayin için kullanılan malzemelerin saklandığı pastophoria odaları bulunur. Naosun batısında bir narteks (giriş), bunun önünde, kısmen narteks duvarından daha içeriye çekilmiş, üç birimli bir mekân yer alır. Hava fotoğrafları, bazilikanın bütün birimlerinin, çöken üst yapıya ait moloz ile kaplı olduğunu net bir biçimde göstermektedir." bilgilerini paylaştılar.
Bazilikada yapılan araştırmalarda 18'i bazilikanın içinde olmak üzere 36 adet mezar da bulundu.
2 yıldır süren araştırmalar sonucu bazilika yapısının dışında o mimariye uymayan başka bir duvar kalıntısıyla karşılaşıldı. Bu duvar kalıntısının M.Ö 3. yüzyıla ait olduğu düşünülüyor.
Her yıl 21 Ocak'ta Ortodoks Kilisesi tarafından Hristiyanlar için büyük öneme sahip Aziz Neophytos anısına ayinler düzenleniyor.
Bazilika kazısı Büyükşehir Belediyesi, Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Uludağ Üniversitesi'yle ortaklaşa sürdürülüyor. Göl kıyısında Sualtı Arkeoloji Müzesi yapılması hedefleniyor ve kazıdan çıkarılan eserlerin bu müzede sergilenmesi planlanıyor. Aynı zamanda bazilikanın çıkartıldığı yerde 20 metrelik bir kule inşa edilmek isteniyor. Bu kule sayesinde kazı alanı belirlenen saatlerde ziyaretçiler tarafından herhangi bir engele maruz kalmadan incelenebilecek. Çalışmalar tamamlandığında ortaya çıkacak arkeoloji müzesinin ve kulenin turizme büyük katkı sağlayacağı düşünülüyor.
Kaynak: Mustafa ŞAHİN, BURSA'DA ZAMAN Ocak 2014 Sayı: 9
Kaynak: Mustafa ŞAHİN, TINA 2015 Sayı: 4
Yorum Bırakın