Fado: Portekiz halk müziği. İsmini ilk kez duymuşsanız endişe etmeyin. Zira bir flamenko, tango, blues gibi yaygın değil. Onu dikkat çekici hale getiren ise kendi içinde kurallar barındırıyor olması. Okudukça şaşıracağınız bu müzik kültürünü gelin hep beraber tanıyalım. İlginç anekdotlar ile fado müziğe ait 10 eser sizlerle!

• Fado müziğin en belirgin enstrümanları klasik gitar ve 12 telli Portekiz gitarıdır. Hüzün ana temayı oluşturur ve parçalar bu tema ekseninde söylenir.

[caption id="attachment_29179" align="aligncenter" width="300"] 12 Telli Portekiz Gitarı[/caption]

• Yorumlayan sanatçıya vokalist değil fadista denir. Bir fadistanın eseri icra ederken mikrofon kullanması doğru değildir. Mikrofon kullanmayan fadista makbul olandır. Amália Rodrigues, Mariza, Dulce Pontes, Cristina Branco, Gisela João, Ana Mouraen ünlü fadistalardır.

• Fado müziğin garip görgü kuralları var. Eser icrası başladıktan sonra yemek yemek, herhangi bir gürültüye sebep olmak ayıp karşılanıyor. Hatta bazı mekanlarda kara listeye alındığı da oluyormuş.

• UNESCO tarafından kültür mirası olarak listelenen fado; Portekizce “kader” anlamını taşır. Genelde hayat, aşk acısı, kayıplar veya umutsuzluk konularının işlendiği sözleri pek anlamasanız da hüzünlü melodilerin dili yoktur aslında... Fadodan da anlaşılacağı gibi biraz kaderci bir yaklaşımları da var Portekizlilerin. Bizim kültürümüzdeki gibi kişinin kaderden kaçamayacağı inancını taşırlar. Hatta bizim “inşallah” ile eş anlamlı “oxala” kelimesi de vardır Portekizcede. (Kaynak)

• Ortaya çıkışıyla ilgili; Arap kültüründen etkilendiği, 600 yıl önce gerçekleşen bir deprem sonunda doğduğu gibi pek çok rivayet var. Hangi olay sonunda başladığına dair net bir gerçek bulunmamasına karşın, nerede başladığını söyleyebiliriz: Lizbon.

• Amalia Rodrigues, fado müziğin divasıdır. Her fadistanın varmak istediği nokta olmak ile beraber fado müziğin bir başka ismi Mariza, Amalia Rodrigues'e en çok benzetilen fadistadır.

• Erkek fadista yok diye düşünüyor olabilirsiniz. Ancak hanımlara nazaran sayıları az olsa da erkek fadista da bulunmakta. En önemli temsilcileri: Alfredo Marceneiro, Rodrigo Ferreira Inácio, Carlos Ramos, Manuel de Almeida, António Pinto Basto ve Camané.

• Portekizliler için o kadar değerlidir ki; Lizbon'nun Alfama bölgesinde fado müzeleri vardır. Melankolinin her tınısından süzüldüğüne şahit olduğunuz gamları, kendine has ses hareketlenmeleri ile özgündür fado.

• Portekizliler bu kültürü korumak adına kurallar koymuş, seçkin kimselerin gidebileceği restoranlarda icra edilmesine müsaade etmişlerdir. Eser icra edilmeye başlandığında içeri kimseyi almazlar. Dinleyecek olanların önceden yerini alması gerekir.

Bir sonraki yazıda görüşünceye dek sanat ile hür, sanat ile özgün kalın.