Tatyos Efendi 1858 yılında İstanbul'un Ortaköy semtinde doğdu. Ermeni olan bestekarın gerçek adı Tateos Eñserciyan'dır. Babası Monakyan kilise musikişinaslarından biriydi. Tatyos eğitimini Ortaköy'de bir Ermeni okulunda tamamladı. Zanaatkar olması için bir saatçi ve çilingircinin yanına çırak olarak verildi. Müziğe aşırı düşkünlüğü nedeniyle bu işini sevmeyen Tatyos, dayısından kanun dersleri almaya başladı. Bir süre amatör topluluklarda kanun çaldı. Daha sonra bu sazı bırakan Tatyos kemana yöneldi ve keman dersleri aldı. Aynı zamanda musiki derslerine devam eden Tatyos müzik bilgisini arttırdı. Hanende Karakaş, Tanburî Ovakim, Kanunî Şemsi gibi sanatkarlarla başta Galata'da bulunan Pirinççi Gazinosu olmak üzere, diğer gazinolarda da uzun seneler kaliteli fasıllar yönetti. Ün kazanmaya başladıktan sonra Ahmet Rasim Bey, Civan ve Andon kardeşler, Şevki Bey, Kemençeci Vasilaki ve Tanburi Cemil Bey ile arkadaşlık kurdu ve beraber çaldı. Bu dostlukların etkisiyle Tatyos saz eserlerinde de başarı yakaladı. Eserlerinin çoğu kayıt altına alınamadığı için unutulmuştur. Tatyos birçok eserine de güfte yazmıştır. Çağının gerekleri ve sanat anlayışına göre güzel saz ve söz eserleri bestelemiş Klasik Türk Müziği makamlarının geleneksel özelliklerini başarıyla yansıtmıştır. Sağlığı bozulduktan sonra Tatyos'un etrafında Ahmet Rasim Bey ve birkaç vefalı dostundan başka kimse kalmamış, arayanı soranı olmamıştır. Vefatından sonra cebinden üç kuruş para çıkmıştır.
Yakın dostu Ahmet Rasim, Tatyos Efendi adlı 01.04.1913 tarihli makalesinde;
"Bilmem daha ne zamana kadar liyakat ve ehliyet erbabına karşı miskin, kadirbilmez kalacağız? Bir zamanlar kemanının hoşa giden nağmelerini dinlemek için etrafına toplanan bin, bin beş yüz dinleyiciden dün cenazesinde on, on beş kişi bulunamadı. Kadıköy Ermeni Kilisesi'nde ruhunun istirahat etmesi için ayin icra edildiği zaman mabedin içi oldukça tenha idi. Ebedi dinlenme yerine götüren arabadan başka üç araba ardı sıra koşuyordu. Mezarlıkta kabrini bile çevreleyecek sayıda değildik. İnsanın, yuh olsun sana ey sanat, buralarda ne sürünüp duruyorsun? diyeceği geliyor." demiştir.
Ayrıca Ahmet Rasim Bey, uşak makamındaki:
''Gamzedeyim devâ bulmam
Garibim bir yuva kurmam
Kaderimdir hep çektiğim
İnlerim hiç rehâ bulmam''
eseri için "Onun ömrünün hasılasıdır" demiştir.
Tatyos Efendi'nin, çatık kaşlı, pos bıyıklı, kısa boylu, hafif şehla gözlü biri olduğu söylenir. Türk Mûsikî repartuvarında, sekiz peşrev, altı saz semaisi, bir beste denemesi, muhtelif makam ve usullerden bestelediği kırk yedi şarkısı bulunmaktadır. Atatürk'ün sevdiği şarkılardan "Mani oluyor halimi takrire hicabım" şarkısı da Tatyos Efendi'nindir. Çok bilinen ''Gamzedeyim Deva Bulmam'' şarkısını Müzeyyen Senar, Barış Manço ve Cansu Koç gibi sanatçılar seslendirmiştir.
Gamzedeyim Deva Bulmam
Kurdilihicazkar Saz Semaisi
Yorum Bırakın