Genel vaziyet planı bağlamında “Doğuda Saray (Devlet Yönetimi ve Harem) – Batıda Cuma Camii (Yıldız Hamidiye Camii)” kurgusuyla Türk-İslâm saray mimarisi geleneğini sürdürmektedir.

Sarayın Bölümleri

500.000 m2 alana sahip olan Yıldız Sarayı, üç büyük kısımdan meydana gelmektedir:

Asıl Saray: Devlet yönetimini ilgilendiren yapıların bulunduğu bölümdür.
Hususi Bölüm: Sultan’ın kendisine ve haremine ait olan kısımdır.
Dış Bahçe ve Çevre Yapılar: Bugünkü Yıldız Parkı olan bu bölüm, saltanat döneminde saraya mahsus olan büyük parktır. Günümüzde halka açıktır ve bu bölümdeki birçok köşkten günümüze sadece Çadır, Malta ve Şale köşkleri ulaşmıştır.

Tarihi ve Mimari Özellikleri

Yıldız Sarayı alanındaki ilk köşk, Sultan III. Selim (1789-1807) zamanında yapılmıştır. Sonraki padişahlar yöredeki koru ve bahçelere ilgi göstermişlerse de, Yıldız Sarayı’nın adı Sultan II. Abdülhamid (1876-1909) ile özdeşleşmiştir. Sultan II. Abdülhamid, bölgeye “Yıldız Sarây-ı Hümâyûnu” ismini vererek burayı asli ikametgâhı olarak belirlemiş ve 33 yıl ülkeyi bu saraydan yönetmiştir.

Yapılar ve İmkanlar

Beşiktaş ile Ortaköy arasındaki çok geniş bir araziye yayılmış bulunan Yıldız Sarayı, bahçeleri, havuzları, ağaçları, seraları ve köşkleri ile İstanbul’un diğer saraylarından farklı işlevlere sahip bir köşkler topluluğudur. Saray kompleksi içerisinde tiyatro, müze, kütüphane, eczane, hayvanat bahçesi, hayvan hastanesi, marangozhane, demirhane gibi atölyelerin yanı sıra çini fabrikası gibi endüstriyel yapılar da bulunmaktadır. Sultan II. Abdülhamid, I. Ordu’nun ünlü II. Tümeni’ni (Orhaniye ve Ertuğrul kışlaları) de sarayın yakınına yerleştirmiştir. Bu dönemde sarayın doğrudan veya dolaylı hizmetlerine bakanlarla birlikte 12.000’e varan bir nüfusa sahip olduğu düşünülmektedir.

https://www.ufukgazetesi.net/yildiz-sarayi-osmanlinin-son-buyuk-sarayi.html