Mitolojinin ne demek olduğunu ne anlama geldiğini açıklamadan önce Mit kavramını açıklamakta fayda var.

Mit:dünyayı algılama şekillendirme sembolleştirme,hayatın ve olaylarıngenelleştirilmiş modelidir.Mitoloji ise halkın kendi maddi ve manevi yaşamını hatta varlığını yansıtan bir ayna gibidir.O aynada görünen ise birey ve toplumdur.Özellikle ilkel kabilelerde mitler ritüellerle korunup sağlanmıştır. 

Türk mitolojine geldiğimizde diğer milletlerin mitolojik hikayelerinden farklı olduğunu görürüz.Türk mitolojilerinin etno-psikolojileri ve dünya görüşleri farklıdır.En önemli farklı özelliği Türk mitolojinde Tanrılar tanrıça kavramı yoktur.Tek bir tanrı inancı vardır.Göktanrı (Gök Tengri).Tengri tek tengri (Göğe benzer gök). İslamiyet inancında olduğu gibi eski türk inancında da Göktanrı'nın belli bir şekli yoktur.O benzersiz ve Tektir.

Rodloff'un Sibirya'da yaptığı araştırmalara göre bütün varlıkların başlangıcı insanoğlunun ata ve anası Göktanrı'nın yardımcısı Tengere Kayra Han (Kayırıcı Gökhan) dünyanın ve insanların yaratılmasında yardımcı olur.Sudur yoluyla 3 yüksek tengri meydana gelir.Bunlardan birincisi Bay Ülgen'dir

Kayra Han göğün 17. katında oturur.Orada evrenin kaderini tayin eder.Ülgen Kayra Han'ın oğludur.Göğün 16. katında yaşar.Türk ve Altay mitolojisinde Ülgen,ülken ve ülgön Moğolca da Ulgan Han olarak geçen Ülgen insanların koruyusu ve iyiliğin sembolüdür.Biri ak diğeri kara taşla gelerek insanoğluna ateşi öğretendir.

Ülgen evreni yaratmaya başlamadan önce sonsuz boşluk içinde gezinirken göklerden gelen bir ses duyar.Bu sesle birlikte sudan bir taş çıkarır.ülgen onun üzerine oturarak bekler.Yine destanda kadının ve doğurganlığın sembolü olarak (Bayat 2019) ve suyun içinde yaşadığı söylenen Ak ana ülgene seslenir:''...yaratmak istiyorsan sen birşeyler Ülgen de ki ''Yaptım oldu.'' başka birşey söyleme.''Ak Ana'nın bu seslenişi ile Ülgen evreni yaratmaya başlar.

Altın dağda altın kapısı olan altın bir altın bir sarayda yaşar,altın tahtında oturur.Kayra Han zamanı geldiğinde işlerini ona devretmiştir.Gök cisimlerini yönetir.Adı efsanelerde geçmesine rağmen Tanrı değil yardımcı ruhtur.Ülgenin farklı isim ve görevlerde kızları ve oğulları vardır.