Upgrade, Testere serisinin screenplayini yapmasından aşina olduğumuz Leigh Whannell'ın yönetmenliğini yaptığı, B tipi yani düşük bütçeli bir bilim kurgu filmi.
Leigh Whannell'a Testere'den aşina olduğumuzu göz önünde bulundurursak Upgrade'in de tıpkı Testere gibi bedenle, fiziksel şiddetle ilgili pek çok meselesi var. Testere'den bu noktada tür olarak ayırdığımız Upgrade, kendi benzerleri içinde pek çok filme referans veriyor.
Film, Grey karakterinin eşi Asha'yı bir kazada kaybetmesi sonucu vücudunun felç olması ile başlıyor. Sonrasında ise bu felç durumunu ortadan kaldırmak için Harrison Gilbertson'ın oynadığı Eron karakteri tarafından bir teklif alıyor. Eron, vücuduna entegre edeceği bir çip ile işlerin değişebileceğini ve Grey'in yeniden hareket edebileceğini söylüyor. Grey'in teklifi kabul etmesi ise işleri değiştirmekle kalmayıp çok daha karmaşık bir hale getiriyor.
Grey'in vücuduna yerleştirilmesine onay verdiği ufak çip, aslında bir yapay zeka ve Grey, bu işlem sonrasında bir nevi kendi içinde iki kişiyi barındırmaya başlıyor. Vücuduna yerleştirilen çip, sadece fiziksel hareketlilik sağlamakla sınırlı bir çip değil, kendi benliği olan ve iletişim kurabilen bir çeşit süper-yapay zeka.
Aslında film, bu çip yerleştirme hikayesinin sonrasında görünürde bir intikam filmine doğru evrilmeye başlasa ve basit bir anlatısı olsa da insan vücudu, fiziksel şiddet, kazalar, yaralanmalar ve tüm bunları teknoloji ile ilişkilendirmesi nedeniyle pek çok kült ve daha karmaşık anlatılı filme homageda (saygı duruşu) bulunuyor.
Filmin olaylarına başlangıç veren araba kazası hikayesi ile ilerleyen sahnelerde tekrar karşımıza çıkan ve yine kaza ile sonlanan uzun bir araba takip sahnesi var. Filmin anlatısı içinde konumlandığı yerler bakımından da bu sahneler akla direkt olarak Cronenberg'in, JG Ballard'ın aynı isimli kitabından uyarladığı "Crash" (Çarpışma) filmini getiriyor. Crash filminde de, çoğu Cronenberg filminde olduğu üzere, bedenle sıkça oynanan ve bunu teknolojik alet girdi-çıktısı kullanarak yapan bir anlatı izliyorduk. Fakat bu sefer filmin temeline oturtulan şey araba kazalarıydı. Upgrade'in film başlangıcını bu şekilde yapmayı seçişi, aslında bedenle bu denli yoğun uğraşan ve bu şekilde tanınan Cronenberg'e bir saygı duruşu niteliğinde.
Yine aynı şekilde karakterin vücuduna yerleştirilen çip ile iletişim kurması sonucunda kendini sorgulamaları da Videodrome gibi teknolojiyle insan bedenini ve bilincini bir araya getiren Cronenberg filmlerine göndermeli bir durum. Özellikle filmin ameliyat veya ölüm sahnelerinde içerisine çip yerleştirilmiş olan karakterlerin yakın çekim görüntüleri, Videodrome'un sahneleri ile büyük ölçüde benzerlik taşıyor. Film içindeki bir başka Videodrome göndermesi ise karakterlerin bir kısmının elinin silaha dönüşmüş olması.
Grey karakterine yerleştirilen çipin, vücudunun arkasında ve ensesinin hemen alt tarafında olması da yine pek çok bilim kurgu anlatısına gönderme yapacak nitelikte Örneğin, öncülüğünü Ghost In The Shell'in yapmış olduğu Matrix üçlemesi gibi.
Filmde, yapay zeka ve üreticisi arasında Blade Runner'dan tutun Ex Machina'ya ve daha pek çok yapay zeka filmine kadar şahit olduğumuz bir oedipus kompleksi durumu yine söz konusu. Basit olarak çocuk ebeveyn ilişkisindeki iktidar kavgası olarak niteleyebileceğimiz duruma Upgrade'in bakış açısı, aslında yapay zeka anlatıları içinde bir yenilik taşıyor. Teknoloji açısından özgürleştirici olan ya da olmayan her filmde, iyi kötü etiketi kaydırılarak genellikle yapay zekanın üreticisini öldürdüğü filmleri izlemeye alışmış olsak da bu yok oluşa kadar aralarındaki dengenin değişmediğini, çocuğun çocuk, babanın ise baba olarak kaldığını görüyoruz. Fakat Upgrade, bu noktada bir oyun oynayarak ipleri tamamen yapay zekanın eline veriyor ve aslında bu baba çocuk rolünü filmin bir noktasından itibaren değiştiriyor.
Yüzde yüz kötücül yaratıldığı söylenemeyecek olan bu yapay zekanın film boyunca uyguladığı şiddet miktarının çokluğu ve gücü, yayılmayı istiyor oluşu göz önünde bulundurulursa kendisi için tamamen iyimser bir tablo da çizilmiyor. Aslında postmodern ve belirsiz yapıda izleyip alışkın olduğumuz yapay zeka filmleriyle bu açıdan da bir benzerlik kuruyor. Upgrade, anlatıyı derinleştirmek üzerine ustaları kadar yüksek bir noktaya çıkmamış olsa da B tipi bir film için kendi sınırları içerisinde meraklılarına oldukça güzel şeyler vadediyor.
Leigh Whannell'a Testere'den aşina olduğumuzu göz önünde bulundurursak Upgrade'in de tıpkı Testere gibi bedenle, fiziksel şiddetle ilgili pek çok meselesi var. Testere'den bu noktada tür olarak ayırdığımız Upgrade, kendi benzerleri içinde pek çok filme referans veriyor.
Film, Grey karakterinin eşi Asha'yı bir kazada kaybetmesi sonucu vücudunun felç olması ile başlıyor. Sonrasında ise bu felç durumunu ortadan kaldırmak için Harrison Gilbertson'ın oynadığı Eron karakteri tarafından bir teklif alıyor. Eron, vücuduna entegre edeceği bir çip ile işlerin değişebileceğini ve Grey'in yeniden hareket edebileceğini söylüyor. Grey'in teklifi kabul etmesi ise işleri değiştirmekle kalmayıp çok daha karmaşık bir hale getiriyor.
Grey'in vücuduna yerleştirilmesine onay verdiği ufak çip, aslında bir yapay zeka ve Grey, bu işlem sonrasında bir nevi kendi içinde iki kişiyi barındırmaya başlıyor. Vücuduna yerleştirilen çip, sadece fiziksel hareketlilik sağlamakla sınırlı bir çip değil, kendi benliği olan ve iletişim kurabilen bir çeşit süper-yapay zeka.
Aslında film, bu çip yerleştirme hikayesinin sonrasında görünürde bir intikam filmine doğru evrilmeye başlasa ve basit bir anlatısı olsa da insan vücudu, fiziksel şiddet, kazalar, yaralanmalar ve tüm bunları teknoloji ile ilişkilendirmesi nedeniyle pek çok kült ve daha karmaşık anlatılı filme homageda (saygı duruşu) bulunuyor.
Filmin olaylarına başlangıç veren araba kazası hikayesi ile ilerleyen sahnelerde tekrar karşımıza çıkan ve yine kaza ile sonlanan uzun bir araba takip sahnesi var. Filmin anlatısı içinde konumlandığı yerler bakımından da bu sahneler akla direkt olarak Cronenberg'in, JG Ballard'ın aynı isimli kitabından uyarladığı "Crash" (Çarpışma) filmini getiriyor. Crash filminde de, çoğu Cronenberg filminde olduğu üzere, bedenle sıkça oynanan ve bunu teknolojik alet girdi-çıktısı kullanarak yapan bir anlatı izliyorduk. Fakat bu sefer filmin temeline oturtulan şey araba kazalarıydı. Upgrade'in film başlangıcını bu şekilde yapmayı seçişi, aslında bedenle bu denli yoğun uğraşan ve bu şekilde tanınan Cronenberg'e bir saygı duruşu niteliğinde.
Yine aynı şekilde karakterin vücuduna yerleştirilen çip ile iletişim kurması sonucunda kendini sorgulamaları da Videodrome gibi teknolojiyle insan bedenini ve bilincini bir araya getiren Cronenberg filmlerine göndermeli bir durum. Özellikle filmin ameliyat veya ölüm sahnelerinde içerisine çip yerleştirilmiş olan karakterlerin yakın çekim görüntüleri, Videodrome'un sahneleri ile büyük ölçüde benzerlik taşıyor. Film içindeki bir başka Videodrome göndermesi ise karakterlerin bir kısmının elinin silaha dönüşmüş olması.
Grey karakterine yerleştirilen çipin, vücudunun arkasında ve ensesinin hemen alt tarafında olması da yine pek çok bilim kurgu anlatısına gönderme yapacak nitelikte Örneğin, öncülüğünü Ghost In The Shell'in yapmış olduğu Matrix üçlemesi gibi.
Filmde, yapay zeka ve üreticisi arasında Blade Runner'dan tutun Ex Machina'ya ve daha pek çok yapay zeka filmine kadar şahit olduğumuz bir oedipus kompleksi durumu yine söz konusu. Basit olarak çocuk ebeveyn ilişkisindeki iktidar kavgası olarak niteleyebileceğimiz duruma Upgrade'in bakış açısı, aslında yapay zeka anlatıları içinde bir yenilik taşıyor. Teknoloji açısından özgürleştirici olan ya da olmayan her filmde, iyi kötü etiketi kaydırılarak genellikle yapay zekanın üreticisini öldürdüğü filmleri izlemeye alışmış olsak da bu yok oluşa kadar aralarındaki dengenin değişmediğini, çocuğun çocuk, babanın ise baba olarak kaldığını görüyoruz. Fakat Upgrade, bu noktada bir oyun oynayarak ipleri tamamen yapay zekanın eline veriyor ve aslında bu baba çocuk rolünü filmin bir noktasından itibaren değiştiriyor.
Yüzde yüz kötücül yaratıldığı söylenemeyecek olan bu yapay zekanın film boyunca uyguladığı şiddet miktarının çokluğu ve gücü, yayılmayı istiyor oluşu göz önünde bulundurulursa kendisi için tamamen iyimser bir tablo da çizilmiyor. Aslında postmodern ve belirsiz yapıda izleyip alışkın olduğumuz yapay zeka filmleriyle bu açıdan da bir benzerlik kuruyor. Upgrade, anlatıyı derinleştirmek üzerine ustaları kadar yüksek bir noktaya çıkmamış olsa da B tipi bir film için kendi sınırları içerisinde meraklılarına oldukça güzel şeyler vadediyor.
Yorum Bırakın