Medusa, Yunan Mitolojisinde "canavar" denilince ilk akla gelen karakterlerden biridir; Perseus ise "kahraman" denilince. Yılan saçları, karşısındakini taşa çeviren bakışlarıyla Medusa çağlar boyu korku salmaya devam etmiştir, günümüzde bile çoğu insan herhangi bir Medusa görseli görünce, heykel, resim, illustrasyon, irkilir, kendini tedirgin hisseder. Perseus ise destanlara konu olmuş bir yarı-tanrı, bir kahramandır, tarihin ve insanların gözünde. İkisinin hikayesinin kesiştiği noktada da zaferin sahibi,  kötülüğü defeden Perseus'tur, kaybeden, katledilen ise Medusa'dır. Aslında her iki karakterin hikayesi de çok farklı başlangıçlara sahiptir.

Medusa, iki kız kardeşiyle beraber kendini tanrılara adamış bir kadındır. Medusa, kardeşlerinin aksine bir ölümlüdür, Athena'nın tapınağında yaşarlar ve tanrılara hizmet ederler. Güzelliği dillere destandır Medusa'nın, hazin sonunun başlangıcı ise bu güzelliği olmuştur. Medusa o kadar güzeldir ki güzelliği sebebiyle kıskanılmaktadır. Tanrıça Athena ise kendisini çok daha güzel ve zeki bulduğu için ölüm Medusa dikkatini çekmesini rağmen o kadar da umursamaz. Ancak o zaman Athena'nın birlikte olduğu deniz tanrısı Posedion'un dikkatini çeker Medusa'nın güzelliği. Medusa'yı bir türlü elde edemeyen Posedion Medusa'ya tecavüz eder ve o şekilde bırakır tapınakta Medusa'yı. Bunu öğrenen Athena ise çok öfkelenir çünkü olayı kendisine yapılan bir saygısızlık, bir aşağılama olarak görür. Bu öfkeyle Medusa ve kardeşlerini birer Gorgon'a dönüştürerek cezalandırır. Medusa'nın dillere destan güzelliğinin yerini artık yılan saçları ve bakanı taşa dönüştüren gözleri almış ve herkes genç kadından kaçmaya başlamıştır. Bunun üzerine Medusa, dünyanın en kuzeyinde olan Hyperborea'ya sürülür. 

Medusa'nın sürgündeki hayatında ise tanrılar kralı Zeus ve bir ölümlü olan Danae'nin oğlu, güçlü ve zeki bir yarı-tanrıPerseus'la yolları kesişir, bu kesişim Medusa'nın sonu olacaktır. Perseus'un hikayesi büyük babası Akrisios bir kahine gidip bir erkek çocuğunun olup olamayacağını sormasıyla başlar. Kahinin ona kızı Danae'nin bir erkek çocuğu olacağını ve bu çocuğun onu öldüreceğini söylemesi üzerine korkuya kapılan Akrisios, kızını yeraltında bir odaya hapseder. Zeus, yeraltındaki bu odadan içeri sızar, Danae ile beraber olur ve bu birleşmenin sonucu olarak Perseus doğar. Kehanetin gerçeklemesinden korkan Akrisios ise Danae ile Perseus'u bir sandığa kilitler, bu sandığı ise denize atar. Sandık, Dictys isimli bir balıkçının ağına takılır. Dictys ise Danae ve Perseus'un kıyısına vurdukları adanın kralı olan Polydectes'in kardeşidir. 

Perseus büyürken Polydectes Danae'ye aşık olur. Artık genç bir yarı-tanrı olan Perseus, kralın annesi için yeterince onurlu olmadığını düşünerek annesini ondan koruma yolları arar. Bu sırada Perseus'un bu tavrının farkında olan Polydectes, ona engel olmasından korktuğu için Perseus'u uzaklara gönderecek bir plan yapar. Bu plan doğrultusunda davet edilen herkesin hediye olarak bir at getirmesi gereken bir ziyafet düzenler. Perseus'un ise getirecek bir atı yoktur, bunun üzerine Polydectes Perseus'tan hediye olarak ölümlü olan tek Gorgon, Medusa'nın başını getirmesini ister, bu şekilde Perseus'u uzaklaştırabilecektir. Perseus bunu kabul eder ve yola çıkar. Medusa'yı öldürmesinde başta Athena ve Hermes olmak üzere pek çok tanrıdan yardım alır. Bu yardımlar sayesinde zaferine ulaşır ve Medusa'yı öldürür. Sadece öldürmekle kalmak Medusa'nın başını ganimet gibi taşır ve bakanı taşa çeviren bakışlarını silah olarak kullanır. Hikayesinin sonunda Perseus görevini tamamlamış ve kahraman olarak dönmüştür. Çağlar boyu kahraman olarak anılan Perseus'un masum bir kadını öldürmesi ve bu yolda tanrıların ona yardım etmesi ise hiç konuşulmamıştır. Perseus ve Medusa'nın hikayesi pek çok sanat eserine konu olmuştur ve hepsinde Perseus bir kahraman, Medusa ise bir canavar olarak gösterilmiştir. 

Perseus with the Head of Medusa, Benvenuto Cellini

Antonio Canova

2008 yılında ise İtalyan sanatçı Luciano Garbati, Medusa ve Perseus hikayesine bambaşka bir bakış açısı getirmiştir. Sanatçının eserinde zafer ve gurur dolu bir ifadeyle Medusa'nın kafasını elinde tutan Perseus yerine kendini savunmuş ve savaşmış bir şekilde Perseus'un kafasını elinde tutan Medusa'ya yer vermiştir. Sanatçı yüzyıllarca hakim olmuş bakış açısını tersine çevirmiştir aslında, "Medusa kazansa ne olurdu"yu göstermiştir bizlere. Garbati, "Perseus'u, tüm aletlerine sahip, oraya gidip bu zaferi elde etmeyi düşünüyordum" diye açıklıyor eserinin altında yatan fikri ve şöyle devam ediyor: “Maskülen bir zafer ile feminen bir zafer arasındaki bu fark, çalışmamın merkezinde yer alıyordu. Perseus'un tasvirleri, her zaman kazandığı gerçeğini gösteriyor… Medusalarıma bakarsanız… o kararlı, yaptığı şeyi yapmak zorunda kaldı çünkü kendini savundu. Oldukça trajik bir an."

Medusa, Luciano Garbati

Zarar görmüş, tecavüze uğramış bir kadının canavarlaştırılması sonrasında ise bir erkeğin zaferi haline gelecek bir ölüme kurban gitmesidir aslında Medusa ve Perseus'un hikayesi. Kadının "kötü" olmasında kadın dışında herkes rol oynamıştır, sonunda aslında kadın yine kötü değildir. Medusa belki de mitolojinin en masum karakterlerindendir ve anlatılanın aksine bir canavar değil, bir kurbandır. Garbati'nin de dediği gibi "eril gücün tasvir edildiği eril zaferlerin" bir kurbanıdır. Yıllar boyu kahraman Perseus'un hikayesi anlatılmış, Medusa korkunç ve iğrenç bir canavar olarak tüyleri diken diken etmiştir. Kadının canavarlaştırılması o günden bugüne dek gelmiş ve artık geleceğe erişmemesi gereken bir mirastır.

 

Kaynakça: Medusa, Perseus, Medusa, Feminist Medusa, The story behind the Medusa statue that has become the perfect avatar for women’s rage, Medusa’ya farklı bakış açısı yükleyen, İtalyan Sanatçı Luciano Garbati ve The Myth of Perseus and Medusa Explained