İnternet çağında Noel, Paskalya ve hatta Cadılar Bayramı gibi bayramları anmak dini bir inanıştan ziyade daha çok popüler kültür adı altında yıllık bir gelenek haline geldi ve bu konular üzerine yazılan makaleler bunların aslında Hristiyanların benimsediği eski pagan bayramları olduğunu iddia ediyor. Bunun kanıtları içerisinde yine de tartışma konuları bazılarını zayıf, bazılarını çürütülmüş tezler olarak saysa da Noel ve Paganizm günümüzde halen birbirlerinden etkilenen kültürel gelenekler olarak konuşulmaktadır ve kabul de görmektedir.

 

Lorna Piatti-Farnell (Auckland Teknoloji Üniversitesi'nde Profesör) " Noel Kutlamalarında Ödünç Alınan Gelenek ve Görenekler " başlıklı bir makale paylaştı. Piatti-Farnell, bu makalede Noel kisvesi altında bir dizi pagan bayramının izlerini bulduğunu iddia etti. Piatti-Farnell'e göre, "Noel, görünüşte İsa'nın doğumunu kutlayan bir Hristiyan kutlaması olsa da, ritüellerin ve geleneklerin çoğu hem manevi hem de seküler diğer geleneklerden ve inançlardan geliyor." şeklinde belirtti. Gelin bu iddianın nasıl doğrulandığını görelim.

Piatti-Farnell'e göre, "hediye verme fikri aracılığıyla Odin ve Noel Baba arasındaki bariz bağlantıları görüyoruz" iddiasında bulunuyor. Bu "bariz bağlantılar" nelerdir? İşte profesörün argümanı:

 

İskandinav dininde Yule, günümüzde kabaca Aralık ayına denk gelen dönemde kutlanan bir kış festivaliydi.

 

Yule'un başlangıcı, İskandinav tanrısı Odin'in Sleipnir isimli sekiz bacaklı beyaz atıyla gökyüzünde dolaştığı manevi bir olay olan Vahşi Av'ın gelişiyle işaretlenir.

 

Av, korkutucu bir görüntüye sahip olsa da aileler, özellikle de çocuklar için heyecan vericiydi çünkü Odin'in geçtiği her eve küçük hediyeler bıraktığı biliniyordu.

 

Hristiyanlığın gelişinden önce İskandinav paganları tarafından kutlanan Yule adlı bir kış festivali olduğu doğru, ancak bunun hakkında çok az şey biliyoruz, sadece içki içmeyi ve at ciğeri yeme ritüelini içeriyor gibi görünüyor. 

Odin'in Noel Baba'nın büyülü kızaklarının popüler imgesinin bir tür öncüsü olarak gökyüzünde bir "Vahşi Av"da dolaştığı fikrine gelince, tarihçi (ve pagan) Ronald Hutton bunun kesinlikle doğru olmadığını belirtti. "Vahşi Av kavramının arkasında," diye açıklıyor, "sonuçta tek bir kitap, Jacob Grimm'in 1835'te yayınlanan Deutsche Mythologie'si (Alman veya 'Cermen' Mitolojisi) yatıyor." Grimm (peri masallarıyla ünlenen iki Grimm Kardeş'ten biri), çeşitli "Cermen" kültürlerinde bulunan "vahşi av" miti de dahil olmak üzere bazı ortak mitlerin olduğuna ikna olmuştu. Ancak hiçbir antik kaynak bu fikri desteklemiyor. Bunun yerine, Noel Baba'nın kızaktaki popüler imgesi Odin'in Vahşi Avı'ndan veya günahkarları kovalayan şeytanlar veya avı kovalayan avcılar hakkındaki antik mitlerden geldiğine yönelik ortak benzerlikler dikkat çekiyor.

 

Fakat bu yine de bir ayrıntıyı açıkta bırakıyor: Tek gözlü Odin'in sekiz bacaklı bir at olan Sleipnir'e binmiş olması ne olacak? Bu, Hervor ve Kral Heidrek Destanı'nda yeterince önemli bir ayrıntıdır , Gestumblindi (aslında kılık değiştirmiş Odin'dir) bir bilmece sorar: "On ayağı, üç gözü ve bir kuyruğu olan o ikisi kim?" Cevap, elbette, Odin'in sekiz bacaklı atına binmiş olmasıdır. Ve gerçekten de bu tıpkı Noel Baba ve ren geyikleri gibi görünüyor. Tabii ki bir ren geyiği ile at arasındaki farkı, veya tek gözlü bir İskandinav tanrısı ile iki gözlü bir aziz arasındaki farkı veya sekiz bacaklı bir hayvan ile dört bacaklı sekiz hayvan arasındaki farkı bilmiyorsanız.

 

Ve Noel kutlamalarının temel detaylarına gelince, bir İskandinavyalı veya paganla tanışmak, yiyecek, içecek ve hediye vermenin iyi bir eğlence olduğunu bilmek için gerekli değildir. İsa bile bu tür bilgileri verili olarak kabul eder: "Sizler kötü insanlar olarak çocuklarınıza iyi hediyeler vermeyi biliyorsanız, gökteki Rab kendisinden isteyenlere daha çok verecektir!" (Luka 11:13). Hristiyan veya Pagan veya başka bir inanca sahip olsanız da, yaşanılan ve inanılan duygu ve inançların her biri birbirine görünmez iplerle bağlı gibidir.

 

Yeni yıl şimdiden tüm Wannart okuyucularına güzellikler getirsin.

 

 

Arda Keskinkılıç