Modern sinemaya şöyle bi' baktığımızda Marvel'la Dc'nin gişe yarışından tutun teknoloji harikası Avatar'a kadar uzandığını görürüz. 93 yılı öncesi yapımları günümüzdeki birçok sinemasever yabana atmakta, oysa öyle filmler var ki devrim niteliğinde ve sizi unutulmaz bir yolculuğa çıkarıyor. Ben de bugün herkesin hayatında en az bir kere izlemesi gerektiğini düşündüğüm klasik 20 filmi listeledim hemen geçelim.

20. 12 Angry Men (1957) IMDb 9.0

Sidney Lumet'in yönettiği ve Henry Fonda'nın başrol oynadığı 12 Angry Men, bir cinayet davasını hararetle tartışan on iki jüri üyesinin, biri hariç herkesin mahkumiyet için oy kullanmasının hikayesi. Filmin kırılgan ABD adalet sistemine yönelik eleştirisi aynı zamanda önyargı ve kimliğin samimi bir tasviridir. Ustaca savunmalar ve güçlü monologlarla, her oyuncu parlama, kırılma ve potansiyel olarak kendini kurtarma şansına sahip oluyor. Çarpıcı siyah-beyaz görüntüler ise en bariz gerçekleri, izleyicinin doğru olduğunu düşündüğü her şeyi sorgulamasına neden olan heyecan verici gri bir gizeme dönüştürüyor.

19. 2001: A Space Odyssey (1968) IMDb 8.3

Stanley Kubrick'in deneysel bilim kurgu destanı 2001: A Space Odyssey, muhtemelen yönetmenin başyapıtı ve herkesin bir kez izlemesi gereken çok önemli bir film. Taş Devri'nden duyarlı teknolojinin insanlara meydan okuduğu ürkütücü bir 21. yüzyıla uzanan hayatı kapsayan 2001: A Space Odyssey'nin büyüsü, her izleyicinin filmden varoluşsal terörden yaşamı onaylayan bir deneyime kadar uzanan farklı bir anlamla çıkmasıdır. ("Kubrick'in her yapımı böyle değil mi zaten?" diye soru soranlar olursa içinden, evet öyle.) 2001: A Space Odyssey'in dönen setleri, yarık tarama fotoğrafçılığı, geçiş efektleri ve fantazmagorik (hayalperest) renkleri ile özel efektleri, bugün bile nefes kesiciliğini koruyan bir teknik harikadır.

18. The Godfather (1972) IMDb 9.2

The Godfather, Corleone ailesi ve patriğin bu aileyi bir arada tutma eylemlerinin onu nasıl parçalamakla sonuçlandığı hakkında nesiller boyu süren bir hikaye. Film yapımcısı Francis Ford Coppola'nın sıcak renk ve düşük aydınlatma kullanımı, izleyiciyi büyük, ürkütücü değişimin zirvesindeki nostaljik 1940'ların ortamına çekiyor. The Godfather, gangster/suç türünde önemli bir film hatta yol gösterici olarak görülüyor, ancak Coppola şiddeti veya suçu yüceltmiyor. Godfather, Vito Corleone karakterleri ve çocuklarının yaptıkları seçimlerin tutsağı haline gelmelerini ve insanların altın çağlarını koruma çabalarının onları nasıl paramparça bir geleceğe götürebileceğini aktarıyor. Tüm bu bilgileri verdikten sonra subjektif bir yorum yapmam gerekirse, ikincisini birincisinden daha fazla beğendiğim ender filmlerdendir kendisi ama siz tabii ki ilk filmi izleyin. Zaten ikincisi kendiliğinden açılıyor :)

17. The Wizard Of Oz (1939) IMDb 8.1

Sadece Dorothy'nin Oz diyarına tek başına adım attığı an bile, The Wizard of Oz'u herkesin bir kez izlemesi gereken kült bir film yapar. Canlı, parıldayan renkler, muhteşem setler ve özenle hazırlanmış kostümler, izleyicileri L. Frank Baum'un fantezi dünyasına çekiyor. The Wizard of Oz'un hikayesi, Dorothy'nin ev arayışında evrensel olmakla birlikte aldatıcı bir şekilde basit. Film nihayetinde insanların aidiyet, zeka, empati ve cesaret arayışlarının içlerinde bulunabileceğini gösteriyor.

16. Do The Right Thing (1989) IMDb 8.0

Rosie Perez'in dans ettiği ilk geniş izleme çekiminden Public Enemy'nin "Fight the Power"ına kadar Do the Right Thing, gururla ABD'deki ırkçılığı gözler önüne seriyor. Spike Lee'nin yılın en sıcak gününde çok ırklı bir Brooklyn mahallesindeki yazdığı, eksantrik karakterlerin portresi hem gergin hem de bi' o kadar eğlenceli. Turuncu ve sarı tonlar, eğik kamera açıları ve karakterlerin sürekli terli boyunları, bu topluluğun artan istikrarsızlığını ve stresini yansıtıyor. Do The Right Thing, sığ bir çözüm sunmayan acı verici bir film ancak filmin insanların nasıl çatışıp yine de bir araya gelebileceğini de çok iyi işlemesi ayrı bir olay. 

15. Blue Velvet (1986) IMDb 7.7

Blue Velvet, alıştığımız Amerikan banliyösünü ve yüzeyin hemen altında gizlenen karanlığı kapsıyor. David Lynch'in neo-noir gizemi, bir tarlanın ortasında kopmuş bir kulak bulan ve arkasındaki gizemi ortaya çıkarmaya odaklanan bir üniversite öğrencisi olan Jeffrey'i konu alıyor. Senaryoda Jeffrey'nin bir şeyleri ne kadar çok ararsa, küçük kasabasında ve kendi içinde o kadar çok kötülük keşfettiğine tanık oluyoruz. Lynch'in vizyonu, teatral ışıklandırma ve renk açısından dolgunken, Amerika'nın pitoresk versiyonu aynı anda ürkütücü bir şekilde tanıdık ve kabus gibi geliyor. Blue Velvet, güzel bir gülümsemedeki açıklanamaz hüznü ve Amerika'nın mükemmel biçilmiş çimlerinin altında meydana gelen şiddetli kaosu yakalıyor.

14. Jaws (1975) 8.1

Ana akım televizyon kanallarında, saat gece 1'den sonra sayısının 40'a ulaştığını düşündüğüm, saçma sapan köpek balığı filmleri görüyorsanız bunun sebebi kesinlikle Jaws'dır. Steven Spielberg'in Jaws'ı, izleyicinin göremediği şeyin en korkunç görüntü olabileceğini aktarıyor. Küçük bir sahil kasabasında terör estiren bir köpekbalığıyla ilgili bir filmde Jaws, bilinmeyenle yüzleşerek seyirciyi savunmasız hale getiriyor. John Williams'ın üretken skoru korku uyandırmak için yeterli, ancak izleyiciyi köpekbalığının yerine koyan bakış açısı çekimleriyle birleştiğinde, Jaws kaçınılmaz ve yakalanması zor bir korku örneği. Köpekbalığının açık uçlu sembolizmi, iklim değişikliğinin tehlikelerini ve tüm insanların içinde yavaş yavaş daha büyük bir canavara dönüşen görmezden gelinen travmayı temsil etmek için kullanılmış.

13. Breathless (1960) IMDb 7.7

Jean-Luc Godard'ın Breathless'ı, Hollywood standardının dışındaki yenilikçi tekniklerle ünlüdür. Bu onu kolayca herkesin izlemesi gereken eski bir film haline getirir. Elde tutulan kamera ve atlamalı kurgular, gelecek vadeden tüm film yapımcılarına ilham vereceği kesin olan bir samimiyet ve gerçekçilik yaratıyor. Godard, kamerası olan herkesin anlayabileceği kendi film dilini kullanır. Breathless, Hollywood filmlerini, şiddeti ve Patricia ile değişken ilişkisini romantikleştiren bir dolandırıcı olan Michel'in hayatını inceliyor. Filmin teknikleri Hollywood film yapımını yapısöküme uğratırken, hikaye aynı zamanda Michel'in kendisi hakkındaki illüzyonunu da inceliyor. Bu Fransız Yeni Dalga filmi gelenekleri yıkıyor ve bunu yaparak, yapımcıyı ve izleyiciyi kendi kimliklerini yapıbozuma uğratma konusunda özgürleştiriyor.

12. House (1977) IMDb 7.3

House arkadaşlarla izlemek için mükemmel bir film, 1970'lerin bu Japon korku-komedisi, bir kız öğrenci ve altı arkadaşının teyzesinin evine gitmelerini, burada doğaüstü olayların kurbanı olmalarını ve evin onları yemek istediğini fark etmelerini konu alıyor. Film yapımcısı Nobuhiko Obayashi seyirciyi korkutmak istemiyor; onları stop-motion animasyonlar, gösterişli çizgi filmler ve yoğun kroma anahtarlama ile acımasızca gıdıklamak istiyor. House'un içinde açık bir mesaj yok, ancak filmin kalbi o kadar çılgın bir neşeyle çarpıyor ki, parlak, cesur renkleri ve akılda kalıcı müzikleri ekrandan dökülüyor ve izleyiciyi rüyanın içine çekiyor.

11. Singin’ In The Rain (1952) IMDb 8.3

Singin' in the Rain prömiyerini yetmiş yıl önce yaptı, izleyicileri eğlendirmeye ve ilham vermeye devam ediyor. Film, usta bir müzikal olmasının yanı sıra, Hollywood'un sessiz filmlerden sesli filmlere geçişinin ortasında kalan oyuncuları gösterdiği için bir Hollywood hicividir. Gene Kelly, Debbie Reynolds ve Donald O'Connor'ın performanslarının ardındaki katıksız güç, modern sanatçıların hâlâ gıpta ettiği bir şey. Diyalog hızlı, şarkılar neşeli ve renkli koreografi göz kamaştırıyor. Singin' in the Rain film, dans, sanat, romantizm ve dolayısıyla hayatın bir kutlamasıdır.

10. Citizen Kane (1941) IMDb 8.3

Citizen Kane, aşk arayışı onu güçlü kılan, efsanevi ve yalnız bırakan hırslı bir gazete patronunun hikayesidir. Yönetmen Orson Welles'in film yapımcılığı, izleyicinin filmin arka planına ve ön planına odaklanmasına izin veren, her ikisi de keskin bir şekilde odakta kalırken, derin odaklı fotoğrafçılığı kullanma konusunda da aynı derecede iddialıydı. Düşük açılı çekimler için zeminde delikler açmaktan mat tabloları ve sahne görüntülerini birleştirmek için optik baskı kullanmaya kadar çok sayıda pratik efekt, sahneleri daha operatik ve Kane'i daha efsanevi hale getiriyor. Citizen Kane, şimdiye kadar yapılmış en büyük film olarak kabul edilir ve modern sinemayla tanınır, bu da onu herkesin bir kez izlemesi gereken önemli bir film yapar.

9. Sunset Boulevard (1950) IMDb 8.4

Dış ses öldü, bir havuzda yüzüyor ve bu görüntü, Billy Wilder'ın baştan çıkarıcı ve tehlikeli Sunset Boulevard'ının sadece başlangıcı. Film, senarist Joe Gillis'in hayatı sessiz sinema döneminin görkemli yıldızı Norma Desmond tarafından tüketilirken anlatılıyor. Oyuncu Gloria Swanson, Desmond'u kışkırtıcı ama sanrılı bir yırtıcı olarak canlandırıyor ve avını yavaş yavaş tuzağa düşürüyor. Gillis ve Desmond'ın ilişkisi, daha umut verici geçmişlerine bir göz atmak için birbirlerine sarılırken hem rahatsız edici hem de heyecan verici. Sunset Boulevard, geçmişte yaşamanın ve şöhret aracılığıyla sonsuz yaşama yönelik sonu gelmeyen girişimlerin ilgili bir uyarıcı hikayesi olmaya devam ediyor.

8. My Dinner With Andre (1981) IMDb 7.7

My Dinner with Andre, yaşlandıkça daha nazik ve ödüllendirici hale gelen bir film. Hikaye, bir restorandaki yemek masasında, iki eski arkadaşın bir yemekte genellikle zıt felsefelerini ve deneyimlerini paylaşırken geçiyor. Yazarlar ve aktörler Andre Gregory ve Wallace Shawn, sırayla birbirlerinin derin anekdotlarını dinleyen ve onlarla ilgilenen büyüleyici ve özgün karakterler yaratıyor. My Dinner with Andre, film yapımına minimalist bir yaklaşım getiriyor, ancak zengin diyalog, izleyiciyi de o yemek masasında oturuyormuş gibi hissettiriyor.

7. Vertigo (1958) IMDb 8.3

Alfred Hitchcock'un Vertigo'su, soruşturması için para aldığı bir kadına takıntılı hale gelen dedektif Scottie Ferguson'u takip ediyor. Hitchcock'un psikolojik gerilim filmi, saplantının nasıl sonsuz bir aşağı doğru sarmal haline gelebileceğine dair sarhoş edici ve kafa karıştırıcı bir girişim. Tekrarlanan konumlarla birleşen sık sık çember görüntüleri ve Bernard Hermann'ın baş döndürücü skoru, seyirciyi Ferguson'un bozulan zihinsel durumuna sokar. Vertigo, filmin adından veya Ferguson'un durumundan daha fazlasıdır, etkileyici ve sürükleyici filmi izlerken seyircinin hissettiği duygudur.

6. Seven Samurai (1954) 8.6

Seven Samurai, yedi adamın küçük bir köyü bir haydut ordusundan korumaya çalışmasını anlatan bir Japon destanıdır. Akira Kurosawa'nın Seven Samurai'ındaki aksiyon, savaşlardaki duygusal yatırım nedeniyle heyecan verici. Günümüzün pek çok aksiyon filminin aksine, Seven Samurai'daki savaşlar şiddeti güzelleştirmez veya kahramanları yenilmez yapmaz. Uzun çekimler ve panoramik çekimler aracılığıyla, izleyici şiddetin sonuçlarını ve sahnenin tüm dramını özümser. Seven Samurai'ın her karesi bir wallpaper olabilir, ancak hikayenin doğasında var olan güzellik, insanlığın küçük bir parçası için koruyucu olarak hayatlarını feda etmeye istekli insanlar hakkındadır.

5. After Hours (1985) IMDb 7.6

After Hours, açıkçası diğer hiçbir Martin Scorsese filmine benzemiyor. Bu gerçeküstü komedi, New York'ta bir gecede geçiyor ve yanlış giden bir randevunun ardından eve gitmek isteyen Paul adında kuşatılmış bir adamı konu alıyor. After Hours, gece yarısından sonra şehir merkezinde karşılaşılabilecek ve deneyimlenebilecek gerçeküstü karakterlere ve olaylara dokunuyor. Hikaye, yanlış zamanda yanlış yerde olma paranoyasına ve endişesine kapılır. Scorsese'nin gizli cevheri, dışarıda geçirilen bir gecenin rüya manzarasını yakalar ve tıpkı bir arkadaşın korkunç hikayesini dinlemek gibi, After Hours'a inanılması için görülmesi gerekir.

4. Monty Python And The Holy Grail (1975) IMDb 8.2

"Bana kara mizahın öncüsü hangi filmdir?" diye sorulsa hiç düşünmem Monty Python derim. Monty Python, entelektüel ve alçakgönüllü komediyi ayıran çizgide neşeyle dans ediyor. Monty Python and Holy Grail'in ince konusu, onu olabildiğince çok saçma sahneyi bir araya getirmeyi olgunlaştırıyor. Film teknik olarak Kral Arthur ve Yuvarlak Masa'nın Kutsal Kâse'yi bulma arayışı hakkında olsa da, görünmez atlar, alaycı Fransız askerleri, amansız Kara Şövalye ve katil bir tavşan da var. Monty Python and the Holy Grail, izleyiciye her istediğini fırlatan ve izleyicinin bu amansız saçmalığa gülmekten başka çaresi olmayan, sıra dışı bir komedi deneyi.

3. Playtime (1967) IMDb 7.8

Jacques Tati'nin Playtime'ı, fütürist, steril ve aşırı sanayileşmiş bir Paris'i betimleyen bir dizi görsel espridir. Tati'nin komedi şaheseri, öncelikle izleyici arka planda, ön planda ve ekranın her köşesinde gerçekleşen bir soytarılık ziyafeti yaşatan geniş çekimlerde yer alır. Playtime bir adamı takip eder, ancak izleyiciye ne gözlemlemesi gerektiğini asla açıkça söylemez ve pek çok ödüllendirici yeniden izlemeye izin verir. Filmin, toplumun kafa karıştırıcı teknolojiye olan bağımlılığını eleştiren hiciv ve şakşak kombinasyonu, bugün komik ve ilişkilendirilebilir olmaya devam ediyor.

2. Lawrence Of Arabia (1962) IMDb 8.3

Lawrence of Arabia, T.E.'nin gerçek hayatına dayanan kapsamlı bir destandır. Lawrence, Birinci Dünya Savaşı'nda Arap kabilelerini Osmanlı İmparatorluğu'nda birleşmeleri ve savaşmaları için etkileyen bir İngiliz subayı. Lawrence of Arabia, Lawrence'ın devrimi giderek daha az romantikleştirmesi ve siyasi desteğin iktidara aç diğer partiler tarafından hesaplanmış bir hareket olduğunu anlaması nedeniyle özellikle zorlayıcıdır. Lawrence of Arabia, herhangi bir halkın kurtuluşa yönelik hareketinin arkasında kontrol arayan başka bir imparatorluk olduğunu gösteriyor.

1. The 400 Blows (1959) IMDb 8.1

François Truffaut'nun The 400 Blows adlı filmi, genç bir çocuğun suç dünyasına dalmasını konu alıyor. Truffaut'nun el kameralarını ve doğal aydınlatmayı kullanması, ergenliğin gerçekçi bir tasvirini yaratıyor. Antoine görülmek ister, ancak pervasız davranışlarının tek tanığı onu ekranda izleyen izleyicilerdir. The 400 Blows, Antoine'ın yeni özgürlüğünü, belirsiz geleceğini ve her ikisinin de gerçekleşmesini yakaladığı bir anda sonsuz bir koşuşturmasını takip ediyor.