Mobilya, günlük hayatta her an kullanımda olsa da pek fazla dikkat çekmeyen unsurlardan. Ancak mimari ve estetik algısı şekillenirken çağlar boyunca elbette mobilya anlayışları da değişti. Günümüzde modern olarak algıladığımız, formunu sevdiğimiz ya da yalnızca gözümüze hoş gelen tasarımların birçoğu, ilhamını 20. yüzyılın başlarından alıyor. Bauhaus ekolü ve bunun getirdiği estetik anlayışı hala geçerliliğini sürdürürken, ilk tasarımları o dönemde yapılmış mobilyalar da artık ikonik olarak nitelendiriliyor. Ancak bu mobilyalar sadece antika olarak değeri olan parçalar değil. Her biri gerek malzeme gerek de form üzerinde yaptığı denemeler ile günümüz mobilya tasarımlarının oluşmasında fazlaca etkili olmuş. İşte günümüz tasarımlarını daha iyi anlamamızı sağlayan ve kendi dönemlerinde büyük etkiler yaratan yakın tarihten ikonik mobilyalar!

1-Wassily Chair/Marcel Breuer/1925

Asıl adı B3 Club Chair olsa da, Macar asıllı tasarımcı ve mimar Marcel Breuer’in bu tasarımı genel olarak ithaf edildiği ressam Wassily Kandinsky’nin ismi ile biliniyor. Wassily Chair bugünün gözü ile bakıldığında aslında oldukça basit bir forma sahip. Ancak Breuer, bu sandalye için ilhamı ilk kez bisikletinin gövdesinde bulduğunda, çelik tüpleri bükmek ve bir sandalye formuna sokmak hayal dahi edilemeyecek kadar zor bir işti. Yine de Breuer, bu işi öğrenmek için bir fabrikada birkaç ay çalışmayı dahi göze aldı. Sonuç olarak ise tek parçadan üretilmiş, ‘sandalyeler dört ayaklı olmalıdır’ algısını kıran ve antropometri dikkate alınarak tasarlanmış Wassily Chair ortaya çıktı. Çeliğin mobilyalarda kullanımının ilk denemelerinden olan Wassily Chair, bu açıdan Sanayi Devrimi sonrası yeni çağın ve teknolojinin sembolü gibidir.

2-Barcelona Chair/Mies van der Rohe/1929

Bauhaus ekolünün yetiştirdiği en önemli isimlerden olan Mies van der Rohe, burada aldığı estetik anlayışını güçlü mimari karakterine yansıtan isimlerden biri. Üstelik bu yansımayı mobilya tasarımlarında da görmek mümkün. Rohe, Barcelona Chair’da tıpkı Marcel Breuer gibi bir yol izleyerek tek parça çelikten bir iskelet oluşturmayı başardı. İlhamını ise Antik Mısır ile Roma’nın katlanabilir taburelerinden aldı. Ayaklardaki akılda kalıcı X formu ve tarihin olabilecek en modern şekilde yorumlanışı bu tasarımı önemli yapan detaylardan yalnızca ikisi. Barcelona Chair, bugün bile dünyada en çok bilinen ve taklit edilen mobilyalardan biri.

3-Eames Lounge Chair/Ray ve Charles Eames/1956

Birçok farklı alanda tasarımları olan çift Ray ve Charles Eames, muhtemelen en çok bu işleri ile biliniyorlar. İki parçadan oluşan bu tasarımlarında çiftin öncelikli olarak dikkat ettiği nokta ise elbette konfor! Yalnızca fotoğrafına bakarken dahi insanda üstüne uzanma isteği uyandıran bu tasarım, Türkiye’de olmasa dahi Amerika’da neredeyse her evde bulunan ‘lounge chair’ konseptine getirilmiş modern ve elbette çok daha konforlu bir yorum.

4-Arco Floor Lamp/Achille ve Pier Castiglioni/1962

Günümüzde benzerlerini çok fazla gördüğümüz için ilk bakışta ilgi çekici dahi gelmeyecek bir tasarıma sahip olsa da, aslında Arco Floor Lamp bu formdaki lambaların ilki. Tavana kablolama derdi olmayan bir lamba tasarlama düşüncesi üzerine şekillenen Arco Lamp, bu alanda dünyadaki ilk örnek. İlhamını sokak lambalarından alan Floor Lamp’i onlardan ayıran özelliği ise boyunun ve açısının istenilen şekilde ayarlanabiliyor olması. Paslanmaz çelikten bir gövdeye ve mermerden bir altlığa sahip olan Arco Lamp, yalın form ve malzeme anlayışı ile de günümüze en çok uyan mobilyalardan biri.

5-Egg Chair/Arne Jacobsen/1958

Bugün hemen her yerde görebileceğiniz bir tasarım olan Egg Chair, orijinalinde Arne Jacobsen’e ait. Jacobsen, tasarladığı mobilyaları aslında yine kendi tasarladığı mekânlara birer heykel olması amacıyla yapıyor. Ancak Egg Chair, toplu ortamlarda biraz olsun mahremiyet sağlamak gibi bir amaca da sahip. İyice yuvarlanmış yan kısımları ile mahremiyet noktasında başarıyla işliyor. Malzeme ve formdaki yenilikçi tavrı ile de  kendi dönemi için gerçekten modern bir heykeli andırıyor.   Kaynaklar: 1, 2