İyi müzik... Kullanması oldukça tehlikeli ve yine tanımlaması bir o kadar zor bir kavram. Yine de tanımlamak için elimden geleni yapacak ve bununla da yetinmeyip iyi müziğin özgün olamayacağını açıklayacak ve savunacağım. 

Evrendeki her şeyin titreşim halinde olduğunu, bu doğrultuda her şeyin duyulsun yahut duyulmasın ses çıkardığını biliyoruz. Yani evet, dışarıda devasa bir uğultu var. Kulaklarımız da bu uğultunun yalnızca kendi çalışma aralığına uygun olan belli bir kısmını duyuyor ve zihnimize ulaştırıyor. Sonuç olarak bu uğultunun içinde bir kamyonun egzoz gürültüsü de, en sevdiğiniz gitaristin solosu da yer alıyor. Peki neden bu seslerden birine "müzik" derken diğerine "gürültü" diyoruz? Bu iki sesin arasındaki fark ne? 

Eğer burada farkın "müziğin ritim ve ahenk içinde olması" diye düşünüyorsanız, hemen belirtmek isterim ki egzoz gürültüsünün sebebi de dakikada belli bir ritimle (devir) hareket eden motorun ahenk içindeki çalışmasından başka bir şey değildir. Üstelik "ahenk" içinde olmayan müzik de pekala örnek gösterilebilir. Hem de çok yakından tanıdık bir örnek;

Evet, Led Zeppelin'in ünlü Kashmir şarkısı; bilindik anlamdaki müziğin kurallarına karşı çıkmaktadır. Zira şarkının davulları 4/4'lük ritim düzeninde yazılmış iken gitar riffi 6/8'lik ritim düzenindedir. Bunlar matematiksel olarak örtüşmesini beklemeyeceğiniz partisyonlar olsa da, sanıyorum ki burada Kashmir'in başarısını tartışmamız yersiz olacaktır.

O halde başlangıçtaki sorumuza tekrar dönelim; müzik nedir, iyi müzik nedir?

Görüşüm; sesleri, edindiğimiz ve oluşturduğumuz kültürün zihnimizde biçimlendirmiş olduğu kalıplara uygun düştüğü ölçüde müzik ve iyi müzik olarak değerlendirdiğimiz yönünde. Bu görüşün iki çıktısı ise; müziğin kümülatif olduğu ve iyi müziğin özgün olamayacağıdır.

Demek istediğim şey şu; aslında sonsuz farklı ses kaynağından, sonsuz farklı tınıda ve renkte sonsuz farklı ses üretebiliriz. Ama bildiğimiz kadarıyla 12 adet nota mevcut. Yani sonsuz kümesinin içinden "müzik yapmak" için seçilen 12 adet nota ve bunların alt ve üst oktav karşılıkları var. Peki, güzel. Ama bu 12 notanın içerisinde de şarkınızın tonunu (minör, majör, pentatonik vb.) belirlemeniz ve kümeyi ortalama 5-8 nota arasında bir yerlere daraltmanız gerekecek. Enstrüman geçmişinizle beraber, bu küme içerisinde kuvvetle muhtemel sevdiğiniz sanatçıların o enstrümanla daha önce kurmuş olduğu müzikal cümleleri alıp kendi çerçevenizden yorumlayacak ve arka arkaya dizeceksiniz. Yani bir şarkıda kullanılabilecek seslerin evrendeki tüm seslere oranı; kabaca dünyadaki içilebilir suların tüm sulara oranı ile denk.

Buraya kadar evrensel müzik kültürü üzerinden bu hususu tartıştık, ancak daha dar kültür çevrelerinde de müziği kendi doğrularımızla algılıyoruz. Bunu da yine bildiğimiz örneklerle açıklamaya çalışacağım;

Evet, çoğumuzun sevdiği bir rock efsanesi. Ama bir de şöyle dinleyelim;

Kelimenin tam anlamıyla aynı şarkının iki farklı versiyonunu dinlediniz. Üstelik şarkının aranjesinde bile dişe dokunur bir farklılık yok, yani dinlediğiniz şey şarkının farklı bir yorumu bile sayılmaz. Ancak yine de iki versiyondan birini daha çok sevdiğinizi ve daha iyi müzik olarak nitelendirdiğinizi tahmin ediyorum. Fakat kötü olan versiyonu icra edenler, kuvvetle muhtemel, bunu daha kötü versiyonu olsun diye üretmediler. Şarkıyı sadece kendi müzik algıları ile icra ettiler.

İşte hipotezim şu; iyi müzik, özgün olmamakla ilgilidir. Çünkü edindiğimiz ve oluşturduğumuz kültür, zihnimizde hem evrensel hem de bölgesel kalıplar yaratır. Ve duyduğumuz dinlediğimiz bir şarkı, bu kalıplara uyduğu kadar tarafımızca iyi müzik olarak değerlendirilir. Farklı kültürlerin, bizim kültür kalıplarımıza uymayan müzik düzenlerine karşı bakışımız, her halükarda en azından bu şarkıların liste başı olmasını pek de mümkün göstermiyor. Üstelik evrensel boyutta 12 notanın dışında kalan sesleri "detone" olarak tanımlıyoruz.

Bu halde çok özgün, daha önce hiç duymadığımız seslerden oluşan bir şarkıyı iyi müzik olarak değerlendiremeyeceğimizi düşünüyorum.