Hüzünlü Bir Aşkın Meşhur Şarkısı: Herr Mannelig Hikayesi

Bugün sizlere hüzünlü bir aşk hikayesini anlatmaya geldim. Hikâye İskandinav Mitolojisine ait olan “Herr Mannelig” adlı bir İsveç baladı. Bizlere Orta Çağ döneminden bir dağ trolünün kederli aşk hikayesini anlatmakta.

(Yazının sonunda birçok farklı coverını paylaştım. Tavsiyem Garmarna – Herr Mannelig eşliğinde bu yazıyı okuyabilirsiniz.)

Bir şarkının anlamını, hikayesini öğrendikten sonra tekrar dinlemek, ilk dinleyişimizden farklı bir his bırakır içimizde. İnsanın anlam arayışı diye bir şey vardır. İzlediğimiz bir filmde, okuduğumuz bir kitapta, dinlediğimiz bir müzikte veya duyduğumuz bir hikâyede her zaman bir anlam aradık. “Buradan çıkarmamız gereken anlam ne?” sorusunun peşinden gittik. Bizi bekleyen anlamı bulduğumuzda da sevindik, çünkü geriye bize hissettirdiği duyguları anlamak kalıyordu. Sanatın çeşitli dallarına nesiller boyu ilham kaynağı olan mitler, insan ruhunun dokunduğu her alanda var olmaya devam ederken, sanatçıların anlam yaratmalarına da yardımcı olur ve onlara rehberlik eder. İsveç’in bağrından kopup gelen Herr Mannelig şarkısı da bunun en güzel örneklerinden biridir. Müzisyenlerin özgürce hikâye üzerinde uyarlamalar yaptığı ve bizim de hislere odaklandığımız bir balad Herr Mannelig.

Herr mannelig

Balad, şiirin müziğe uyarlanmış halidir. Bu tür tamamen efsaneler hakkında veya önemli olaylar hakkında olabileceği gibi aşk veya sevgiyi konu alan bir şiir de olabilir. Eski çağlarda balad, müzikten çok bir şiiri anımsatırken, zaman geçtikçe işin içine ritimler hatta çalgılar girmiştir.

Bu baladın baş kahramanları ise: bir şövalye olan Herr Mannelig (Bay Mannelig) ve dişi bir dağ trolüdür. Hikâyenin konusu tahmin edeceğiniz üzere acıklı. Sanatı en çok besleyen duygu acı mıdır, bu ayrı bir tartışma konusu fakat bir şeyleri "derinden hissediyorsak" şüphesiz ki bunun kaynağı acı olmalı.

Troller, İskandinav mitolojisinde geçen insanımsı yaratıklar olarak büyük ve korkunç şekilde tabir edilirler, insanları kaçırıp dağlara hapsettikleri söylenir. Birçok farklı şekilde tasvir edilmişlerdir. Bu hikâyedeki trol ise bizler gibi insani duygular taşıyan bir trol. Bütün insanlar aynı değildir. Demek ki bütün troller de aynı değilmiş.

Herr mannelig hikayesi

Herr Mannelig Hikayesi

Herr Mannelig döneminin en yakışıklı ve en cesur şövalyelerindendir. Genç kızların gözdesidir. Bunun yanında dinine düşkün bir Hristiyan’dır. İlk önceliği savaş ve vatandır. Onun için aşk sonradan gelir.

Bir gün trol kızı, bu genç şövalyeyi görür ve Bay Mannelig'e aşık olur. Uzun süreli bir sessizlikten sonra hislerini anlatmak ister. Herr Mannelig'i o kadar çok seviyordur ki onun için tüm sahip olduklarından vazgeçebilirdi. Sonunda genç şövalyenin karşısına çıkar ve ona evlenme teklifi eder.

“Herr Mannelig, Herr Mannelig benimle evlenir misin?”

Herr Mannelig bu teklifi kabul ederse trol insana dönüşecektir.

Genç şövalye, trol kızını üzmemek ve onu reddettiğini anlaması için susmayı tercih eder. Trol kızı tekrarlar:

“Herr Mannelig, Herr Mannelig benimle evlenir misin?”

Yeniden cevap alamayan trol kızı bu sefer ona verebileceği mükemmel hayattan bahseder. Dişi dağ trolü, Herr Mannelig’in evlenmeyi kabul etmesi karşılığında ona çeşitli hediyeler vermek ister.

Nedir bu hediyeler?

Sırtına hiç eyer vurulmamış, gölgeli bahçede otlayan ve ağzında hiçbir şey olmayan 12 at,

Yeni, yıpranmamış, iğne veya tahtayla hiç dikilmemiş, beyaz tığ işi en parlak gömlek,

Taşları en kırmızı bakırdan yapılmış, çarkları gümüşle doldurulmuş, Tillö ve Ternö arasında on iki değirmen,

Her savaşında zafer getirecek, beraber savaşacakları on beş altın halka ile çınlayan bir kılıç.

Herr Mannelig trolün yüzüne bakarak onu Hristiyan bir kadın olmadığı için reddeder ve şöyle dedikten sonra arkasına bakmadan atını sürüp gider:

“Eğer Hristiyan bir kadın olsaydın,

Hediyelerini memnuniyetle kabul ederdim.

Ama biliyorum ki sen en kötü dağ trolüsün,

Necken'le* şeytanın tohumusun.”

*Necken: İnsanları kandırarak bataklıklara çeken kötü ruh demektir.

Dağ trolü göz yaşlarına hâkim olamaz, acıdan ve hüzünden, titreyerek ve inleyerek koşarak kaçar. Şu sözler dökülür ağzından:

“Yakışıklı bir genç adama sahiptim ve o bana azap verdi.”

Mağarasına kaçan trol yaşadığı üzüntüyle öyle acı bir çığlık koparır ki bütün dağlar sarsılır ve ağaçlardaki bütün kuşlar uçar. Hatta acısına üzülen bazı kuşlar trolün yanına gider ve onunla birlikte ağlarlar, gözyaşını kimse dindiremez. Acımasız şövalye, köyüne döner ve bir süre sonra evlenir. Dağ trolü ise bu acı ile bir ömür geçirir.

Bu hikaye bize kadının bir trol değil de güzeller güzeli bir elf olsaydı acaba şövalye aynısını yapar mıydı sorusunu sordurtuyor.

Güzelliği bedenlerde değil, kalplerde aramanız dileğiyle…

Herr Mannelig Farklı Versiyonları

Herr Mannelig birçok dilde ve farklı müzik türlerinde coverları yapılarak popüler hale gelmiştir. Aralarından bir kısmını paylaşıyorum, kendi müzik zevkinize göre dilediğiniz versiyonu dinleyebilirsiniz.

Garmarna