Amerikalı kadın dansçı olan Martha Graham, 11 Mayıs 1894 tarihinde Amerika Pensilvanya'da dünyaya geldi. Küçük yaşlarda ailesiyle birlikte California’da Santa Barbara’ya yerleşti. Los Angeles’ta öğrenim gördükten sonra 1916’da, ünlü bale sanatçıları Ruth St. Denis ve Ted Shawn’ın kurmuş olduğu Denishawn Stüdyosu’nda bale eğitimine başladı.
Yaşının genç olmasına rağmen birçok kültürü yakından tanıma fırsatı buldu. Bu kültürleri danslarına da yansıtan Martha Graham özellikle Doğu danslarıyla ilgili çalışmalar yaptı. Denishawn Stüdyosu’nda sahnelenen "Xochitl" adlı bale gösterisindeki performansıyla dikkat çekti.
“Öyle sanıyorum ki; dansın her devirde büyüleyici bir etki yaratmasının nedeni, yaşam eyleminin sembolü oluşudur.”
1923 yılında "Greenwich Village Follies" revüsünde sahne almaya başladı. Bir sene sonra 1924 yılında Rochester’daki Eastman Müzik Okulu’nda öğretmen oldu. Çalışmalarının ilk ürünlerini ilk önce New York'ta bulunan bir tiyatroda sergilemeye başladı. 1926 yılında ilk solo gösterisini yapan Graham gösterisinden bir sene sonra "Martha Graham School of Contemporary Dancing"i kurdu.
Birçok yeteneği bünyesinde bulunduran Graham gerekse okulundaki öğrencileriyle birlikte kurduğu toplulukla gerekse dans ve mekanları kullanma şekliyle Amerika Birleşik Devletleri’ne adını çok genç yaşta duyurmayı başardı.
“Vücut, kelimelerin söyleyemediğini söyler.”
Kültürlere olan ilgisini asla kaybetmeyen Graham sürekli yeni kültürler araştırmaya devam etti ve 1931-1935 yılları arasında Amerika yerlilerinin kültürleriyle ilgilendi. 1950’den sonra Avrupa, Ortadoğu ve Uzakdoğu’da dolaştı. Gezdiği, bilgi edindiği kültürlerin neredeyse hepsinden bir parçayı dansına katmayı ihmal etmedi. Kültür çalışmalarının yanında, insan bedenin iç ve dış uyarılara karşı kas tepkilerini temel alan bir dans tekniği geliştirdi. Büyük bir disiplin ve virtüözlük gerektiren bu teknik, modern dansta en gelişmiş beden eğitimi yöntemi kabul edildi. Graham, dansının amacını insanın iç dünyasını ortaya koymak, duyguları görünür kılmak olarak tanımladı. Daha sonralarda ise tümüyle değişik bir üsluba yöneldi ve ABD’de toplumsal içerikli modern dansın ilk örneklerini verdi. Ancak bu çalışmaları o dönemde beğeni kazanmadı, kaba ve donuk bulundu.“Ben dansçıların tanrının yarattığı en güzel şeyler olduğunu göstermek istiyorum. Ama bunu abartılmış, karikatürleştirilmiş bir çılgınlık içinde anlatıyorum.”
Dans biçimleriyle ilgili denemelerini devam eden Graham, karakterlerden çok hareketlerle ilgilenmiştir. Dansın bedenin doğal yapısı ve müzikle bağlantısını kurmaya çalışmıştır. Yapıtlarını oluştururken mitolojiden ilkel ayinlere, tarihsel kişiliklerden İncil öykülerine dek çok çeşitli kaynaklardan yararlanmıştır. Gerçekleştirdiği sahne üstünde heykelin, hareketli dekorların, simgesel araçların kullanılması, dansa konuşmanın eşlik etmesi modern dansta çığır açmıştır. ABD'nin bir çok eyaletinde dans gösterileri sergiledi. Dans gösterileri kapalı gişe oynayan Martha Graham, bir süre dansa ara verse bile sevenlerinden gelen yoğun istek üzerine tekrar sahnelere döndü. Sanat yaşamı boyunca yüz elliden çok bale gösterisine katıldı, birçok ödül kazandı ve 1970’te dansı bıraktı. 1 Nisan 1991'de New York’ta 96 yaşında hayata veda etti.
Yorum Bırakın