Protagoras, M.Ö. 481 ila M.Ö. 420 (tahminen) yılları arasında yaşamış, sofistlerin en önemli ve kurucu filozoflarındandır.

Atina’da uzun süre yaşamış ve etkinliklerde bulunmuş, düşünceleriyle de döneminin ahlak ve siyaset anlayışını önemli ölçüde etkilemiştir. Öyle ki Platon erdem konusunu ele aldığı diyaloğuna onun adını vermiştir. Platon’un ifadesine göre o Grek topraklarında “bilgelik öğretmeni” olarak 40 yıldan fazla etkinlikte bulunmuştur. Bir yabancı için eşi görülmemiş bir saygınlık kazanmış, hatta Perikles ile tanışmış, onun nüfuzu sayesinde, yeni kurulan Thurioi (M.Ö. 444-443) kenti için yasa taslağı hazırlamıştır. 

Ancak ömrünün sonuna doğru “Tanrılar Üstüne” adlı eserinin başlangıcındaki tanrıtanımaz ifadeler yüzünden, eski inançlara bağlı Atinalılardan bir kişi Protagoras’ı mahkemeye vermiştir; Protagoras idama mahkum edilmiş, eserleri devlet eliyle toplatılmış ve pazar meydanında yakılmıştır. Gerçi kendisi karar infaz edilmeden kaçmış; ama gemiyle Sicilya’ya giderken yolda boğularak ölmüştür.

Protagoras, hakikatin ve değer yargılarının tek tek insanlara göre değiştiğini dile getirir. Herkes için geçerli bir bilgi olmadığına göre hakikati değil, kişiye yararlı olanı aramalıdır der.

Pratik bir bilgeliğe sahip bir kişi olarak da insana boş, sonuçsuz araştırmalardan, kendisine dönme çağrısı yapmış ve insanı dünyasının merkezine yerleştirmiştir. Felsefe tarihi içinde “insan felsefesi” olarak adlandırılan eğilimin öncüsü bu anlamda Protagoras’tır.

Bonus: İlk kez bir “bilgelik öğretmeni” olduğunu iddia eden ve bu etkinliği için dinleyicilerinden ücret alan Protagoras’tır.

KAYNAKÇA:

https://www.felsefe.gen.tr/protagoras-kimdir/

https://www.filozof.net/Turkce/filozof-biyografi-p/42804-protagoras-kimdir-hayat-felsefesi-hakk-nda-bilgi.html

https://tr.wikipedia.org/wiki/Protagoras