Bu yazımda Peyami Safa'nın Yalnızız romanını ele aldım. Kitabın bende bıraktığı tesiri kısaca anlattım. Alıntılara metnin hemen sonunda ulaşabilirsiniz. Keyifli okumalar...
YALNIZIZ HAKKINDA
"Simerenya... Öyle bir dünyanın hasreti imkanının delili değil miydi?" (301 s.) yoksa Ferhat'ın da dediği gibi bulutlarda mı geziyordu Samim? Varsayalım ki gezinsin bulutlarda anlıyordu neticesinde seni, beni, Meral'i ve diğerlerini. Bu bile yetmez miydi Simerenyayı yaşatmaya? Neden anlamaz insan Samim'i ve nicesini.
Anlamak... Anlamak, evvela insan ruhunu. Çabasının dahi mukaddes sayıldığı bu eylem üzerine serilmiş romanımıza, felsefe de özenle işlenmiştir. Resmi, musikiyi, şiiri harmanlayarak çirkin zıtlıkları müthiş bir nahiflikle aktarmış anlatıcımız.
Romanın ilk cümlesi: "Cesareti yoktu." aslında bir karakter üzerinden diğer karakterlere ve topluma bir eleştiri olmalıydı. Cesaretimiz yoktu evet. Duymak yerine dinlemeye, bakmak yerine görmeye, dokunmak yerine hissetmeye... Evet cesaretimiz yoktu: İnsan ruhunun derinliklerine inmeye. Neydi bizi tutan boğulma korkusu mu? Oysa insan suyunu içinde taşır. Bakar ki yüzen yok o zaman dalgalanır, taşırır. Meral gibi... Yandı Meral. Yandı. İçinden taşan su söndüremedi yangınını. Samim'in kulaçları tatmin etmedi onu. Küçük bir havuzdu o, kendini okyanus sanardı. Kül oldu Meral. Duman sardı her yanını. Onu yine yalnız Samim anladı. Öldü mü? Kaldı mı? Bilinmez. Pek de ehemmiyeti yoktu artık. Samim'in kulaç atmayı bıraktığı bu küçük havuzun suları çekilmişti çoktan. O da bilirdi de kendini, bilmezden gelirdi. Ona anlam katan Samimdi. Yazar Meral'i yalnızca yazdı. Onu yaşatan Samimdi. Yandı Meral. Alev aldı. Onu yalnız Samim anladı.
YALNIZIZ'DAN EN ETKİLEYİCİ 10 ALINTI
1. İnsanın en kolay aldatabildiği budala kendi kendisidir.
2. Gelmesinden başka şifam yoktur.
3. Çok tanıdığı vardı, hiç dostu yoktu.
4. İnsanı yalnız bir illet öldürür: Sıkıntı.
5. Tecrübeden sonraki idrak evvelkinden çok daha pahalıdır.
6. Bir şeyin içinde her şey mevcut olduğu için bir mesele bir meseleyi bünyesinde taşır. Mesela insan ruhunu anlamadan atomu izah etmek mümkün değildir.
7. Canımı sıkacak bir şey olmadığı için canım sıkılıyor. Ben hadisesiz yaşayamam, bilirsin.
8. Birisi beni öldürse dünya düzelir gibi geliyor bana.
9. Dünyasından memnun olmayanlar ne kadar benziyorlar birbirlerine.
10. En çok düşündüğümüz kelimeyi en az kullanmaya bizi mecbur eden gururumuzu aldatmak için, sevmek fiiline sözden başka ifade şekilleri ararız.
Peyami Safa'dan Son Bir Mesaj
Ey insan! Bu kitabı sana ithaf ediyorum. Başının üstünden büyük bir rüzgar geçiyor. Yalancı bir fecirle başlayan asır kararıyor ve sana tek ümit ışığı olarak en kudretli kaynağı uranyumda değil, senin ruhunda sıkışmış maddeden koparak çıkardığın korkunç tahrip aletinin patlayışından yükselecek alevi bekletiyor.
Ey bahtsız! Tarihinin hiçbir devrinde kendine bu kadar yabancı, bu kadar hayran ve düşman olmadın. Laboratuvarında aradığın, incelediğin, oyduğun, dibine indiğin, sırrını deştiğin her şey arasında yalnız ruhun yok.
...
Bırak şu maddeyi, boğ şu ölçü dehanı, doy şu fizik ve matematik tecessüsüne, kov şu kemiyet fikrini, dal kendi içine, koş kendi kendinin peşinden, bul onu, bul kendini, bul ruhunu, bul, sev, bil, ân, gör, kendi içinde gör Allah'ını. Kendine dön, kendine bak, kendine gel.
Gelmesinden başka şifam yoktur❤️