Belki de hepimiz bir kez ayçiçeği tarlasına karşı yürüme fırsatı bulduk. Şimdi sizlere yürürken hiç düşünmediğimiz bir şeyler anlatacağım.

Ayçiçeklerinin mitolojik hikayesi şöyledir; güneş tanrısı Apollon kırlarda dolaşırken genç bir kız görür ve aşık olur. Kırlarda yürürler, çiçekler koklarlar birlikte vakit geçirirler. Daha sonra genç kız da Apollon’a aşık olur. Hiç ayrılmak istemezler. Akşamüstü Apollon ortadan kaybolur. Genç kız her yerde onu aramaya başlar ama hiçbir yerde bulamaz. Yorgunluktan halsiz kalmış bir şekilde tanrıya yalvarır “lütfen onu bir kez daha görmeme izin ver ben onsuz yaşayamam” der. Tanrı da genç kızı günebakan çiçeğine dönüştürür. Gün doğumundan batımına kadar onu izler. Akşam olunca da boynunu büküp tekrar sabahı bekler.

Vincent Van Gogh'un ayçiçekleri serisi vardır. Ayçiçeklerini çok sever ve hayatının farklı yıllarında onları resmeder.

(Ayçiçekleri, 1887, Tuval üzerine yağlı boya, Museum of Fine Arts Bern, Bern, İsviçre)

Vincent'in yapmış olduğu ilk ayçiçekleri serisinin ilk tablosu. Resimde görüldüğü üzere ayçiçekleri tarlada veya bir vazoda değiller, soğuk bir zemin üstünde, daha olgunlaşmamışlar, renkleri soluk ve hiçbir yere ait değiller.

(Ayçiçekleri, 1887, Tuval üzerine yağlı boya, 43.2 x 61 cm, The Metropolitan Museum of Art, New York, ABD)

Van Gogh 1887'de Paris'te kardeşi Theo ile birlikte yaşıyor. Hayatının en mutsuz ve karamsar zamanları. Ailesel baskılar, reddedilen evlenme teklifleri, başarılı olamadığı işler ve meslekler. Bu tabloda arkası dönük bir ayçiçeği var ama sarısı artık daha canlı, fırça darbeleri daha belirgin. Vincent bu tabloyu daha sonra Paul Gauguin'e hediye ediyor. Gaugin bu tabloya övgüler yağdııyorı ve evinin en güzel yerine astı.

(Ayçiçekleri, 1887, Tuval üzerine yağlı boya, 21.2 cm x 27.1 cm, Van Gogh Museum, Amsterdam, Hollanda.)

Van Gogh 1888’de Arles’e yerleşti, evini stüdyo yapmaya karar vermişti. Hayatını mükemmelleştirmek istiyordu. Çok geçmeden, fiziksel hastalıktan muzdarip olmasının yanı sıra, psikolojik sağlığının da azalmakta olduğunun farkında değildi. Burada Fransız ressam Paul Gauguin’le sık sık mektuplaşıyor, resim değiş-tokuş ediyor ve onu Arles’e yerleşip kendisiyle birlikte resim yapması için ikna etmeye çalışıyordu. Gauguin, sonunda Vincent’in ısrarlarına dayanamadı ve Arles’e taşınmaya ikna oldu. 

Van Gogh’un Arles’i güneyin stüdyosu yapma hayalleriyle kiraladığı meşhur sarı ev! Binalardan sağ köşedeki Van Gogh’un, 4 odalı evi… Odalardan birini Gauguin için ayırmıştı hatta odasını Ayçiçekleri tablolarıyla donatmıştı.

(Ayçiçekleri, 1888, Tuval üzerine yağlı boya, 73 x 58 cm, Özel koleksiyon)

Arles'de eskiye göre daha iyi hisseden Vincent'in ayçiçekleri artık soğuk bir zemin üstünde değil de vazoda, olgunlaşmış ve büyümüşler ama en önemlisi yalnız değiller. Renkler sıcak ve pastoral. Eskiden hiçbir yere ait olmayan ayçiçekleri artık bir yere ait.

(Ayçiçekleri, 1888, Tuval üzerine yağlı boya, 92 x 73 cm, Neue Pinakothek, Munich, Almanya.)

(Ayçiçekleri, 1888, Tuval üzerine yağlı boya, 92.1 x 73 cm, The National Gallery, London, İngiltere.)

(Ayçiçekleri, 1889, Tuval üzerine yağlı boya, 92.4 x 71.1 cm, Philadelphia Museum of Art, Philadelphia, ABD.)

Gördüğünüz gibi çiçekler artık vazoda bu bize Vincent'in artık kendini güvende hissettiğini gösteriyor. Farklı kompozisyonlarda yorumladığı ayçiçekleri aslında kendisini temsil ediyor. Theo'ya yazdığı bir mektupta şöyle diyor: “Biliyorsun, şakayık çiçeği Jeannine’indir, hatmi çiçeği Quost’a aittir, ayçiçeği de galiba biraz benim...”

Paul Gauguin narsistlik kişilik bozukluğundan muzdarip bir sanatçıdır. Gauguin' in bu psikolojisi onun sanatını da etkilemiştir. Anksiyetelerini, depresyonlarını resimlerinde rahatlıkla görürüz. İkisinin de psikolojik sorunları zamanla birlikte yaşamayı güçleştiriyor. Sürekli kavga ediyorlar.Gauguin bir zaman sonra evi terk ediyor. Ve bu dönemde Vincent’in dengesiz tavırlarının daha da belirgin bir hale geldiğini söylüyor. Bir akşam aralarında şiddetli bir kavga çıkıyor. Ve Gauguin geceyi bir otelde geçiriyor. Bunun üzerine Vincent geçirdiği bir krizle kulağını kesiyor.

 

(Paul Gauguin, Van Gogh Ayçiçekleri Resmini Yaparken, 1888, Tuval üzerine yağlı boya, 73 x 92
cm, Van Gogh Museum, Amsterdam, Hollanda)

 Paris'teki yalnız ve solgun ayçiçekleri Arles'e gelince daha sıcak ve kalabalık bir biçimde olmasını Gauguin'e borçluyuz. Sanatçıya ilham verdi ve hayatına renk kattı. Aslında Paul Gauguin, Vincent Van Gogh'un güneşi diyebiliriz. Peki sizin güneşiniz kim/ne ?

Kaynaklar

https://www.pivada.com/vincent-van-gogh-aycicekleri

https://www.sanatabasla.com/2013/09/aycicekleri-sunflowers-van-gogh/

https://medium.com/t%C3%BCrkiye/inceleme-c719714502fa

https://gulsahmeralozgur.dr.tr/narsistik-kisilik-bozuklugu-ve-paul-gauguin/