“Carmen”, Romantizmin en önemli temsilcilerinden biri olan Fransız yazar ve arkeolog Prosper Merimee tarafından kaleme alınmıştır. En ünlü eseri “Carmen” olan birçok oyun, roman ve hikâye yazmıştır. “Carmen” 1845'te ilk kez sahnelendiğinde olumsuz tepkilere yol açsa da Fransız besteci Georges Bizet 1875'te aynı konulu operasıyla seyircinin bakış açısını değiştirmiş ve müzikal tiyatro, opera ve bale için uyarlanmıştır ve Georges Bizet'nin “Habanera” operasının da temelini oluşturmuştur.
 
“Carmen” eseri, edebi türle ilgili olarak çok daha yenilikçi bir sentezdir. 1830 ve 1840'ta İspanya'ya yaptığı iki geziden esinlenerek yazan Prosper Merimee, eserin yazımı sırasında  kendi yaşadıklarından ve Don Jose'nin anlattıklarından yola çıkmıştır. Eserde mekan zaman belli ve 3 perdeden oluşmaktadır. Carmen, Don Jose, üç kişilik bir grup halinde sunuluyor. Bu yüzden askerler, tütün fabrikalarındaki işçiler, polistir. Birinci şahıs anlatıcı olarak yazılan eser,  üçüncü bölümden sonra hikâye Don Jose tarafından anlatılır.

Hikâyenin ana konusu, Çingene Carmen ve Don Jose ölümsüz aşk hakkındadır. Olaın başlangıcı, Carmen'in bir tartışmadan sonra tutuklandığı Sevilla meydanında gerçekleşir. Carmen Don Jose karşılığında serbest bırakılması için sevgisini vaat eder. Bu nedenle Don Jose nişanlısından ayrılır ve Carmen'in aslında Garcia ile evli olduğunu bilmeden.. Carmen'in Lucas'la olduğunu kıskanan Don Jose, Carmen'i öldürür ardından hem Garcia'yı hem de Lucas'ı öldürür. Ayrıca eserin bazı bale ve opera versiyonlarında Carmen, Don Jose'den sonra boğa güreşçisi EsCamillo'ya aşık olur. Don Jose hemen Carmen'i öldürür. 

Bir diğer ana karakter ise kendini işine adamış bir subay Don Jose'dir. Carmen karakteri alt sınıfa ait olduğundan hırsızlık, kaçakçılık ve falcılıkla geçinen evli bir kadındır. Ama o her zaman başka erkeklerle birlikte olmayı tercih eder. İşinin başında disiplinli bir asker olan Don Jose, Carmen ile görüştükten sonra karakterini değişimi gözlemlenir.
  
Prosper Merimee, katı ahlaka aykırı bir imla kullanmıştır. İki farklı ülkenin literatürüne ait olsalar da ana dalları benzerdir. Yazıldığı döneme bakarsak yazarın Fransız İhtilali'nden etkilendiğini de görebiliriz.