Progresif rockın belki de en az değer verilen ve en az dinlenen alt türü olan krautrock ya da diğer adıyla kozmik müzik, 60'ların sonları ve 70'lerin başında Batı Almanya'da ortaya çıkan bir Alman deneysel rock akımıdır. Rock müzikten çok elektronik müzik ögeleri barındıran bu türü sanatçıların kendilerine dayatılan Anglo-Amerikan kültürüne ve schlager(Alman pop müziği) gibi ana akımlara karşı bir tepkisi olarak nitelendirirsek sanırım yanlış olmaz.
60'lı yılların sonları, tüm dünyada savaş karşıtlığının, hippi hareketinin ve genç devrimci hareketlerinin en yoğun hissedildiği yıllar aynı zamanda progresif rock ve pyschedelic rockın da altın çağını yaşadığı dönemlerdi. Amerika, İngiltere gibi batı bloğu ülkelerinin gitar tanrılarıyla ve The Beatles gibi efsanevi gruplarla çalkalandığı dönemde Almanya'da tamamen başka bir durum söz konusuydu. Savaşın ardından bölünen Almanya'nın batı kısmında hem politik hem de kültürel ve estetik kaygılara sahip gençlerin 1968'de gerçekleştirdiği Alman Öğrenci Hareketi tamamen farklı bir müzik türünü doğurmuştu: daha nahif, daha deneysel, daha elektronik Alman deneysel rock müziği.
Kendi müzik kültürlerini sıfırdan inşa etmek isteyen ve daha önce denenmemiş sesleri kullanmak isteyen müzisyenler Berlin'deki Zodiak Free Arts Lab'da kendilerine sonik bir ütopya yaratmak istiyorlardı, farklı seslerden oluşan farklı bir dünya. Psychedelic rock, progresif rock, modern klasik müzik ve caz müzik alt yapılarını elektronik müziklerle harmanlamaya başlayan müzisyenler, özellikle Klaus Schuze'nin geliştirdiği yeni bir tür synthesizer sayesinde pek çok farklı sesler elde ederek şarkılar üretmeye başladılar.
Başlarda özellikle Almanlar tarafından saçma bulunan ve müzik olarak nitelendirilmeyen bu tür sonrasında Amon Düül, Can, Faust, Neu!, Tangerine Dream, Popol Vuh, Ash Ra Tempel gibi grupların çalışmalarıyla popülerliğini arttırdı. Özellikle dinleyicilerini komün yaşama teşfik etmeyi amaçlayan gruplar yıllar içinde Batı Almanya'nın hem müzik kültürünü hem de halkın yaşam biçimlerini oldukça etkilemişlerdir.
70'lere geldiğimizde parçalarında doğaçlama ögeler barındıran, Avrupa ve Amerikan müzik türlerinin aksine daha elektronik ve mekanik sesler içeren bu tür diğer ülkelerdeki dinleyiciler arasında da popüler olmaya başladı. Psychedelic ritimleri melankolik bir atmosferde sunan bu tür dünyanın alışık olmadığı bir türdü. Ancak o zamanların İngiltere'sinin hala savaştan dolayı Almanlarla arası pek iyi değildi, ve Alman deneysel müziğinin ülkede yayılmasını saçma bulan İngiliz basını bu müziği krautrock olarak adlandırıyordu. (Kraut kelimesi Almanları aşağılamak için kullanılan bir argo sözcüktür. Kelime Almanya'da savaş zamanı sıkça tüketilen Sauerkraut(lahana salamurası) kelimesinden üretilmiştir.)
Sanatçılar kendilerine krautrock grupları denmesinden ne kadar hoşlanmasalar da bazıları bu tanımı kullanmış ve hatta ünlü krautrock grubu Faust bu isimde bir şarkı bile yapmıştır:
Ayrıca dünyaya hızla yayılan bu tür daha sonrasında David Bowie, Radiohead, John Frusciante, Joy Division gibi grupların ve sanatçıların müziklerine de ilham kaynağı olmuştur.
CAN
Krautrock türünden bahsedip CAN grubundan bahsetmezsek olmaz. Ne kadar bazı kaynaklara göre adını komünizm, anarşizm ve nihilizmin baş harflerinden aldığı iddia edilse de adını İngilizce ve Türkçe'deki pozitif anlamları olmasından dolayı alan grup avangart ve jazz temelli parçaları psychedelic rock, funk ve noise türleriyle karıştırarak oldukça başarılı şarkılar üretmişlerdir. Ülkemizde özellikle Ege Bamyası isimli albümüyle tanınmaktadır. İşte grubun krautrock türüne kattığı bazı önemli parçalar:
Amon Düül - II
Krautrock türünün en önemli öncüsü olarak kabul edilen ve şarkılarında psychedelic rock ve space rock türlerini harmanlayan grup özellikle 1970 yılında çıkardığı Yeti albümüyle yabancı basın tarafından krautrock hareketinin kilometre taşı olarak kabul edilmektedir. Grup bir röportajında polisleri, politikayı, diğer her şeyi kovalayacak aletlerimiz ya da silahlarımız yoktu, ama müzik yapabilirdik ve aynı görüşte, aynı amaçta olan insanları bir araya getirebilirdik düşüncesiyle müzik hayatına başladıklarını dile getirmiştir ve şarkılarında da bu eleştirel tutumu görmekteyiz. Adını Batı Almanya'nın tam egemenlik hakkına kavuştuğu 5 Mayıs 1955'ten alan 5.5.55 şarkısı bu tutumun belki de en somut örneklerindendir. İşte grubun krautrock türüne kattığı bazı önemli parçalar:
Kraftwerk
Anlamı elektrik santrali olan ünlü krautrock gruplarından Kraftwerk'e elektronik müziğin mucidi ve öncüsü desek sanırım yanlış olmaz. Bu türün geliştirilmesinde ve yayılmasında oldukça etkili olan grup kullandıkları synthesizerlarla ve davul makineleriyle krautrockın psychedelic kısmından çok elektronik kısmını temsil etmişlerdir. Grup, çalışmalarıyla pek çok sanatçıya ilham kaynağı olan ve parçalarıyla tekno, hiphop, post-punk ve kulüp müziğinin ortaya çıkmasına katkı sağlamıştır. Bu çalışmalarından dolayı gruba 2014 yılında Grammy Ödül Töreni'nde Hayat Boyu Başarı Ödülü verilmiştir. İşte grubun krautrock türüne kattığı bazı önemli parçalar:
Faust
İsmini klasik bir Alman hikayesinden alan ve krautrock hareketinin merkezindeki gruplardan biri olan ve deneysel elektronik müzik türünde müzikler icra eden Faust grubu pek çok sanatçının krautrock akımını takip etmesini sağlayan gruptur. Aynı zamanda kendileri şu anki endüstriyel müzik türünün oluşmasında etkisi olan gruplardan biridir. İşte grubun krautrock türüne kattığı bazı önemli parçalar:
Bu grupların yanı sıra Neu!, Popol Vuh, Guru Guru, Tangerine Dreams, Harmonia, Ash Ra Tempel, Cluster, Embryo ve daha pek çok grup krautrockın ortaya çıkmasında, gelişmesinde ve yayılmasında katkıda bulunmuştur. Pek çok zorluğa rağmen sıfırdan bir Alman rock/deneysel müzik kültürü üretmeyi başarmış ve 20. yüzyılın müzik anlayışını bambaşka bir boyuta taşımış daha fazla krautrock parçası dinlemek isterseniz aşağıdaki çalma listesine göz atabilirsiniz:
Yorum Bırakın