İspanyol sineması son dönemlerde farklılığı ile oldukça göze çarpmakta. Alıştığımız Hollywood yapımlarından çok daha özgün bir senaryoya ve işleyişe sahip olan İspanyol filmleri, gerçekten de izlemeye değer. Sinema kültürünüze çok şey ekleyecek olan İspanyol filmleri, özellikle de Pedro Almodóvar, Emilio Martinez-Lazaro, Alejandro Gonzalez Iñarritu, Alejandro Amenábar gibi başarılı yönetmenler sayesinde kendi adını duyurabiliyor. İspanya yapımı filmleri, tür olarak ayırırsak eğer en başarılı olanlarını şu şekilde sıralayabiliriz: • Gerilim-Korku Türündeki İspanyol Filmleri İspanyol filmlerinin en kaliteli, en özgün olanları genelde gerilim-korku tarzında çıkıyor. Eğer bir filmden beklentiniz sizi şaşırtması, klişelerden arınmış ve zekice düşünülmüş olması ise tam da doğru adrestesiniz! İzlerken filmin sonunu tahmin edemeyeceğiniz kadar sıra dışı ama gerçeklikten de uzaklaşmayan İspanyol gerilim-korku filmlerinin bize göre en iyilerini sizler için seçtik. 1) Los Ojos de Julia/Julia'nın Gözleri Yönetmen: Guillem Morales Oyuncular: Belén Rueda, Lluís Homar, Clara Segura Bir göz hastalığı olan ve zaman içerisinde görme yetisini kaybeden Julia, kız kardeşini kaybetmiştir. Julia'nın kardeşi izleyiciye gösterildiği kadarıyla intihar etmiştir. Ancak Julia bunun bir intihar olmadığı fikrindedir. Bu nedenle kardeşinin ölmeden önce gittiği yerlere tekrardan giderek adeta onun izini sürer. Kardeşinin kimler ile muhatap olduğunu bulmaya çalışır. Bu süreçte de Julia gittikçe görme yetisini kaybediyordur. İşler bu nedenle daha da sarpa sarar. Julia, birileri tarafından izlendiği fikrine kapılır ve gizem dolu film sizi her dakikasında gerim gerim germeyi başarır. 2) El Cuerpo/Ceset Yönetmen: Oriol Paulo Oyuncular: José Coronado, Hugo Silva, Belén Rueda Oldukça nüfuzlu bir kadın olan Mayka'nın cesedi morgdan kaybolmuştur. Polis işin peşine düşer. Henüz otopsisi yapılmamış olan cesedi kimin kaçırdığına dair düşünceler vardır. Her bulgu kocası Alex'i işaret etmektedir. Alex, eşine göre oldukça gençtir bu nedenle herkes bu evliliğin bir çıkar ilişkisi olduğuna ve Alex'in Mayka'yı para için öldürdüğüne inanır. Polis cesedi ararken Alex de gözetim altında tutulur. Sürpriz sonuyla sizi şoke edecek olan filmi izlerken merak duygusuyla dolup taşacak ve birçok ihtimal arasında gidip geleceksiniz. 3) La Cara Oculta/Karanlık Taraf Yönetmen: Andrés Baiz Oyuncular: :Clara Lago, Martina García, Quim Gutiérrez Sevgilisi Adrian'dan ayrılan ve ardından gizemli bir şekilde kaybolan Belen, aslında evinin gizli bir bölmesinde sıkışmış kalmıştır. Belen uzunca bir süre kimseye sesini duyuramaz. Acaba oradan çıkabilecek mi diye düşünürken kendinizi filmin temposuna kaptırmış bir şekilde bulacak ve sürpriz sonu ile filme hayran kalacaksınız. 4) El Habitante Incierto/Davetsiz Misafir Yönetmen: Guillem Morales Oyuncular: Francesc Garrido, Monica Lopez, Andoni Gracia Kendi dizayn ettiği evde tek başına yaşayan mimar Felix, bir gün bir yabancının evine gelip telefonunu kullanması ile paranoyaklaşmaya başlar. Eve giren yabancının aslında evden hiç çıkmadığı ve saklandığı düşüncesi ile kendi kafasında senaryolar yazar ve olaylar gelişir. 5) Tesis/Tez Yönetmen: Alejandro Amenábar Oyuncular: Eduardo Noriega, Fele Martínez, Ana Torrent Üniversitede sinema bölümü okuyan Angela, bitirme tezinin konusunu "Görsel Medyada Şiddet" olarak belirler. Okul arşivinde gerçek bir cinayetin filmini bulur ve bunu polise bildirmez, sonrasında başına işler açılmaya başlar. • Romantik Türde İspanyol Filmleri İspanyol filmleri aşka bakış açısı bakımından da yine farklılığını ortaya koyuyor. Özellikle Almodovar filmlerinde görürsünüz ki, kadına olan yaklaşım çok incedir. Kadın psikolojisi, bu tarz filmlerde ortaya koyulan ana fikirdir genelde. Bu türdeki filmler başka hiçbir ülkenin sinemasının yapmadığını yapar. Kadını anlamaya onu okumaya çalışır. Tabii bu noktada usta yönetmen Pedro Almodovar'ın ince dokunuşu göze çarpar. Romantik tarzdaki İspanyol filmlerine birkaç örnek: 1) Hable con Ella/Konuş Onunla Yönetmen: Pedro Almodóvar Oyuncular: Javier Cámara, Darío Grandinetti, Leonor Watling, Rosario Flores Bir tesadüf sonucu tanışan Benigno ve Marco, bir kez daha aynı hastanede karşılaşırlar. Benigno, hastanede hasta bakıcı olarak görev yapmaktadır. Marco ise komaya giren matador sevgilisi için orada bulunmaktadır. Komada yatan Lydia ve Alicia'nın hikayesi üzerinden, aslında her iki erkeğin kadına yaklaşma biçimindeki farklılık aktarılmış. İspanyol sinemasının en etkili filmlerinden biri olan "Hable con Ella", romantik bir filmden daha fazlası. 2) Manolete/Bir Matador Metresi Yönetmen: Menno Meyjes Oyuncular: Penélope Cruz, Adrien Brody, Natalia Moreno İspanya-İngiltere ortak yapımı olan filmde, İspanya'nın ünlü "manolete" lakaplı matadoru ve onun takıntılı aşkı Lupe anlatılıyor. 3) Los Amantes del Circulo Polar/Kutup Çizgisi Aşıkları Yönetmen: Julio Medem Oyuncular: Fele Martínez, Najwa Nimri, Maru Valdivielso Film Otto ve Ana'nın çocukken tanışmasını ve tesadüf eseri başlayan ilişkisini konu ediniyor. Tesadüfler üzerinden ilerleyen film aynı zamanda hüzünlü hikayesi ile izleyicinin kolay kolay aklından çıkmayacak nitelikte. 4) Tres Metros Sobre el Cielo/Aşka Yükseliş Yönetmen: Fernando González Molina Oyuncular: Mario Casas, Maria Valverde, Nerea Camacho Başta birbirinden hiç hazzetmeyen Hugo ve Babi'nin arasındaki ilişki zamanla aşka dönüşür. Aslında oldukça klasik bir tema olmasına rağmen İspanyol ögeleri ile bezeli filmi izledikten sonra asla pişman olmayacaksınız. • Dram Türündeki İspanyol Filmleri İspanyol dram filmlerini bir genelleme içine sokmak aslında bu türe büyük bir haksızlık olur. Bu türde göze çarpan nokta, yönetmenin dramdan ne anladığıdır. Her yönetmenin bu işe yaklaşma biçimi oldukça farklı. Hatta tek bir yönetmen bile her dram ögeli filminde dram dediğimiz kavrama çok farklı anlamlar yükleyebiliyor. Yine de hepsinin bir ortak noktası var; o da izleyici ne tarz bir hikaye izlerse izlesin, baş karakterin çektiği acıyı ve hüznü kendisinde de hissedebilmesidir. Gerçekten de İspanyol dram filmleri, duyguyu izleyiciye aktarmada oldukça başarılı ve dokunaklı. 1) La Piel que Habito/İçinde Yaşadığım Deri Yönetmen: Pedro Almodóvar Oyuncular: Antonio Banderas, Elena Anaya, Blanca Suárez, Fernando Cayo Eşini kaybettikten sonra psikolojisi bozulan Doktor Robert Ledgard, kızının da tecavüze uğraması sebebi ile iyice kendini kaybeder ve ardından olaylar gelişir. Bir dram filminden çok daha fazlası olan İçinde Yaşadığım Deri, psikolojik gerilim ögeleri ile de süslü. Usta yönetmen Almodovar, insan vücudunu bütün çıplaklığı ve ayrıntısıyla sergilemiş bu filmde. Tabii yine bir Almodovar klasiği olarak, erkek ve kadın arasındaki fizyolojik ve psikolojik farklılıklara şahit olacak, bu iki cinsiyetin birbirine dönüşüp dönüşemeyeceğini ve bunun gibi birçok soruyu kendi kendinize soracaksınız. 2) Volver/Dönüş Yönetmen: Pedro Almodóvar Oyuncular: Penélope Cruz, Lola Duenas, Blanca Portillo, Carmen Maura Usta yönetmen Almodovar'ın her zamanki tarzı ile kadın psikolojisine eğildiği film Volver'de bir anne ve kızın aynı acıklı kaderi paylaşması üzerinden konular işleniyor. 3) Mar Adentro/İçimdeki Deniz Yönetmen: Alejandro Amenábar Oyuncular: Javier Bardem, Belén Rueda, Lola Duenas, Clara Segura Film, geçirdiği bir kaza sonucu belden aşağısı tutmayan, özgürlüğüne düşkün bir adamın hayatına son vermeyi istemesini konu ediniyor. 4) Todo Sobre Mi Madre/Annem Hakkında Her Şey Yönetmen: Pedro Almodóvar Oyuncular: Penélope Cruz, Cecilia Roth, Candela Peña, Marisa Paredes 17 yaşındaki oğlunu kazada kaybeden ve günlüğüne rastlayan anne Manuela, oğlunun günlüğünü okurken aslında kendini yeniden keşfedecek ve hayatında yeni bir rota çizecektir. 5) Noviembre/Kasım Yönetmen: Achero Mañas Oyuncular: Óscar Jaenada, Ingrid Rubio, Adriana Domínguez, Javier Ríos Film, "Kasım" isimli bir tiyatro topluluğunun para kabul etmeden oyunlarını sergiliyor oluşunu anlatıyor. Yer yer güldürü ögelerine de rastlayabileceğiniz film, idealist bir gencin aşırı bireyciliği eleştirişi ile size farklı bir bakış açısı kazandıracak. Eğer değişik bir şeyler arıyorsanız, farkındalık yaratan enteresan konusu ile Noviembre tam size göre. • Gizem/Suç Türündeki İspanyol Filmleri İspanyolların gizem/gerilim/suç üçgeninde harika işler çıkardıkları ve klişelerden önemli ölçüde arınıp insanı şaşırtan dahiyane filmler yaptıkları bir gerçek. 2000'lerin başında özellikle Almodovar ile gelişen dram/romantik türünde parlayan İspanyol filmleri, son yıllarda yerini gerilim ve gizeme bıraktı. Hiç kuşkusuz bu gizemi sağlayan önemli ögelerden biri de filmlerin suç eksenli işleniyor oluşu. 1) Contratiempo/Gizli Tanık Yönetmen: Oriol Paulo Oyuncular: Mario Casas, José Coronado, Bárbara Lennie, Ana Wagener Film boyunca katil kim sorusunu kafanızdan çıkaramayacağınız, son yıllarda İspanyolların yapmış olduğu en iyi filmlerden biri Contratiempo. Filmde olaylar, zengin bir iş adamının sevgilisinin öldürülmüş olması üzerinde gelişiyor ancak film öylesine karışık ve gizemli bir hal alıyor ki böylesine klasik bir konu nasıl zekice işlenir hayretle izliyorsunuz. 2) Al Final del Túnel/Tünelin Ucunda Yönetmen: Rodrigo Grande Oyuncular: Leonardo Sbaraglia, Clara Lago, Pablo Echarri, Javier Godino Filmimizin baş kahramanı belden aşağısı tutmayan bir bilgisayar mühendisidir. Bir gün evine değişik bir genç kadın ve çocuğu gelir. Evinin bir odasını bu kadına kiralayan adam, o günden sonra evinin bodrum katından sesler gelmesi ile huzur bulamaz ve ne olduğunu araştırmaya koyulur. 3) La Isla Minima/Bataklık Yönetmen: Alberto Rodríguez Oyuncular: Raul Arévalo, Antonio De La Torre, Javier Gutierrez, Jesús Carroza İspanya'nın güney bölgesinde gerçekleşen sıralı genç kız cinayetlerini konu alan film, farklılıklarını bir kenara atıp cinayetleri çözmek için bir araya gelen iki dedektifi konu alıyor. • Savaş Türünde İspanyol Filmleri Savaş filmleri, İspanyolların kendi tarihlerinden ötürü genelde İspanyol İç Savaşı'na odaklanmış durumdadır. Ülkede faşizme yol açan General Franco ve onun karşıtları olan sosyalistler/cumhuriyetçiler ekseninde dönen bu tür filmler, İspanyol İç Savaşı'nı tanımanız için önemli bir basamak. Genelde objektif bir yaklaşım ile savaşı ve savaşın insanlar üzerindeki etkilerini, toplumdaki kırılmaları anlatan filmler, İspanyol halkının üzerinden bir türlü atamadığı bu acılara tanık olmanızı sağlayacak. 1) Libertarias/Özgürlük Yönetmen: Vicente Aranda Oyuncular: Ariadna Gil, Victoria Abril, Loles León, Ana Belén, Antonio Dechent İspanya'da savaş patlak vermiştir ve her yer faşizmin sesi ile yankılanıyordur. Bu sırada nereye sığınacağını bilemeyen rahibe Maria, bir genelevden iki kadın ile arkadaş olur. Savaşı, kadınların ekseninden anlatan ve dönemi gerçekçi bir şekilde yansıtan bir film Özgürlük. 2) La Lengua de Las Mariosas/Kelebeklerin Dili Yönetmen: Jose Luis Cuerda Oyuncular: Celso Bugallo, Fernando Fernán Gómez, Tamar Novas, Guillermo Toledo Savaş en iyi şekilde bir çocuğun gözünden aktarılır elbette. Küçücük dünyalarında savaşı çok daha farklı şekilde algılarlar. Sizi her dakikası boyunca düşünmeye sevk edecek bir film Kelebeklerin Dili. 1936 yılı İspanya'sını ve o dönemde gerçekleşen iç savaşı izleyebileceğiniz harika bir film. 3) Cria Cuervos/Besle Kargayı Yönetmen: Carlos Saura Oyuncular: Ana Torent, Geraldine Chalin, Monica Randall Yönetmenin en başarılı ve önemli filmleri arasında bulunan Besle Kargayı, General Franco döneminin ve yine iç savaşın durumunu bir aile üzerinden dram ögeleri ile aktarıyor. 4) Ay Carmela! Yönetmen: Carlos Saura Oyuncular: Carmen Maura, Andrés Pajares, Maurizio De Razza, Mario De Candia İspanyollar sinemada değişik ufuklar aramayı ve farklılaşmayı gerçekten iyi biliyorlar. Savaş gibi korkunç bir temayı güldürü ögeleri ile süsleyen ama yine de o acıyı içinizde hissetmenizi sağlayan bir film Ay Carmela. Film ismini, iç savaşın devrimci bir şarkısı olan Ay Carmela'dan alıyor. Filmde Carmela ve kocası, savaşın olduğu bölgeleri gezip savaşanlara tiyatro oyunları oynayarak para kazanmaktadır. Bu sırada çift, milliyetçi kesimin bulunduğu cepheye düşer ve onlara da gösteri sergilemek durumunda kalır.