Lover’s Eye – Sevgilinin Gözleri

18. ve 19. yüzyıllarda özellikle Avrupa’da âşıklar birbirlerinin göz resimlerini kalplerine yakın bir yerde taşıyormuş.

Özellikle dönemin Avrupalı zenginleri arasında çok yaygınlaşmış. Lover’s Eye - Sevgilinin Gözleri 1000’e yakın örneği günümüze kadar ulaşmış.

     

Bu geleneğin nasıl başladığına gelince, başlangıcı 18.yüzyıla kadar gidiyor. Daha sonra Kral olacak IV. George (Galler Prensi) ve âşık olduğu kadın Maria Fitzherbert ile başlar.

  Sevgilinin gözü, genellikle bir kolyeye resmediliyor ve kalbe yakın konumlandırılması makul görülüyordu. Kolyenin yanı sıra yüzük, broş, saç tokası gibi aksesuarlara da sevgilinin gözü çizilebiliyordu, fakat aşkın saklanması bu dönemlerde beklenen bir durum olduğu için diğer aksesuarları sadece cesur insanlar kullanabiliyordu.

 

 Broş Örnekleri           

 

Galler Prensi George daha önce iki evlilik geçirmiş Katolik Maria Fitzherbert’e âşık olur. Maria tarafından hep reddedilir. George vazgeçmez hatta intihar girişiminde bile bulunur. Galler prensi, bu girişim sonrası Maria isteksizce de olsa evlenmeyi kabul eder. Ancak sonradan belki de çevresinin de etkisiyle Katolik olması ve başından iki evlilik geçmiş olması yüzünden asla kraliyet çevresince kabul görmeyeceği ve George için bunun büyük bir sorun haline geleceğini düşünerek George’dan uzaklaşır.
George yine de vazgeçmez 3 Kasım 1785’de ona bir mektup yazar ve evlilik teklifi yapar ancak mektupla birlikte yüzük göndermek yerine Richard Cosway’e yaptırdığı kendini gözünün resminin olduğu bir hediye gönderir.
Maria’nın teklifi kabul etmesinde bu mu etkili oldu bilinmez ancak 15 Aralık 1785’de çift evlenir. “Sevgilinin Gözleri” geleneği bu şekilde başlar.

    

Bir Kadının Sol Gözünün Portresi. Philadelphia Museum of Art.

 

Başka bir bilgiye göre, göz minyatürlerini Fransa'nın bir ürünü olarak yerleştirir. Essay The Artist's Eye'daki Elle Shushan'a göre :

27 Ekim 1785'te Horace Walpole, Ossory kontesine şunları yazdı: “İnsanın budalalığı ya da daha doğrusu Fransız çılgınlığı bu kadar ileri gidebiliyorsa, çok daha hafif bir aptallık örneği vermek önemsiz olacaktır; ama biliyorsunuz Madam, artık moda olan portreler değil, gözlere sahip olmak değil mi? 'Ya Rabbi bilmiyor musun?' diyorlar. Buraya göz boyamak için bir Fransız geldi.”

Galler Prensi'nin oküler aşk hareketinden on iki yıl kadar önce başkaları tarafından boyanmış göz minyatürlerine dair başka raporlar da var. Dönemin önde gelen nakkaşlarının titizlikle tuttukları ücret defterlerinin incelenmesi, Cosway'in ünlü örneğinden çok önce göz boyama kitaplarına girişleri ortaya çıkarmaktadır. George Engleheart, (ve Cosway'in rakibi) minyatürcü, defterine 1775'ten 1813'e kadar yirmi üç göz portresi kaydeder.

George Engleheart çalışmalarından bir tanesi

 

Kraliçe Victoria, sanat parçaları olarak kullanılmak üzere ünlü göz minyatürlerini canlandırdı. Sir William Charles Ross, Kraliçe'nin Kraliyet minyatüristiydi ve bu nedenle majesteleri tarafından yaptırılan göz portrelerinin çoğunu resmetti. Çocuklarının, birçok arkadaşının ve diğer akrabalarının portrelerini sipariş etti. Sanat formu, yirminci yüzyılın başlarında, çoğunlukla kraliyet ailesi veya aristokrasi üyeleri olmak üzere üslubun birkaç sadık takipçisi tarafından mütevazı bir şekilde canlı tutuldu. O zamanlardaki sanatçılar, modayı Amerika'ya getirmek için başarılı girişimlerde bulundular.

19. yüzyılın başlarında, göz minyatürleri de bazen 'gözyaşı takıları' olarak adlandırılan bir tür hatıra takısına dönüşmüştü. Göz portresinin amacı, başta gizli aşkı temsil ederken sonrasında sevgiliyi hatırlamaya odaklandı. Gözyaşı ile süslenmiş, bulutların arasından bakarken tasvir edilen minyatürler güçlü bir duygu uyandırdı. Anma amaçlı göz minyatürleri genellikle saç işlemesini de içeriyordu. Portreyi çevreleyen değerli taşlar duyguları sembolize ediyordu.

 

İnciler, bir göz portresini çevrelediklerinde genellikle gözyaşlarını temsil ederdi.

Yalnızca parasını ödeyebilecek patronlar tarafından kullanılan bir motif olan elmas, gücü ve uzun ömürlülüğü temsil ediyordu.

Mercanın kullanıcıyı veya minyatürün enerjisini zarardan koruduğu söyleniyor.

Granatlar, Gürcü mücevheratında çok popülerdi ve gerçek dostluğu temsil ettiği söyleniyordu.

 

Turkuazlar ise takan kişi için sağlık açısından koruyucu bir tılsım görevi görüyordu.

 

KAYNAKLAR

Boettcher, Graham C. (editör). Aşkın Bakışı: Kayakçı Koleksiyonundan Göz Minyatürleri : D. Giles Ltd.: Londra, Birmingham Sanat Müzesi, 2012.

Dawes, Ginny Redington Dawes ve Collings, Olivia. Gürcü Mücevherleri: 1714-1830 : Woodbridge, Suffolk, İngiltere: Antik Koleksiyonerler Kulübü, 2007

.
Gere, Charlotte ve Rudoe, Judy. Kraliçe Victoria Çağında Mücevherat: Dünyaya Bir Ayna : Londra, British Museum Press, 2010.

Grootenboer, Hanneke. Bakışın Hazinesi: Onsekizinci Yüzyıl Sonu Göz Minyatürlerinde Samimi Vizyon : Chicago ve Londra: University of Chicato Press, 2012.

Victoria ve Albert Müzesi.