DOCUMENTARY - Leap of Faith: William Friedkin on the Exorcist (2019)

“Yaşamlarımızın büyük kısmı zihinlerimizde geçiyor ve gerçeklikten ayırt edilemez hale geliyor. Her birimiz farklı bir gerçeklikte yaşıyoruz. The Exorcist (Şeytan) filmini yaparken seyirciden tam olarak beklediğim şey de buydu. Filmdekilerin gerçek olduklarına inanmaları.”

48 yıl önce çekilen ‘The Exorcist’ (Şeytan) filmini anlatmaya gerek yok. Ancak bir de bu filmi yönetmeni William Friedkin’in ağzından dinlemek, onun kader, hayat, yaşam ve ölüm gibi konular ile yorumladığı izdüşümlerini keşfetmek bambaşka bir tecrübe. Son derece akıcı bir röportaj formatında ilerleyen bu belgeselin yönetmeni, yine aynı tarz işler ile daha önce kendinden söz ettiren Alexandre O. Philippe. Philippe bu filminde, William Friedkin'in zihninin bilinmeyen derinliklerini, film yapım sürecinin nüanslarını ve oscar ödüllü yönetmenin hayatını ve filmografisini şekillendiren inanç ve kaderin gizemlerini araştırıyor.

“Eserin tamamı film tanrısı tarafından bir araya getirildi.”

Friedkin The Exorcist’i ilk sahnesinden beri anlatmaya başlıyor. Filmin uyarlandığı kitabın yazarı William Peter Blatty ile olan ilişkisi, ilk sahnedeki sesin bir şarap kadehi etrafında parmağını çevirerek elde ettiği ses oluşu, kamera, ses ve mekan tercihlerinin nasıl kafasında oluştuğu gibisinden birçok detayı belirgin bir samimiyetle anlatıyor. Filmin yıllarca konuşulan bazı klişe sahnelerini bazen hiç planlamadığını, o an doğaçlama bir şekilde ortaya çıkardığını ve bunun ancak bir kutsal tesadüfler silsilesi ile açıklanabileceğini dile getiriyor. 

“En büyük düşünürler, filozoflar dahil, hiçbirimiz bir şey bilmiyoruz. Bildiğimiz şey, dünyaya geldiğimizde söz sahibi değildik, nerede, nasıl ve ne zaman gideceğimiz hakkında da söz sahibi olmayacağız. Hayat çok belirsiz, filmlerim de bu yüzden öyle.”

Friedkin The Exorcist’in meşhur şeytan çıkarma sahnelerini anlatmaya başladıkça, aslında filmi ne kadar yüzeysel izlediğimizi anlıyoruz. Genel izleyicinin film hakkında hatırladıkları içine şeytan girmiş kız (Regan) ve o şeytanı çıkarmaya çalışan yaşlı rahip (Father Merrin)’dir. Ancak Friedkin’in hedefindeki karakterler bunlar değil, genç rahiptir (Father Karras). Friedkin ve kitabın yazarı Blatty’nin ortak noktaları olan annelerine duydukları sevgi ve özlem işin içine girdikçe, Father Karras karakterinin nasıl şekillendiğini ve filmin meşhur sahnelerinin neden Karras üzerine yoğunlaştığını anlamaya başlıyoruz.

Filmde şeytan Father Karras’ın annesine karşı duyduğu suçluluğu manipüle ediyor, onun sesinden konuşuyor ve Karras’a inancının beş para etmez olduğunu göstermeye çalışıyor. Küçük kızın bedenini ele geçirme amacı bu. Genç papaza insanların iğrenç pislikler olduğunu göstermek istiyor. Gencecik masum bir çocuk bile iğrenç bir pisliktir. Şeytan birbirimiz hakkında böyle düşünmemizi istiyor. 

Hayata ve Tanrıya olan inancını kaybetmekte olan bir rahip, ruhu ele geçirilmiş bir kıza yardım etmek için savaşıyor ve sonunda kendisini hiç tanımadığı bir çocuk için feda ediyor.

İşte size gerçek ‘Leap of Faith’.

İçerdiği ilginç detaylar ile The Exorcist hayranlarını mest edebilecek yapım, bir kamera arkasından çok, filmden sahneler ve yazarın sözünü ettiği sanat eserleri ile süslenmiş bir söyleşi tadında tasarlanmış. Friedkin’i bu kadar samimi ve rahat konuşturabilen yönetmen, ustanın ilk kez açığa vurduğu detaylar ve itiraflarını akıcı bir şekilde seyirciye sunmuş ve ona sinema tarihinin en çok hatırlanan yapıtlarından birisi olan ‘The Exorcist’in mucizelerini anlatması için sahneyi devretmiş.

 

İnançlı Atlayış: Friedkin Şeytan’ı Anlatıyor

Leap of Faith: William Friedkin on the Exorcist

*Eleştirmenin çeviri notu: ‘Leap of Faith’ İngilizce’de bir kimsenin gözünü karartıp sonuçlarını bilmeden içgüdüsel olarak aldığı bir karar anlamına gelmektedir.