Bir spor branşı sanat sayılabilir mi? İnsanı hayrete düşürüyor ve yürekleri ağza getiriyorsa neden olmasın ki? Üstelik bu sanatı icra eden 10 kişiden 1’i ölüyor. Biraz Trajik mi geldi?

Yüksek irtifa dağcılığı, insan vücudunun ve ruhunun sınırlarını zorlayan, şüphesiz en ekstrem doğa sporlarından birisi.  Bu spora gönül verenler en zoru başarmak ve daha önce yapılmayanı yapmak için birbirleriyle ve doğanın zorlu, değişken şartları karşısında hayatları pahasına amansız bir mücadeleye girerler. Onların bu tutku arayışlarına ev sahipliği yapan parkurları insan eliyle yapılmış olanlara benzemez. Doğanın insanı benzersiz sınayışının bir türüdür adeta. 

Deniz seviyesinden 2500 metre ve daha yüksekte bulunan dağlar yüksek rakımlı dağlar olarak kabul edilir. Bu yükseklik, geçici semptomların veya ciddi sağlık sorunlarının ortaya çıkabileceği sınırdır. Oksijen seviyesinin düşmesi, hipotermi, akut dağ hastalığı ve yüksek irtifa akciğer ödemi gibi çeşitli sağlık riskleri taşır. Bu nedenle uygun ekipman, fiziksel kondisyon ve deneyim gerektirir.  Yüksek irtifa dağcılığında bu riskler yükseklik arttıkça aynı oranda artar. Tırmanışlar sırasında başarı ve güvenlik büyük ölçüde fiziksel ve zihinsel hazırlığa ve kondisyona bağlıdır. Acele etmeden ve koşmadan dikkatli ve istikrarlı bir şekilde ilerleme gerektirir.

Ülkemiz için yüksek irtifa dağcılığı 1983 yılına uzanıyor. Abdülmecit Doğru ve Halil Alpay’ın Kırgızistan’da bulunan Lenin Dağı’nın 7134 metrelik zirvesine yaptıkları başarılı tırmanışları, Türk sporcular için bir mihenk taşı sayılır. Seyreden yıllarda herkesin yakından tanıdığı milli gururumuz Ali Nasuh Mahruki’nin Everest zirve denemesi başarıyla sonuçlanmış ve arkasından gelenlere cesaret vermiştir. Her başarılı tırmanış birbirini takip etmiştir. Dünya genelinde bazı kategoriler altında toplanmış tırmanış parkurları vardır. Örneğin 8000+, 7000+, Kar Leoparı, 7 Kıta 7 Zirve gibi.

Dünya üzerinde bulunan 7 kıtanın her birinin en yüksek zirvesine çıkmayı amaçlayan bu proje zahmetli olduğu kadar oldukça da maliyetlidir. Zor üstüne zor bu olsa gerek.  Ülkemiz adına bu ilki bize yaşatan yine Ali Nasuh Mahruki olmuştur ve 1995 Mayıs – 1996 Kasım tarihleri arasında 7 Zirveler olarak da bilinen bu etabı başarıyla tamamlayıp adını yüksek irtifa dağcılığı tarihine bir kez daha yazdırmıştır.

1 - Afrika Kıtası: Kilimanjaro Dağı – 5895 metre / 19,341 ft

Kilimanjaro Dağı sönmüş bir stratovolkandır ve Tanzanya’nın kuzeydoğusunda yer alır. Kilimanjaro’nun teknik olmayan rotası, onu harika bir eğitim zirvesi ve alpinist yaşama girişin anahtarı haline getiriyor. Teknik beceri olmadan vücudun yüksek irtifaya uyum sağlaması için test edilmesi ve Elbruz ve Aconcagua’da daha zorlu tırmanışlara hazırlaması bakımından çoğu dağcı tarafından ilk tercih edilen zirve olma özelliğini taşır.  

2 - Avrupa Kıtası: Elbruz Dağı – 5642 metre / 18,510 ft

Elbruz, Rusya’nın, Kafkasların, dolayısıyla da Avrupa’nın en yüksek dağıdır ve orta düzeyde teknik bilgi gerektiren bir rotası vardır. Temel krampon, buz baltası ve halat takımı kullanımı becerilerini geliştirmek için mükemmeldir. Yüksek irtifa dağcılarını bir sonraki Aconcagua ve Denali’deki daha zorlu tırmanışlar için epey zorlar ve hazır hale getirir.  Buz tırmanışları kursu burada icra edilir diyebiliriz.

3 - Güney Amerika Kıtası: Aconcagua Dağı – 6962 metre / 22,828 ft

And Dağ’larının bir parçası olan Aconcagua Dağı, Mendoza eyaletinde, Şili sınırının yakınlarında yer alır. Aconcagua batı yarımküredeki en yüksek dağdır. Orta seviyede zorlu rotası onu 7.000 metrenin biraz altına tırmanmak için bir sonraki durak yapıyor. Bu sıralama her dağcıya göre değişiklik gösterebilir fakat genel olarak 7 Zirvelerde burası ikinci ya da üçüncü zirve olarak tercih edilir.

4 - Avustralya / Okyanusya Kıtası: Carstensz Piramidi – 4884 metre / Kosciuszko Dağı – 2228 metre / 16,024 ft

Carstensz Piramidi, Endonezya’nın Papua Eyaleti’nde yer alır. Okyanusya Zirvesi olarak da bilinen bu yerde tırmanıcıların iple inme, sabit halatla yükselme, temel düğümler gibi bazı temel becerileri bilmesi ve orta kayalık arazide rahatça hareket edebilmesi gerektiği anlamına gelen teknik bir rotadır. Tırmanışların çoğunda, ana kampa gidiş-dönüş helikopterle gerçekleştirilir. Uzmanlar yeni başlayanlar için bu zirveden önce mutlaka Kilimanjaro ve Elbruz’a tırmanmış olmayı ve temel bir kaya tırmanışı eğitimini tavsiye ediyorlar. Carstensz, bazı güvenlik nedenleri ve izinlerin zor alınması yüzünden artık tercih edilmiyor. Alternatif olarak 2.228 metre yüksekliğindeki Kosciuszjo Dağı görece daha kolay.

5 - Kuzey Amerika Kıtası: McKinley (Denali) Dağı – 6194 metre / 20,322 ft

Alaska’da yer alan Denali, muhtemelen 7 Zirvelerin en yorucusudur. Dağcıların gelişmiş buz tırmanışları becerisini acımasızca sınar. Perlonları ve ipleri daha sık kullanmak ve daha ağır yükler taşımak zorundasınızdır. Burada havanın Everest ve Vinson’a göre daha dengesiz olması, onu Everest tırmanışı öncesi bir acemi eğitimine dönüştürüyor.

6 - Antarktika Kıtası: Vinson Dağı – 4892 metre / 16,050 ft

Vinson Masifi, Yedi Zirvelerin en uzak olanıdır. Burası genelde sondan ikinci ya da son olarak tercih edilir. Hem ulaşımın hem de şiddetli soğukla mücadelenin en çetin olduğu zirve burasıdır. Tırmanıcılar buzul becerilerine en çok burada ihtiyaç duyarlar.

7 - Asya Kıtası: Everest Dağı – 8.848 metre / 29,029 ft

Dağların en ünlüsü Everest, Yedi Zirvelerin son durağıdır. Çoğu tırmanıcı Everest’e tırmanmadan Vinson’a gitmezler fakat hazırlayıcı olması bakımından dağcının hayatıyla sınanacağı en riskli zirve Everest’tir. İnsan vücudu yüksek irtifalarda çok daha fazla enerji yakar, bu da sürekli olarak kolay sindirilen yüksek kalorili yiyeceklerle beslenmek demektir. Her 100 metrede sıcaklık yaklaşık 0,65 ila 1 santigrat derece düşer. Her konuda yüksek teknik bilgi, insanüstü bir disiplin ve kondisyon şarttır.

Türk alpinist Gülnur Tumbat’ın  7 Kıta 7 Zirve projesini tamamlamak için son bir tırmanışı (Vinson Dağı) kalmıştır.

Meraklıları için ilk kez parkuru tamamlayan Türk Dağcı Ali Nasuh Mahruki, 7 Kıta 7 Zirve projesini şu sırlamayla tamamlamıştır:

1-      Everest Dağı

2-      Aconcagua Dağı

3-      Vinson Dağı

4-      McKinler Dağı

5-      Kilimanjaro Dağı

6-      Elbruz Dağı

7-      Kosciuszko Dağı