Oruç Aruoba'nın kaleminden çıkan Benlik; aslında hepimizin içindeki o iç sesi, sezgileri yengeç metoforu ile anlatıyor. Yunus Emre'nin sözündeki "Bir ben var, benden içeri " sözü hatırlatıyor bu metafor bana. "Ben" i aslında bize yengeç metoforu ile çok güzel somutlaştırıyor. Bizimle zıt olan, bazen bize ket vuran, bazen bizi iten, bizi kontrol eden o gücü "yengeç"le anlatması ne hoş. Kişiliğin o karışık yapısını, kendini ele alırken bir bakıma bilimin gerçek hayattan kendi içimizde işlevsel olmadığına değiniyor.
Yazarda alay söz konusu, Oğuz Atay'ın Tutunamayanlar'ında olduğu gibi alay ediyor aslında yaşamla, özellikle bilimle . Sayfa 113'te şöyle diyor : "Bu işlerle ilgili bilim olduğunu önesüren yorumlayıcı kuram..." derken bir alay göze çarpar.
Bir yandan da varoluşçu bir yön var bu eserde. Psikoloji okuduğu için o Freud un psikanaliz kuramında değindiğini, içindeki "yengeç"i böyle anlamlandırmaya çalıştığını görürüz.
Yazar her şeye kayıtsız kaldığını, çevresine yabancı olmasını bize anlatıyor"... çoğunlukla turisttim;gideceğim,gitmem gereken bir yer, yoktu." diyor.
Kendi üslubunu ve üslubunun düzensiz olduğunu da söylüyor ama bunun da bir düzeninin olduğunu ve okuyucunun fark etmesini istiyor.
Yazar düşmesini bile içindeki Yengeç'e bağlar.
Yazar yengeç ile kendini iki ayrı kişi olarak ele alır. Aslında insanın çelişkili tutumunu, en içindeki benlik farklı bir şey söylerken davranışlarda farklı şeyler yapan tarafımızı bize anlatıyor. Psikanaliz kuramının id, ego, süperego dediğine yazar, "yengeç"diyor. Başka bir deyişle "iç ses" şeklinde de ifade edebileceğimiz şeye "yengeç" diyor yazar. Ya da her ne denebilirse. Yazar birden fazla kişiliğini öne sürüyor burada.
Deneme türüne dahil edilebilecek bu eserdeki leitmotifler: tutarsızlık, ölüm, çelişki.
Benlik; bir defa değil, bence kesinlikle birkaç defa okunması gereken kitaplardan.
Yorum Bırakın