Yapay zeka, son yıllarda en öne çıkan teknolojilerden biri.  Ancak bu teknolojinin ardında yatan etik tartışmalar ve gelecek vizyonu tartışılmaya devam ediyor. Yapay zeka hakkında yapılan belgeseller, bu tartışmaların cevaplarını araştırarak, bu devrimin sadece teknolojik değil, aynı zamanda toplumsal, kültürel ve hatta felsefi boyutlarını da aydınlatıyor. Bu belgeseller, yapay zekanın sadece bir bilgisayar kodundan ibaret olmadığını, insanlık tarihindeki yerini alacak bir dönüm noktası olduğunu vurguluyor.

Şimdi bu belgesellerden en fazla yankı uyandıran 5 tanesine göz atalım:

 

1. Yapay Zekanın Yükselişi (The Rise of Artificial Intelligence, 2023)

"Yapay Zekanın Yükselişi" belgeseli, yapay zeka alanındaki bilimsel ilerlemenin ve özellikle Kanada'nın bu alanın bir süper gücü haline gelmesinin hikayesini anlatıyor. Yapay zekanın gerçeklerini ve geleceğini anlamak isteyenler için bu alanda başı çeken ülkelerden biri olan Kanada’daki gelişmeleri öğrenmek önemli.  

Belgesel, bir zamanlar birçok insan için belirsiz bir fütüristik kavram olan yapay zeka teknolojisinin nasıl bir gerçeklik haline geldiğini ve dünyamızı nasıl şekillendirdiğini inceliyor. Merkezde, yapay zekanın öncüsü olan ve çalışmaları sayesinde Kanada'nın bir yapay zeka süper gücü haline geldiği iddia edilen “yapay zekanın büyük babası” kabul edilen Jeff Hinton bulunuyor. Hinton’un yaklaşık 40 yıllık çalışmaları ve çok katmanlı yapay sinir ağları üzerine öncül bulguları, yapay zeka teknolojisinin en önemli alanı olan makine öğrenmesinde, bir zamanlar imkansız olduğu düşünülen önemli atılımlara nasıl imkan verdiğini öğreniyoruz. 

"Yapay Zekanın Yükselişi", AI'nın çeşitli sektörler üzerindeki geniş etkilerini de ortaya koyuyor. Otonom araçlar, ses klonlama ve pekiştirmeli öğrenme gibi konulara odaklanan belgesel, bu teknolojik ilerlemelerin aynı zamanda olası riskleri ve etik değerlendirmeleri de açıklığa kavuşturuyor. Yapay zeka teknolojisinin yanlış kullanımının potansiyel tehlikeleri ve geniş çaplı etkileri, belgeselin en önemli kısımlarından biri.

Belgesel, yapay zeka teknolojisinin genel toplum üzerindeki etkisini tartışırken, kapsamlı bir bakış açısı sunuyor. İşlerin otomatikleştirilmesi ve günlük yaşamımızın hızla dijitalleşmesi ile birlikte, yapay zekanın neden bir süper güç haline geldiğini ve gelecekte bizi nasıl etkileyebileceğini daha iyi anlayabiliyoruz.

Yapay Zekanın Yükselişi belgeseli Youtube üzerinden izlenebiliyor. 

 

2. Yapay Zekanın Maliyeti (The cost of AI, 2023)

Hollanda Devlet Televizyonu VPRO tarafından hazırlanan bu belgesel, son dönemde popüler olan üretici yapay zeka araçlarının arkasındaki gerçek maliyeti araştırıyor. 

Büyük teknoloji firmaları, yapay zekayı "elektriğin icadından bu yana gelen en devrimci teknoloji" olarak sunuyor. Ancak bu 'devrim', hangi maliyetlerle geliyor? Belgesel, yapay zekanın sadece bir makine değil, aynı zamanda doğayı ve insanları sömüren bir endüstri olduğunu açıkça gösteriyor. Devasa veri merkezleri, enerji tüketimi ve düşük ücretlerle çalışan işçilere olan ihtiyaç, yapay zekanın gerçekte ne kadar sürdürülebilir olduğu konusunda ciddi soru işaretleri bırakıyor.

Yapay Zekanın Maliyeti belgeseli Youtube üzerinden izlenebilir. 

 

3. UNKNOWN: Killer Robots (BİLİNMEYEN: Katil Robotlar, 2023)

"BİLİNMEYEN: Katil Robotlar", askeri alanda yapay zekanın kullanımının sonuçlarını inceleyen bir Netflix belgeseli. Belgesel, ABD, Çin ve Rusya gibi büyük oyuncuların uluslararası yapay zeka silah yarışını gözler önüne seriyor. Özellikle bu makinelerin savaşçılar ve siviller, örneğin çocuklar arasında ayrım yapamayabileceği zaman öldürmeyi öğretmenin etik sonuçları hakkında endişeleri gündeme getiriyor. Film ayrıca yapay zekanın çift kullanımlı doğasına da değiniyor, Örneğin, belirli ilaçları geliştirmek için farmakognozi araştırmada kullanılan yapay zeka, aynı zamanda ölümcül toksinler, biyolojik silahlar üretmek için de kullanılabilir. Belgesel, özellikle nükleer komuta ve kontrol gibi kritik sistemlere entegre edildiğinde yapay zeka tarafından oluşturulan varoluşsal risklere vurgu yapıyor.

Belgesel şu sorulara cevap arıyor: En gelişmiş yapay zeka destekli silahları geliştirmek için uluslararası yarış, küresel güvenlik dinamiklerini nasıl etkileyecek? Yapay zeklanın yaşam ve ölüm kararlarını otomatik olarak alma potansiyeli, hangi etik sınırlar ile kontrol edilmeli? Makinelerin ahlaki olarak sağlam yargılarda bulunmasına güvenebilir miyiz? Yapay zeka teknolojisinin sorumlu bir şekilde kullanılmasını nasıl sağlarız?

BİLİNMEYEN: Katil Robotlar belgeseli Netflix platformunda izlenebilir. 

 

4. Coded Bias (Kodlanmış Önyargı, 2020)

"Kodlanmış Önyargı", yapay zeka, algoritmalar ve bunların içinde barındırabileceği önyargılar dünyasına derinlemesine bir bakış sunan düşündürücü bir belgesel. Filmin özünde, algoritmaların ve yapay zekanın tarafsız, objektif varlıklar olduğu yaygın yanılgısını sorgulanıyor. Bunun yerine, bu teknolojilerin, özellikle ırk ve cinsiyetle ilgili olan toplumsal önyargıları nasıl sürdürebileceği ve hatta artırabileceği ortaya koyuluyor.

Belgesel, yüz tanıma yazılımının koyu tenli ve kadın yüzleri doğru bir şekilde tespit etmekte zorlandığını keşfeden MIT Media Lab'da bir araştırmacı olan Joy Buolamwini'nin görüşlerini aktarıyor. Buolamwini'nin araştırması aracılığıyla, belgesel, özellikle gözetim, işe alım ve kolluk kuvvetleri gibi alanlarda, bu önyargıların geniş etkilerini gözler önüne seriyor.

"Kodlanmış Önyargı”,  karmaşık teknik konuları genel kitlenin anlayabileceği şekilde sunabiliyor. Belgesel, uzman röportajları, gerçek dünya örnekleri ve kişisel anlatılarla bir arada kullanarak, kontrolsüz yapay zeka sistemlerinin sunduğu zorlukların ve tehlikelerin kapsamlı bir resmini çiziyor.  Belgeselin büyük bir kısmı ABD'ye odaklansa da, aynı zamanda Birleşik Krallık, Çin ve Güney Afrika'da da algoritmik önyargıların dünya genelindeki etkisini gösteriyor. Teknoloji sektöründe daha fazla şeffaflık, hesap verebilirlik ve düzenlemeye olan ihtiyacı vurguluyor. 

“Kodlanmış Önyargı” belgeseli Netflix platformunda izlenebilir. 

 

5. In the Age of AI (Yapay Zeka Çağında, 2019)

"Yapay Zeka Çağında" yapay zeka ve bu teknolojinin toplum, ekonomi ve jeopolitik için ne anlama geldiği hakkında derinlemesine bir incele sunuyor. Belgesel, yapay zekanın nasıl şekillendiğini, endüstrileri, ekonomileri ve küresel güç dinamiklerini nasıl yeniden şekillendirdiğini gösteriyor.

Belgesel, sadece teknolojiye odaklanmak yerine, teknolojinin nasıl çeşitli sektörlere entegre edildiğini gösteriyor. Çin'deki yapay zeka destekli fabrikalardan ABD'deki otomatik depolara kadar birçok örnek sunuyor. Belgesel boyunca, alanın önde gelen uzmanlarından gelen görüşler hikayeye derinlik ve bağlam katıyor. Modern toplumda yapay zekanın artan etkisini geniş ve kapsamlı bir analiz ile sunarken; yapay zekanın iş güvenliği üzerindeki etkisinden, gözetim kapitalizminin yükselişindeki rolüne, Çin ve ABD gibi ülkeler arasındaki global yapay zeka süper gücü olma yarışına kadar kapsamlı bir şekilde ortaya koyuyor.  

“Yapay Zeka Çağında” belgeseli Youtube üzerinden seyredilebilir.