Stok yönetimi, her işletmenin karlılığını ve verimliliğini doğrudan etkileyen kritik bir süreçtir. Bu süreçte kullanılan iki temel yöntem FIFO (First-In, First-Out) ve LIFO (Last-In, First-Out) kavramlarıdır. Bu yazımızda her iki yöntemin özelliklerini, avantajlarını ve dezavantajlarını ele alacağız.
FIFO (First-In, First-Out)
FIFO, “İlk Giren, İlk Çıkar” anlamına gelir. Bu yöntemde stoklara ilk eklenen ürünler, ilk olarak satılır veya kullanılır. Özellikle taze gıda, ilaç gibi son kullanma tarihi olan ürünlerin yönetiminde tercih edilir.
Avantajları:
Ürünlerin Tazeliğini Korur: FIFO, ürünlerin zamanında kullanılmasını sağlayarak bozulma ve eskime riskini azaltır.
Maliyet Hesaplamalarında Düzenlilik: Maliyet hesaplamaları piyasa fiyatlarındaki değişimlere daha duyarlı olabilir, bu da bütçeleme ve fiyatlandırma stratejilerinde yardımcı olur.
Dezavantajları:
Maliyet Artışı Riski: Enflasyon dönemlerinde stok maliyetleri artabilir, çünkü eski daha düşük maliyetli stoklar ilk olarak tükenir.
Stok Yönetimi Karmaşıklığı: FIFO yöntemi özellikle büyük ve çeşitli stoklar için karmaşık hale gelebilir.
LIFO (Last-In, First-Out)
LIFO, “Son Giren, İlk Çıkar” anlamına gelir. Bu yöntemde en son alınan veya üretilen stok öğeleri ilk olarak satılır veya kullanılır. LIFO, özellikle fiyatların arttığı dönemlerde maliyet yönetimi açısından tercih edilebilir.
Avantajları:
Enflasyon Etkisine Karşı Koruma: Maliyetlerin artığı dönemlerde LIFO daha yüksek stok maliyetlerini yansıtarak vergi yükünü azaltabilir.
Güncel Maliyet Yansıtması: En son alınan ürünlerin maliyeti genellikle mevcut piyasa koşullarını daha iyi yansıtır.
Dezavantajları:
Ürünlerin Eskimesi: Özellikle tarihi geçebilecek ürünler için uygun olmayabilir çünkü eski stoklar depoda kalmaya devam eder.
Maliyet Hesaplamalarında Karışıklık: LIFO, maliyet hesaplamalarını daha karmaşık hale getirebilir ve stok değerlemesinde tutarsızlıklara yol açabilir.
Karar Verirken Dikkate Alınması Gerekenler
Stok yönetim metodunun seçimi sadece maliyet ve verimlilik açısından değil, aynı zamanda şirketin genel iş stratejisi ve piyasa koşulları açısından da önemlidir. Birkaç önemli husus şunlardır:
Sektörel Özellikler: Bazı sektörler örneğin gıda ve sağlık FIFO yöntemini gerektirirken diğer sektörlerde LIFO daha uygun olabilir.
Maliyet Trendleri: Fiyatların artığı dönemlerde LIFO, maliyeti düşürme ve vergi yükünü azaltma avantajı sağlayabilir.
Stok Rotasyonu: FIFO, stok rotasyonunu hızlandırarak ürünlerin eskimesini ve depolama maliyetlerini azaltır.
Finansal Raporlama ve Vergilendirme: Muhasebe standartları ve vergilendirme politikaları stok değerleme yöntemi seçiminde önemli bir rol oynar.
Teknoloji ve Stok Yönetimi
Günümüzde stok yönetimi süreçlerinin etkinliği büyük ölçüde teknolojik araçların kullanımına bağlıdır. Yapay zeka ve makine öğrenimi gibi teknolojiler stok seviyelerinin optimize edilmesi, talep tahminleri ve maliyet analizleri gibi konularda önemli katkılar sağlar.
Yorum Bırakın