Geçmişte birçok filozof ideal toplum kurma konusunda birçok eser bırakmıştır. Jean-Jaques Rousseau da bu filozoflardan biridir. Toplum hakkındaki görüşlerini Toplum Sözleşmesi adlı eserinde toplamıştır. Jean-Jaques Rousseau'nun amacı insanları olduğu gibi yasaları da oldukları gibi ele alarak toplumsal düzende kesin yönetim kurallarının olup olmadığını araştırmaktır. Toplum düzeni, toplum içerisinde bulunan birey için haktır. Bu hak, öbür hakların temeli olan kutsal bir haktır. Toplumların en eskisi ve tek doğal olanı aile topluluğudur. Bu toplulukta çocuklar korunma veya bakılma ihtiyacı duyduğu takdirde babaya bağlıdır. Baba ailenin mihenk taşıdır diyebiliriz. Yani temeli, en önemli parçası. Bu ihtiyaç ortadan kalktığında bu doğal topluluk dediğimiz aile de bozulur. Yani bir nevi aradaki doğal bağ bozulur. Çünkü baba da çocukları da üstündeki sorumluluklarından kurtulur. Aile hariç her toplum sözleşmeye bağlıdır ve bu sözleşmelerin en belirgin olanı devlettir. Sözleşmeye göre şiddet kabul edilemez. Olduğu takdirde zorbalara karşı isyan etme hakkı daima vardır. Halk, yönetici üzerinde söz hakkına sahiptir. Sözleşme gereği yönetilenin yöneticiden memnun olması gerekir. Bir insan kendini topluma verdiği zaman aslında kendini hiç teslim etmemiş olur. Bunun nedeni her ne kadar onun üzerinde söz sahibi olunsa da bu ilişki karşılıklıdır ve o da diğerinin üstünde söz sahibidir. Savaş olduğu zaman bu devlet ile devlet arasındadır. İnsan ve insan arasında değil yalnızca devletler arasında olduğu vurgulanmıştır. Devletin düşmanı insanlar değil yine başka devletlerdir çünkü özleri birbirinden ayrı olan şeyler arasında hiçbir gerçek ilişki kurulamaz.
Eser edebi ve felsefi açıdan çok değerli. Okunduğu zaman insana farkındalık hissi kazandırıyor. Felsefi yönü ağır olduğundan dili biraz ağır fakat gayet akıcı bir şekilde açıklanmıştır. Felsefi açıdan değerlendirmek gerekirse Rousseau'ya göre Toplum Sözleşmesi bir siyasi sistemin kurulmasında en iyi yöntemdir. Toplum Sözleşmesi bir yandan da filozofların siyasi gücün bireyin iradesine, onayına bağlı olduğunu göstermiş oldukları bir çeşit kurgu ya da varsayımdır. Bundan yola çıkarak toplum, insanın yaratıp kurduğu bir şeydir.
Yorum Bırakın