Ruhunu Kalemine Akıtan Yazar: August Strindberg

Ruhunu Kalemine Akıtan Yazar: August Strindberg
  • 0
    0
    0
    0
  • Şair, ressam, deneme ve oyun yazarı olarak tanınan Johan August Strindberg, 22 Ocak 1849’da Stockholm’de doğdu. Yarısı tiyatro oyunu olmakla birlikte 120 kadar eser üreten Strindberg, Avrupa ve Amerikan tiyatrosu üzerinde büyük etki yarattı. [caption id="attachment_68514" align="aligncenter" width="770"] August Strindberg[/caption] 1867'de Uppsala Üniversitesi'nde tıp öğrenimine başladı. Ancak parasal sıkıntıların araya girmesiyle okulu bırakmak durumunda kaldı. Bu süreçte gazetecilik, özel ders gibi işler yaparak geçimini sağladı. Tiyatroya ilgisinden dolayı birkaç tiyatroda muhasebeci olarak çalıştı, başarısız bir oyunculuk girişimi oldu; ardından oyunlar yazmaya başladı. 1870 yılının Ocak ayında, Uppsala Üniversitesi'ne estetik ve modern dilleri incelemek ve birkaç oyun üzerinde çalışmak için geri döndü. İlk yapıtı, 13 Eylül 1870'te sahnelendi. 1872'de Stockholm'e taşınan Strindberg, ilk kısa öyküsünü yazdı ve ilk tablosunu yaptı. Yaptığı resimlerde natüralist akımının izleri görüldü. Bütün yaşamı boyunca kendini aramış, bu süreçte içinde bulunamamış dünyaları bulan ve her arayışında bilinçaltının daha karanlık noktalarına yönelen yazar kendini asla bulamadı. Gittikçe kötüleşen ruhsal durumu oyunlarında özgün bir yapı oluşturdu. Çağdaşı olan Ibsen’ın aksine oyunlarında gerçekçi toplumsal sorunları değil kendi iç dünyasını ele aldı ve her oyununda kendini anlattı. Ayrıntılara önem vermeyen, oyunlarının yapısı her seferinde değişen, başka yöne çekilebilen ve garip düşlerin dünyasını veren bir yazar oldu. İlk çalışmalarından itibaren dramatik eylem, dil ve görsel kompozisyonun yenilikçi biçimlerini geliştirdi ve modernin babası olarak kabul edildi. Düşünce düzeyinde Buckle, Kierkegaard ve Swedenborg; yazarlık alanında ise Byron, Shakespeare ve Maeterlinck onu fazlasıyla etkiliyordu. Aynı zamanda dinsel ve siyasal inançları yönünden hemen her kategoriye sokulacak bir yazardı: Pozitivist, ateist, toplumcu, katolik, hindu, budist ve Swedenborg’un etkisinde bir mistikti. Strindberg, ilk yazınsal başarısını 1879 yılında yayımladığı Kırmızı Oda adlı romanı ile kazandı. İlk önemli natüralist İsveç romanı olan bu eser ile tüm İskandinavya'da tanındı. 1872'de yazmaya başladı Olof Usta'yı 1881’de bitirdi ve aynı yıl sahnelendi. Bu onun oyun yazarı olarak ilk büyük başarısı oldu. Yazar, Olaus Petri'yi ihtilalci eylemi içinde işledi ve işlediği karakter derinliği oldukça beğenildi. 1882'de yayımlanan Yeni Krallık adlı kitabı ise skandala yol açtı. Bu eserde krallık ve diğer güçlü kurumları eleştiren oyunlar yer alıyordu. Yazar, aldığı düşmanca tepkiler nedeniyle ülkeyi terk etti; kendi ifadesi ile sürgün edildi. 1883'te geçici bir süre için İsviçre’ye dönerek ailesiyle Geneva Gölü kıyısında bir köye yerleşti. Burada, 1884’te, Evlilik adlı kitabı üzerine çalıştı. Bu kitabı yüzünden hakkında çeşitli davalar açıldı. Davalardan aklansa da bu deneyim onun ruhsal dengesini olumsuz etkiledi ve evliliğini yıprattı. Kadın hareketi ile aynı döneme rastlayan evliliğindeki sorular, kadınlara karşı aşağılayıcı bir bakış geliştirmesine yol açtı. Yazar, Baba adlı eserini tamamladı ve İsviçre'ye geri döndü. Strindberg'ün ilk natüralist oyunu olan Baba, 1887'de yayımlandı. Danimarka'ya döndüğünde deneysel bir İskandinavya Tiyatrosu kurmak için girişimde bulundu. Amacı, oyunlarını sahnelemeyi kolaylaştırmaktı. Paris'teki Theatre Libre'yi model alan tiyatronun ilk oyunu Matmazel Julie'nin Danimarka sansürü tarafından engellenmesiyle tiyatro başarısız oldu ve Strindberg mali açıdan çöktü. 1889'da İsviçre'ye dönen Strindberg, Açık Deniz oyunu üzerine çalıştı. Eserde bir bilim adamının yerli köylüler ve doğa ile mücadelesini anlattı. [caption id="attachment_68508" align="aligncenter" width="784"] Władysław Ślewiński, Portrait of August Strindberg1895, National Museum in Warsaw[/caption] 1892'de Stindrinberg, Berlin'e gitti ve orada eserlerini sahnelemeye istekli sanatçılarla tanıştı. Edward MunchPaul Gaugin ve Nietsche gibi hayranlık duyduğu kişilerle birlikte olma fırsatını buldu ve bohem bir yaşam sürmeye başladı. Resim yapmakla da uğraşan sanatçı, daha çok kendi portrelerini çizdi. Bir yandan da görünmez düşmanlar ve halüsinasyonlar ile mücadele etti. [caption id="attachment_68506" align="aligncenter" width="656"] Edvard Much, Portrait of August Strindberg, Museum of Modern Art, Stockholm - Sweden[/caption] 1894 Paris'te Knut HamsunFrank Wedekind, Henri BecquePaul Gauguin ile arkadaşlık etti. Amatör bir bilim adamı olarak çeşitli kimya deneyleri yaptı. Olof Sager-Nelson ile birlikte Gothenburg’da bir resim sergisi açtı. Uğraşları, aşırı yoksulluğu ile birleşerek akıl sağlığını kötü olarak etkilemeye devam etti. İsviçreli hristiyan mistiği/din adamı Emanuel Swedenborg'un öğretilerinden etkilenen Strindberg bir dinsel dönüşüm geçirdi ve yaşadıklarını, 1897'de yazdığı Inferno otobiyografik romanda anlattı. Bu kitap, onun akıl hastalığının tescillenmesi olarak kabul edildi. 1898'de Inferno’nun devamı olan Efsaneler'i ve ardından içsel mücadeleler ile ilgili bir eser olan Şam Yolu adlı oyunu yazdı. 1899'da Stockhom'e yerleşti. Sanatçı Stockolm'de 22 oyun yazdığı üretken bir dönem geçirdi. 1906’da aktör August Falck ile birlikte Stockholm'de deneysel bir tiyatro kurmak için uğraşmaya başladı. Bu tiyatroda karakterin içsel gelişimine odaklanan oda oyunları sahneye konacaktı. 1907 sonunda açılan tiyatro için dört yeni oyun yazdı. Artık eserlerinde natüralizm yerine sembolist ve ekspresyonist teknikleri uyguluyordu. 1901'de Rüya Oyunu ve 1907'de Hayaletler Sonatı gibi simgesel oyunları Alman dışavurumcu tiyatrosunun temellerini atmıştır. Ülkesinde saygın bir kişi kabul edilen Strindberg, 1909'da sosyalist liman isçisinin yönettiği halk kampanyası sayesinde devlet tarafından emekli maaşıyla ödüllendirildi. Avrupa'ya Oda Tiyatrosu'nu kazandıran ve tiyatronun öncüsü kabul edilen sanatçı, 14 Mayıs 1912'de Stockholm'de mide kanserinden hayatını kaybetti; devlet destekli bir cenaze ile defnedildi.

    Strindberg Museum Saxen 

    Strindberg Museum Saxen İsveç'in dışındaki tek Strindberg müzesidir ve Kulturverein Saxen tarafından yönetilmektedir. Müze, 1997 yılında Friedrich Buchmayr ve Saxen topluluğu tarafından kuruldu. Müzede orijinal mektuplar, el yazmaları, çağdaş fotoğraflar ve August Strindberg tarafından satın alınan bir piyano sergileniyor. [caption id="attachment_68538" align="aligncenter" width="627"] Strindberg Museum Saxen,[/caption]

    Strindberg Museum

    Strindberg Museum, Strindberg Topluluğuna ait ve 1973 yılında açıldı. Strindberg 1908'de bu eve taşındı ve ölümüne yani 1912 yılına kadar orada yaşadı. Duvar kâğıtları ve diğer süslemeler, dairenin orada yaşadığı döneme bakıldığında yeniden yapılandırılmıştır, ancak mobilya ve diğer detaylar orijinaldir. [caption id="attachment_68521" align="aligncenter" width="916"] Strindberg Museum[/caption]

    Strindbergs Intima Teater

    Strindbergs Intima Teater, İsveç'in Stockholm kentinde bir tiyatro sahnesidir. 1907-1910 yılları arasında ünlü İsveçli oyun yazarı August Strindberg tarafından kuruldu ve yönetildi. 1912'deki ölümünden sonra tiyatro kilitlendi ve yıllarca kapalı kaldı. 1920'ler-1980'ler arasında çeşitli sendika toplantıları ve halka açık konferanslar için bir toplantı salonu olarak kullanıldı. 1998'de tiyatro, umutsuzca ihtiyaç duyulan tadilatlar için yükseltildi. 2001 yılında Stockholm Kültür Dairesi yeniden açılış ve üretim programı için inisiyatif aldı. [caption id="attachment_68532" align="aligncenter" width="725"] Strindberg's Intima Teater, Stocholm[/caption] Yapıtları 1869 - Fritankaren, Hermione 1871 - Suçlu Mu? 1879 - Kızıl Oda 1880 - Gillet'in Gizi 1881 - Olof Usta 1882 - Bay Bent'in Karısı 1886 - Yoldaşlar, Evliler 1887 - Baba, Bir Delinin Savunması 1888 - Matmazel Julie 1889 - Güçlü 1893 - Ateşle Oynamak 1894, 1904 - Şam Yolu (3 Cilt) 1897 - Infemo 1898 - Masalcı 1899 - Folkung Efsanesi 1899 - Gustav Vasa, Erik XIV 1900 - Paskalya 1901 - Rüya Oyunu, Cehennem Dansı, Gelin Tacı, 1902 - Cari XII 1907 - Fırtına, Hayaletler Sonatı 1909 - Uzun Yol, Bir Hizmetçinin Oğlu Kaynakça: 1, 2, Dünya Tiyatrosu Tarihi I, Özdemir Nutku, Mitos-Boyut Yayınları  

    Yorumlar (0)

    Bu gönderi için henüz bir yorum yapılmamış.

    Yorum Bırakın

    Yorum yapmak için üye girişi yapmalısınız. Üye girişi yapmak için buraya tıklayınız.