Bir çok insan, Güney Kore idollerini programlanmış bir üretim sonucu olduğunu düşünüyor. Bunun çok yanlış olduğunu söyleyemem ama bu sistemin neden bu şekilde olduğunu bilmek, duruma bakış açınızı değiştiriyor. Nitekim uygulanan program kişileri yapay bir başarıya değil, aksine eğitimli ve başarılı birer sanatçı olmaya yönlendiriyor. Elbette bu sistem gelişirken adaylar oldukça acımasız sınavlardan ve süreçlerden geçiyor. Bu da onların tutkusunu ve azmini besliyor. Kimileri ise bu mesleği gerçekleştiremeyeceğine karar verip, yarı yolda vazgeçiyorlar.

Trainee sistemi yani Türkçeye çevirecek olursak idol kavramındaki stajyerlik sistemi aslında 90'lı yıllara kadar dayanıyor. SM Entertainment'ın ortaya çıkardığı bir sistem olarak biliniyor. Kültürel Teknoloji dalının altında Kore dalgasının Kore Pop Kültürü olarak yer alıyor. 90'ların sonunda dünya genelinde oluşturulması hedeflenen bu sistem Lee Soo-man tarafından geliştirilmiştir. 

Öncelikle,  İdol olma yolunda hedef belirleyen adaylar, büyük plak şirketlerinin açmış oldukları elemelere katılıyorlar. Bu elemelere katılan kişi sayısı oldukça fazla olduğu için her aday için kısıtlı zaman oluyor ve jüri, hızlı karar vermek durumunda olduğu için her zaman yeteri kadar özverili ve nazik olamayabiliyor. Adaylar, boyunlarında asılı olan numaralar ile deneme çekimlerine alınıyorlar. Bu deneme çekimlerinde kendilerinden şarkı söylemeleri, dans etmeleri ve replik okumaları bekleniyor. Başarılı olan adaylar, bir sonraki aşamaya geçiyor. Aşamaları tamamladıktan sonra adaylar, stajyerlik eğitim süreçleri için sözleşme yapıyorlar. İlk zamanlarda bu sözleşmeler, kölelik niteliği barındırırken, günümüzde K-Pop gruplarının artması ve başarılarını devam ettirmeleri ile daha insancıl bir hal alıyor. 

İlk dönemlerde, stajyerlik-ajans sözleşmesi neredeyse stajyerlere hiçbir şekilde söz hakkı tanımıyor. İzinsiz dışarı çıkmamak, izin alınmadan aile fertleri ya da arkadaşlarla görüşmemek, duygusal bir ilişki içerisine girmemek gibi kuralları barındıran sözleşme ayrıca, eğitim sürecinin tamamlanması durumunda adayların çıkışlarının yapılacağı garantisini de vermiyor. Eğer başarılı bir adaysanız, plak şirketi sözleşme süresince sizin için yapacağı harcamaları hanenize yazıp, çıkışınızın ardından bu ücreti sizden temin edeceği şartını koyuyor. Eğer ortalama bir adaysanız, yarı yarıya ücret ödeme durumunda kalabiliyorsunuz. Zar zor kazanmış bir adaysanız, oldukça yüksek ücretler ödemek durumunda kalıyorsunuz ve piyasada çıkış yapıp yapmayacağınız da üstelik kesinliğini korumuyor. Elbette şimdilerde sözleşme şartları bu kadar acımasızca değil. 

Plak şirketleri tarafından kurulan K-Pop gruplarına üyeler seçilirken, belirli başlı dikkat edilen unsurlar var. Yukarıda bahsettiğim gibi şarkı söyleyebilmek, dans edebilmek ve oyunculuk yeteneği aranılan esas özellikler iken, adayın hangisinde daha iyi olduğu ya da hangisinde yeterli-yetersiz olduğu durum sonucunda gruptaki pozisyonu belirleniyor.

Şarkı söyleme yeteneği yoksa Rap sanatçısı olarak, Rap yapamazsa görsel olarak, şarkı söyleyemez, Rap yapamaz ve dans edemezse o zaman aktör ya da model olarak pozisyonlandırılıyor.

Bütün aşamaların ardından eğitimlere başlandığı zaman, stajyerler vokal, dans ve oyunculuk dersleri alıyorlar. Bunun yanı sıra, nezaket kuralları, şarkı yazma ve yabancı dil eğitimi de idollere verilen dersler arasında bulunuyor.

Stajyer idoller, kendi aralarından başarı seviyelerine göre gruplara ayrılıyor ve her grup, sahip olduğu başarıya göre yaşam standartlarına sahip oluyor. Stajyer, en başarılı gruptaysa sadece 3-4 kişiyle aynı odada kalırken, ortalama bir gruptaysa, dans stüdyosunda yerde matta yatma durumuna maruz kalabiliyor. Çok nadir olarak ise stajyerlerin başarı gösterim durumlarına göre gruplar arası atanmalar gerçekleşiyor.

Bu şartların günümüzde sektörün ilerlemesi ile gelişim gösterdiğini ve şirketten şirkete göre değiştiğini tekrar vurgulamakta fayda var.

Zorlu eğitimlerin ardından en başarılı stajyerlerin seçilmesi ile oluşturulacak K-Pop grubunun üyeleri tamamlanıyor. Peki tamamlandıktan sonra hangi adım gerçekleşiyor? 

İdollerin belirli bir hayran kitlesine ulaşması ve bu kitle ile aralarında özel bağ oluşturması, hedeflenen amaçlardan birisidir. İdollerin başarısının büyük kısmını hayranların beslemesi ile, onlara kendilerini daha iyi hissettirmek, hayran oldukları kişiler tarafından özel hissettirmek idollere yüklenen imajlardan birisini içeriyor. Bu sebeple öncelikle her idol için birer persona seçiliyor. Üyeler sahnede, hayranlarına karşı oluşturdukları imajda bu personaya bağlı kalıyorlar. Dünyada herkesin karakteri ve hitap ettiği tarzının farklı olduğunu varsayarsak, izlediğiniz gruptaki üyelerden birisinin size hitap etme ihtimali çok yüksek hale geliyor. Duygusal değilseniz, komik olan üyeye kendinizi daha yakın hissedebiliyorsunuz. Ya da ciddi, karizmatik üye ile kendinizi daha rahat bağdaştırabiliyorsunuz. Bunun adına ise Parasocial Kin deniyor. Yani İdol-hayran ilişkisinin kilit noktası. 

Stajyerlikten idollüğe geçiş sürecinde bu personalar üyeler için hayati mesele taşısa da, kişisel fikrim olarak kendini kanıtlayan grupların ya da idollerin artık bu personaya bağlı kalmadıklarını düşünüyorum. Başarılarını kanıtlayan, kendilerini hayranlarına sevdiren ve tanıtan üyeler, belirli bir noktadan sonra kendisini her durumda destekleyecek olan kitleyi kazandıklarını fark ettikleri süreçte sahne önünde ya da ekranlarda takınmak zorunda oldukları imajdan uzaklaşıp, kendi tutum ve davranışlarına bürünebiliyorlar. 

İdollerin en önemli özelliklerinden birisi, her hayranına kendisini özel hissettirmek, her birisi ile ayrı bir bağ oluşturduğu duygusunu aşılamak. Bu tarz duyguları pekiştirmek için ise Güney Kore'de oldukça fazla hayran etkinliği gerçekleşiyor. 

Hayran etkinliklerinde (Fan Meeting) hayranlar, idolleri ile tanışıp, onlarla kısa süreliğine sohbet edip, onlara hediye verebiliyorlar. Bu da idol-hayran bağını güçlendiriyor ve onları sadece ekranda ya da sahnede izledikleri birer imaj olmaktan çıkartıyor.

Hayran sayılarının artması ve güçlenmesi durumunda, örgütleşmeler ve birlikte hareket etmeler de gerçekleşiyor elbette. Genellikle bütün K-Pop gruplarının hayran kitlelerine verdikleri isimler var. (BTS-A.R.M.Y, EXO-EXO-L, BlackPink-Blinks) K-Pop gruplarının desteklenmesi, dünyaya tanıtılması ve ünlerinin artması konusunda oldukça başarılı sonuç elde eden kitleler aynı zamanda, destekledikleri, hayran oldukları üyeler, idoller zarar gördüklerinde ya da haksızlığa uğradıklarında grupların plak şirketlerini protestoya kadar gidebiliyor. Bu nedenle aslında en başından beri plak şirketleri bu hayranları beslese de, yaptıkları en ufak bir ihmalkarlıkta, bu kitleyi karşılarında bulabiliyorlar. (Çoğu zaman Twitter TT'lerinde etiketli Korece isimler görme sebebiniz, tam da bu sebepten aslında)

Sonuç olarak, yazının başında belirttiğim, bir çok insanın K-Pop gruplarına programlanmış bir üretim olarak bakmasını anlayabiliyorum fakat bu programlanmanın sonucunda ortaya çıkan başarılı bir eğitim. Çıkışları sağlanan idollerin hiçbirisi yeteneksiz değil, hiç birisi tutkusuz değil. Çoğu idol, bir yandan okul eğitimini tamamlarken, bir yandan stajyerlik eğitimini tamamlıyor. Aslında baktığımızda, erken yaşta herkesten daha çok çalışıp, olgunlaşmak zorunda kalıyorlar. Belki de henüz o yaşlarda nelerden feragat ettiklerinden bile haberleri olmuyor ama şurası kesin ki, geldikleri noktaya kolay bir şekilde gelmiyorlar başka bir şekilde diyecek olursak, sundukları başarı yapay bir başarı değil. Bu sistem aslında seneler önce Disney Channel'da uygulanmaya başlamıştı. Britney Spears, Justin Timberlake, Christina Aguilera gibi isimler buradan çıktı ama Disney bu başarının devamını getiremedi. Güney Kore ise bu sistemi çok daha fazla ciddiye alıp 20 seneye yakın bir süredir kendini bu alanda geliştirdi. Aslında günümüzde bu kadar başarıya sahip olma sebepleri de, ekranda gördüğümüz bütün idollerin temellerinin sağlam olması ve başındaki plak şirketlerinin, kime nasıl hitap edeceğini bilmelerinden kaynaklanıyor.

Stajyerlik dönemi ve çıkış sürecinden bahsetmişken, geçtiğimiz günlerde I-LAND program finaline katılan BTS grubuna, çıkış yaptıkları zaman ile şu an ki süreci derğelendirmelerine dair soru soruldu. Grup üyelerinden V, karşısında Big Hit Plak Şirketi sahibi oturmasına rağmen, geçmişte çok fazla yemek yiyemediklerini, bu açıdan şimdiki stajyerlere imrendiğini, zamanında tavuk göğsü ve tuz yediği için azarlandığından bahsetti. Bundan bahsederken kendisi dahil grup üyeleri ile gülme krizine giren V (Kim Taehyung)'nin imdadına durumun ehemmiyetini fark eden ve grup lideri olan RM, yetişti. Mikrofonu V'nin elinden alarak. "Bugünkü ruh halimizden dolayı özür dileriz." dedi.  Bu eğlenceli görüntülere aşağıdaki videonun 1:42. dakikasının devamında ulaşabilirsiniz.