Mor ve Ötesi. 2000'li yıllar Türkiye'ye rock adına çok fazla yeni yüz, kimlik, sound ve tema kazandırdı. Moğollar, Erkin Koray, Cem Karaca gibi isimlerle başlayan Türkçe Rock siması kendini Pentagram, Yavuz Çetin gibi isimlerle güçlendirmiş ve milenyuma çok yenilikçi ve dünya ile rekabet halinde olabilecek kapasitede gruplar doğurmuştu. Bu gruplardan kimisi arabesk öğeleri solistinin nağmelerinde çok kuvvetli kullanarak fark oluşturuyor, kimisi etnik melodileri "Linkin Park" tarzında yorumlayarak kendini gösteriyordu ancak içlerinden bir grup vardı ki belki de solistinin bizzat Boğaziçi Felsefe Bölümü mezunu olmasının da gayet tabii etkisi olarak progresif bir şekilde dünyada olan bitenleri (bkz: savaşa hiç gerek yok) felsefi bir dille bizlere sunuyordu. Ancak biz bugün genel hatlardan ziyade tek bir şarkı üzerinden mor ve ötesi felsefi öğeleri şarkılarında nasıl kullanıyor, buna bakacağız.

Nitekim Masumiyetin Ziyan Olmaz albümündeki Sor şarkısını ele alalım. Kanımca şarkının temel hatları Sokrates'e yazılmış izlenimi veriyor ki bu şarkıyı satır satır inceleyeceğiz.

"Yoruldun
Çok yoruldun
Bilincin bir var, bir yok
Yalandın, yaralandın
Dermanının ismi yok"

Bildiğimiz üzere Sokrates döneminin gençleri üzerinde o kadar etki bırakmış ki aralarından bazıları aynı onun gibi çıplak ayakla yürümeye, saç uzatmaya ve açlık çekmeye başlamışlar kısacası sokrates özentiliği veya sokrateslik taslamaya başlamışlar ki bunun üzerine Aristophanes, kuşlar adlı komedyasında bu gibi kişiler için bir terim icat eder. Esokraton. Bu dönemde gençler üzerinde bu kadar etkisi olan bir şahsiyetin tabii ki şehrin tanrılarını reddetme söylemleri bazı gelenekçilerin ve Atina panteonunun hoşuna gitmeyecekti. Bunun üzerine platon'un "sokrates'in savunması" kitabında da gördüğümüz dinsizlik ve yeni tanrılar oluşturmak suçundan dolayı yargılanır ve idam cezasına çarptırılır. Bu idam cezası öğrencilerine yönelttiği siyasi-felsefi ve ahlaki sorular sormasına dayanıyordu. Kısacası "yoruldu, çok yoruldu" ve sorduğu sorular öğretilerinin,dermanının ismi hala soruluyor ki bir türlü cevap bulunamadı.

"Masaldın, anlatıldın
Dinleyen mi? hem de çok"

 

Kaynaklardan biliyoruz ki, Sokrates'in net bir şekilde yaşadığı veya yaşamadığı bilinmiyor. Bunun net bir kanıtının olmama sebebi ise Sokrates'in kendisinin herhangi yazılı bir eser üretmeyip yalnızca Platon gibi öğrencilerinden adını duymamız. Yani bunun bir mahlas olarak kullanılıp fikir beyan edilebilme ihtimalleri de yok sayılmaz. Kısacacası Sokrates gerçekliğini hala sorguladığımız bir masaldı ve anlatıldı. Bu günlere değin dinleyeni ve öğretilerine kulak vereni ise hala çok.

"Yine mi hüzün var, niye?
Kendini bilene sor
Yine mi hüzün var, niye?"

"Yine mi hüzün var, niye?" Sokrates tüm çabalarına rağmen savunmasında haklı görülmez ve ölümle cezalandırılır. Tekrardan tarih tekerrür etmiş ve gücü elinde bulunduran sesi kendisine karşı biraz çıkmaya başlayanın sesini kesmişti. Yine hüzün vardı ki öğrencileriyle vedalaşmak durumundaydı. Ona duyulan sevgi o raddedeydi ki sevenlerinin onu el birliğiyle kaçırma planını reddetmişti ve cezasına razı olmuştu ancak ayrılmadan önce herkese verdiği son bir öğüt vardı ki bu öğütleri insanlığa bir miras olarak bıraktı: Kendini, seni en iyi bilene yani yine kendine sormayı ve kendi kendinin farkında olmayı.

"Yeteneklerinin ve sınırlarının bilincine var, ne kadar az bildiğinin bilincine var. Kendini bil, NOSCE TE IPSUM"