Osmanlı sanat kültürü, 15. yüzyıldan bu yana gelişimini hızlı bir şekilde sürdürmüş ve birçok akımı bünyesinde barındırmıştır. Devlet, yaklaşık 1300'den 1923'e kadar 600 yıldan fazla bir süre hüküm sürdü ve bu dönemde çeşitli liderler tarafından yönetildi. Osmanlı İmparatorluğu'nun bir özelliği, İslami bir inanç ve din, uygulama, yönetim ve nüfuz sistemine sahip olmasıdır. Bu yüzden Selçuklulardan bu yana gelen tüm motifler ortak bir dini taşıyan Osmanlı Devleti ile de canlı tutulmuştur.

Osmanlı İmparatorluğu sanatı, İslami inançları merkeze alan Osmanlı sanat kültür ve yaşamının ayrıntılarını ve yansıtıcı noktalarının ifadesiydi. Sanatsal ifadenin bazı yönleri, imgelerde insan ve hayvan biçimlerinin kullanımının dışlanması gibi İslami ilkelere uyacak şekilde uyarlanırken, geleneksel sanatsal zanaat ve sanatçılar için takdir toplumun bir parçasıydı.

"Nakkaşhane" padişah kütüphaneleri için tezhipli el yazmaları üreten imparatorluk atölyesi okulu ve dönemin en prestijli sanat atölyesiydi. Bu ekolün en saygın sanatçıları, hüküm süren padişahların yanı sıra tezhip, şiir ve hat gibi özel sanatsal beceriler geliştiren padişahlar da vardı. Bu yüzden padişahların şiirleri doğrultusunda oluşan akımlar da günümüze kadar ulaşabildi.

Okuldan geleneksel, saz ve natüralist olmak üzere üç resim stili ortaya çıktı. Padişahların portreleri çizilmeye başladı.

Geleneksel: Geleneksel stiller, iç içe sarmaşıklar ve tomurcuklarla çiçek öğeleri kullanır.

Saz: "Saz", efsanevi yaratıkların yapraklarda, çiçeklerde ve asmalarda kullanımı için popüler bir tarz haline gelen "büyülü orman" anlamına gelir. Bu üslup, el yazması tezhipler, heykeller, padişahın giydiği giysiler gibi birçok malzemeye uygulandı.

Natüralist ise; lale, hanımeli, gül ve bahçe gibi belirli çiçek türleri ile üretilen natüralist veya çiçek üslubudur.

Saz ve natüralist üsluplar, Nakkaşhane atölye okulundaki usta sanatçılar tarafından geliştirildi ve aynı zamanda kilimcilik ve resim gibi diğer sanat dallarına da uygulandı.

Osmanlı’da Öne Çıkan Sanat Dalları

Divan Edebiyatı ile öne çıkan Osmanlı edebiyat akımları zamanla gelişmiştir ve günümüzde de sevilerek takip edilmektedir. Aruz ölçüsüyle yazılan bu eserler musiki sanatı ile de birleşerek kendine has bir kültür oluşturmuştur. Özellikle Lale Devri döneminde öne çıkan Avrupa ve Batı etkisinde kalan sanat dalları çok farklı tasarımlarda karşımıza çıkıyor. Osmanlıda en çok öne çıkan sanat dalları şu şekilde listelenebilir:

 Osmanlı Musikisi

 

Osmanlı Cam Sanatı 

 

Osmanlı Seyirlik Oyunları

 

Osmanlı'da Tiyatro

 

Osmanlı Tezhip Sanatı

 

 

 Osmanlı Çinicilik Sanatı

 

Osmanlı'da Mimari

 

Osmanlı'da Edebiyat

Osmanlı'da Minyatür Sanatı

 

Osmanlı'da Hattatlık

Günümüze kadar gelen Osmanlı sanat kültürü birçok şehrimizde canlandırılıyor. Birbirine ışık tutan bu alanlar oldukça benzer izler taşımaktadır. Çini alanındaki motiflerden; lale, gül, karanfil gibi desenlerin mimariye yansımalar görülmektedir. Alanında uzman tarihçilerin bir esere baktıklarında  hangi padişah döneminde yapıldığını bilebilmesi de bu yüzdendir. Ortaya çıkan akımlar sanatın her alanında kendini göstermiştir. Padişahların şiirleri ve tuttuğu günlükler de sanatın gelişiminin hangi noktada olduğunu gösteren birer kanıttır.

Osmanlıda Resim Sanatı

Minyatür resimler aslen "Nakkashane-i Irani" ya da Topkapı Sarayı'ndaki İran Resim Akademisi'nde okumak için gelen İranlı sanatçılardan etkilenmiştir. Osmanlı İmparatorluğu sanatının bu tarzı, "Minyatürist Osman" olarak bilinen sanatçının minyatür tarzı resimleriyle ün kazandığı 16. yüzyılın ikinci yarısında Kanuni Sultan Süleyman ve selefi II. Selim döneminde gelişti. Bu resimler genellikle kitapları süslemek ve göstermek için kullanılmıştır. Osmanlıda sanatçılar büyük oranda resimle de ilgilenmiştir.

Nakkaş Osman ünlü bir ressamdı. Şehirlerin, limanların ve kalelerin eserlerini farklı bakış açılarından ve farklı sahnelerden tek bir resim içinde toplayan topoğrafik resim adlı resim türünü yarattı. Ayrıca sahnelerden insan figürlerini çıkardı. Diğer minyatür ressamları ortaya çıktı ve üslubun sanatçının yaratacağı veya koleksiyonerlerin küratörlüğünü yapacağı albümlerde veya kitaplarda tek sayfalık resimler olarak toplanması talebini bıraktı. Osmanlı sanat bakımından özellikle bu dönemde gelişmiştir.

17. yüzyılda üslup, İstanbullular arasında popülerdi ve sanatçılar, vatandaşların tüketici talebine cevap vermek için diğer esnaflarla birlikte "Çarşı Ressamları" adı altında resim yapardı. Matbaa ve daha sonra fotoğraf tanıtıldığında ve Osmanlı kültürünün batılılaşması geliştikten sonra, minyatür resimlerin artık önemi kalmadı. Osmanlı İmparatorluğu, inşa edilen camilerin ve cami komplekslerinin özenli tasarımıyla ünlüydü ve ünlüdür. Bu tür mimari tasarımların en ünlü örnekleri, her ikisi de İstanbul'da bulunan Süleymaniye Camii, Ayasofya veya Sultanahmet Camii kompleksidir.