Geçtiğimiz günlerde Spotify Wrapped listeleri açıklandı. Türkiye'de en çok dinlenen şarkılar ise şu şekilde:

DİPNOT: Eğer bu listedeki şarkıların çoğunun (istisnalar dışında) güzel olduğunu, genel olarak bu listenin "kaliteli" olduğunu düşünüyorsanız, bu yazıyı okumadan uzaklaşın.

Global piyasadaki ve ülkemizdeki hitlere baktığımız zaman benim gibi düşünen birçok insanın fark ettiği bir durum var şüphesiz. Yıllar geçtikçe hit olan müziklerin kalitesi azalıyor. Buradaki kalite ölçütü herkes için farklıdır tabii; kimisi verilen emek ne kadar fazlaysa ürün o kadar kaliteli olur diye düşünür, kimisi kulağa hoş gelmiyorsa kalitesiz olduğunu düşünür, kimisi de lirikalitede ve anlamlarda arar kaliteyi. Fakat merak etmeyin, hepimiz ortak noktada buluşuyoruz: "Kalitesiz, vasatın altında olan şarkıların yüksek dinlenmeler aldığı bir devirdeyiz."

Bu kalitesiz ürünler zincirini ülkemizde başlatan müzik türü Trap oldu. Türkçe rapin ana unsurları olan protest, battle, melankoli gibi farklı dallar bir anda dinlenmesi yüksek olduğu fark edilince Trap müziğe evrildi -bu evrim ileriye mi geriye mi orası tartışılır- ve eski şarkılarıyla son zamanlardaki şarkılarının birbiriyle alakası dahi olmayan rapçileri tanıdık. Auto-tune denilen vokal akortu sistemi ile yarı-robotik sesler dinlemeye başladık. Ve son yıllardaki kalitesizlik öyle derecede arttı ki, çok değil 2-3 yıl öncesinde auto-tune'lu konserlerde ortalığı coşturan rapçilerimiz vardı. "Bu nedir ya, auto-tune sağolsun sanatçının kendi sesini duyamıyoruz" şeklinde yoğun eleştirilere maruz kalmasına rağmen dinleyici sayıları da bir o kadar yüksek rapçilerdi bunlar. Şimdi ise artık bir konserde mikrofona eğilip söyleme zahmetinde bile bulunamayan rapçiler (!) bol zıplamalı konser veriyorlar. Peki bu insanların bu kadar tanınıp her yerde karşımıza çıkmasını, hatta ülkemizde yılın en çok dinlenenleri arasına girmesini sağlayanlar kimlerdi? Elbette dinleyiciler.

Peki, bunu sormadan edemeyeceğim. Bu kadar insan gerçekten NE dinliyor ya? Wrapped açıklanınca bu kalitesiz isimler listenizde çıktığı zaman çoğunuz utanç duyup hiçbir yerde bunu paylaşmıyorsunuz. Bir insan karşısında görmekten utanacağı şeyi neden saatlerce dinler ve vaktini öldürür? Neden toplumumuz bu insanları hit listelere sokar da dinlenme sayısı 10.000'lerde gezen, keşfedilmeyi bekleyen, kaliteli müzik yapan bir sürü grup ve sanatçının müziklerini keşfetme zahmetinde bulunup hem bu sanatçılara dinlenme kazandırıp hem de kendine özgü güzel, kaliteli, dehşet bir müzik skalası oluşturmaz? Spotify sağolsun zaten bu konuda dinleyiciye büyük ölçüde yardımcı oluyor. Hangi türden isterseniz bir sürü çalma listesi barındırıyor. Sizin için haftalık keşif listeleri oluşturuyor, dinlediğiniz şarkılara göre şekillendiriyor. Büyük bir külfet olmamalı, değil mi?

Ülkemizde herkes deli gibi şarkı (!) çıkarmaya çalışıyor. Youtuber'ından tut envai çeşit sosyal medya fenomenine kadar hepsi sürekli bir uğraş içerisinde. "Reklamımı nasıl yaparım" uğraşı. Berbat bir şarkı yaparak hiçbir şekilde anlamadıkları müzik işine girişip, insanların kötü yorumları sayesinde yüksek stream alıp para kazanmak. Bir kişi bu şarkının klibine giriyor, belli bir müddet göz gezdiriyor. Sonrasında basıyor dislike butonuna. Yağmur gibi dislike sayısı, yüz binler civarında. Klibe giren kişi bir de mizahi eleştiri yorumu kondurup çıkıyor ve bir izlenme sayısı katmış oluyor. Böyle böyle ününe ün katarak giden kurnaz fenolarımız artık konser falan da vermeye başlıyorlar. Sürü psikolojisine uyup Spotify'dan oradan buradan stream kazandıran insanlar sayesinde yapamadığı sanatı sergilemekten hicap bile duymuyorlar. Sonra olayın kahramanı olan dislike'cı arkadaşımız çıkıp diyor ki: "Bunları kim ünlü ediyor ya?"

Kalitesiz ve gerçekten sanat icra etmeyen bu şarkıcıları (!) sen ünlü ediyorsun dostum. Sen ve yasak zevkçiler, bu kadar berbat şarkıları dinleyerek sahiplerinin ününe ün katıyorsunuz. Sonrasında dinlediklerinizi birbirinizden sakladığınız ve rol yapar gibi "Bunları kim dinliyor bu kadar?" dediğiniz için aslında onları ünlü eden kişilerin tam da içinde olduğunuzu ele veriyorsunuz.

Burada amacım kimseyi yargılamak değil, en nihayetinde isteyen istediğini dinler sonuçta. Ama yani; sesini auto-tune bile kurtaramayınca konserde adeta bir horoz gibi öten birini dinleyip, bu listelere sokup da sakın ha "Ben kaliteli müzik dinliyorum." demeyin.

Gelelim globaldeki sürü psikolojisine. Tiktok ve Instagram global müzik piyasasını döndürüyor. Bir şarkınız çok mu berbat ya da çok kaliteli ama dinlenme sayınızın az olduğundan mı şikayet ediyorsunuz? Basın parayı ünlü birkaç hesaba, yeni bir akım başlatsınlar ve arkada sizin oluşturduğunuz müzik çalsın. Veeeee tebrikler, artık global listelerde hızla yükseliyorsunuz. Bunu açık ve net olan tek bir örnekle açıklayacağım: Måneskin'i hepiniz biliyorsunuzdur. Eurovision 2021'de İtalya'yı başarıyla temsil ederek yarışmayı kazandılar. Her şey çok güzel gidiyor, grup beklenildiği gibi yüksek dinlenme sayılarına ulaşıyor. Beggin' isimli parça sene sonunda yılın en çok dinlenen 10. şarkısı oluyor. Grubun Eurovision'u kazandığı parça "ZITTI E BUONI" olmasına rağmen listelerin birinde bile tutunamıyor. Üstelik Beggin' grubun kendi ürettiği bir parça değil, sadece bir cover. Peki neden böyle oldu? Cevap çok basit, insanlar Tiktok ve Instagram'da bu şarkıyı sık sık gördüler, dinlediler. Grubun altın değerinde kaliteli çoğu parçası (Coraline, Moriro da Re, Lividi Sui Gomiti, Vent'anni gibi) hatrı sayılır bir dinlenme sayısına ulaşsa da asla hit olamadı. Ve emin olun bunun nedeni bu parçaların beğenilmemesi değil. İnsanlar müzik dinleme konusunda o kadar üşengeç ki, bu şarkılar çoğunluk tarafından asla keşfedilmedi.

Gerçekten müzik dinlemek istiyorsanız bugün, hatta hemen şimdi gidip kulaklığınızı takın. Yeni türlere, yeni şarkılara yelken açın. Kendini özünden koparmayan, yenilikleri yakalasa da lezzetinden ve kalitesinden ödün vermeyen çoğu müzik türünün dinlenme sayıları yerlerde. Her şarkının farklı bir dünyası, farklı bir hikâyesi var. Dünyayı gezer gibi, müzik türlerini gezin. Ve sizden en önemli ricam, gerçekten "müzik" dinlediğinizden emin olun... Hoşçakalın :)