Bu yıl 56’ncısı düzenlenen Cumhurbaşkanlığı Bisiklet Turu, 8’inci etabın ardından sona erdi.Turu, İspanyol bisikletçi Jose Manuel Diaz Gallego kazandı..Ülkemizde de giderek artan bisiklet bilinci ve kullanımı insanları bisiklet yarışlarını izlemeye itiyor. Bisikleti daha izlenebilir bir spor yapmak ve insanları bisiklet yarışları hakkında bilgilendirmek için böyle bir araştırma yaptım. 

 

 

Bilmeniz gereken ilk şey, yol bisikleti yarışlarında yapılan tüm hesapların rüzgar odaklı olduğudur.Bisikletlerin tasarımı, sürücülerin kıyafetlerinin kumaşı,  kaskların dizaynı ve onların yapımında kullanılan malzeme de dahil olmak üzere, tüm mesele rüzgardan en az etkilenmek ile alakalıdır.Rüzgardan minimun zararı almak isteyen bisikletçiler bir arada giderek, gelen rüzgardan en az şekilde etkilenmeye gayret ederler. Rüzgarın yönüne ve şiddetine bağlı olarak, peloton diye bilinen o kalabalık ana grubun şekli ve sürüş stili değişir.Daha toplu, daha dar, daha geniş, daha ince uzun gibi şekillere girerler.Grubun en önündeki bisikletçiler, rüzgardan en çok etkilenen kişilerdir.Onların arkasındakiler ise daha az etkilenirler. Bu yüzden, yarış boyunca ana grubun en önündeki bisikletçi grubu değişir durur. Kimi zamanlarda ise  bisikletçileri birbirinin arkasında çapraz sıralandığını görürüz buna sebep olan şey rüzgarın esme yönüdür.Rüzgar çapraz estiği durumlarda sürücüler etkilenmemek için echelon oluşturur. Echelon bisikletçilerin çapraz dizilim durumudur. Bu gibi durumlarda önde giden bisikletçi arkadaki bisikletçiyi taşır. ‘Taşıma’ kelimesi de bisiklet yarışı izlerken duyabileceğiniz terimlerdendir. Arkadaki bisikletçinin öndekinin rüzgarına girerek daha az eforla pedal çevirmesine taşıma denir.

 

Bisiklet, her ne kadar bireysel bir spormuş gibi gözükse de, aslında bir takım oyunudur. Özellikle yol bisikleti disiplininde bu böyledir. Kendi takım arkadaşınız sizi rüzgardan korur, başka bir takım, ana grubu rüzgardan korur, siz ve arkadaşlarınız, ana grubu korursunuz. Bu hep böyle gider.Yarışın sonunu getirebilmek için, gücün ekonomik kullanılması gerekir. Birileri sürekli rüzgara maruz kalmasın diye, ana grubu rüzgardan koruyan en öndeki grup sürekli değişir, diğerleri dinlenir. Önde bulunarak yapılan bu görev, taşıma, çalışma veya çekme olarak bilinir. Grubu çekmek, önde çalışmak, arkadaşını taşımak gibi ifadeler kullanılabilir. Önde çalışanların rüzgarına giren diğer bisikletçiler, onlarla aynı hızda giderler ama daha az güç harcarlar. Evet, rüzgar bu kadar önemlidir.

 

Kaçış Grubu

 

 

Yarışlarda ana grubun önünde giden bir avuç bisikletçi gördüğünüz de olur. Bu bisikletçilerin oluşturduğu gruba, kaçış grubu denir. Genellikle, yarışın sonlarına doğru ana grup tarafından yakalanan bu gruptaki bisikletçiler, formalarında reklamı bulunan sponsor firmaların reklamını yapmak, kendi adlarına dikkat çekebilmek veya sadece şanslarını denemek için ana gruptan ayrı bir biçimde yarışırlar. Kameralar onları çektiğinde, daha az kişi olduklarından daha çok detay görebiliriz. Ancak, tek nedeni elbette reklam değildir. Bazı yarışlarda, ara kapılar olur. Kısaca özetlemek gerekirse; bazı etaplarda, yarış sonundaki bitiş çizgisi haricinde çizgiler de vardır. Araya serpiştirildiklerini söyleyebiliriz. Bunların, sprint kapısı, tırmanış kapısı vb. isimleri olur. Oradan ilk geçen olmak da önemli olabilir. O kapılardan zaman veya puan kazanırlar. Bu yüzden, bazen ana gruptan kopmalar olur ve o kapılar için rekabet oluşur. Eğer bir kaçış grubu yok ise, bu rekabet, ana gruptan sadece o kapıyı önce geçmek için atak yaparak ayrılan bir grup bisikletçi arasında da olabilir. Kapı geçildikten sonra, ana gruba yeniden dahil olurlar.

 

Peloton

Ana grup, peloton kelimesine Türkçe verilen en iyi karşılık sayılabilir. Yarış boyunca kalabalık olarak ilerleyen, koşulan yarış tek günlük değilse genel klasman liderini içinde barındıran bu grubun amacı ise elbette yarışı kazanmak. Bir kaçış grubu varsa onu yakalayarak, yoksa kendi arasında mücadele ederek…

 

Domestik

Yarış izlerken sık duyacağınız bir kelime olan domestik, takımın bir anlamda hizmetkarıdır. Bu görev ile yarışan bisikletçiler, takım arabasından su veya besin takviyesi alıp arkadaşlarına dağıtmak,sprint finish ile bitecek olan bir etapta iddialı olan takım arkadaşını taşıyan sprint treninde yer almak,Rüzgarlı bir günde, uğruna çalıştığı takım arkadaşını rüzgardan korumak da bir domestiğin görevidir,bisikleti bozulan lidere kendininkini vermek de… Rene Vietto’nun 1934 Tour’unda takım lideri Antonin Magne’ın sorun yaşaması üzerine geri dönüp bisikletini ona vermesi ve oturup ağlaması bisiklet tarihinin en ikonik anları arasındadır.

 

Şampiyonluğu tek bir isim elde etse de bisikletin bir takım sporu olduğunu en iyi domestikler gösterir. Özellikle tırmanış etaplarında kaliteli bir yardımcının ne kadar önemli olduğu fark edilir. Şampiyon olduğu takdirde takım lideri aldığı ödülü, domestikleriyle paylaşır.2012 yılındaki Fransa Bisiklet Turu’nda genel klasman birinciliği kesinleşen Bradley Wiggins, Paris’teki son yarışta takım arkadaşı ünlü sprinter Mark Cavendish’i yarışın son bölümlerine kadar taşıyan sprint treninde yer almış, ona domestiklik yapmıştır. Liderlerin giydiği sarı mayoya sahip bir bisikletçinin yaptığı bu jest hala akıllardadır.

 

Sprint etapları genelde yarışlardaki en düz etaplardır. Etabı almak isteyen takımların kıyasıya mücadelesine gün boyu tanık oluruz. En doğru stratejiyi izleyen kişi, bu etabın galibi olur. En çok duyduğumuz soru: Adam sekiz tane etap aldı ama yarışı kazanamıyor, niye?. Cevabı çok basit, eğer bir bisikletçi turu kazanmak istiyorsa, diğer bisikletçilerden zaman çalması gerekir. Sprint etaplarında bitişe toplu girildiği için bütün bisikletçilerin zamanı aynı sayılır bu yüzden bir sprinterin tur zaferine ulaşması çok zordur. 

 

Dağlık etaplar, turu kazanabileceğiniz veya kaybedebileceğiniz yerlerdir. Yol yükseldikçe, tırmanış özelliği olmayan bisikletçiler geri kalır ve 10-15 bisikletçiden oluşan favori grubu oluşur. Bu bisikletçiler tur zaferine ulaşabilecek olan yarışçılardandır. Bu etaplarda favori bisikletçiler sürekli birbirlerine atak yaparak, birbirlerinden süre çalmayı hedefler.

Zamana karşıla etaplar ikiye ayrılır; bireysel zamana karşılar ve takım zamana karşılar. Bireysel zamana karşılarda bisikletçiler parkura tek tek çıkarlar ve amaçları parkuru en kısa sürede tamamlamaktır. Takım zamana karşılarda ise bisikletçiler parkura takım olarak çıkar ve amaçları diğer takımlardan daha çabuk finişe ulaşmaktır.

Şüphesiz, bisiklet yarışlarına ait terim ve açıklamalar bunlarla sınırlı değil. Ancak, bunları bilerek izleyeceğiniz yarışlardan zevk alacağınıza eminim. Biraz ilgi duymaya başlamanız halinde, daha çok yarış izleyecek ve izledikçe geri kalan her şeyi kısa bir sürede zaten öğrenecekseniz. Bisiklet yarışı izlemenin en güzel yanı, genel kültürünüze yaptığı katkıdır. Yarışın koşulduğu bölgeler hakkında hem tarihi hem coğrafi bilgi veren, bisikletçilerin hikayelerini anlatan ve öyle her yerde bulamayacağınız detaylar veren anlatıcılar sayesinde vakit nasıl geçiyor anlamıyorsunuz bile.

 

Cyclistmag ve Socrates Dergisinin yazılarından derlendi.

Kaynak. Kaynak.