Phineas Gage ve sözü edilen demir çubuk 25 yaşındaki Phineas Gage, Cavendish Vermont yoluna yapılacak olan tren rayı hattında inşaat işçisi olarak çalışıyordu. 1848 yılında çalışmalar devam ederken ray üzerinde çıkan bir taşın yok edilmesi için Gage'e talimat verildi. Görevi bir deliğe yerleştirilen patlayıcıları demir bir çubukla bastırarak sıkıştırmaktı. Bu oldukça tehlikeli bir görevdi. Deliğe 110 cm uzunluğunda demir bir çubuk yerleştirilerek içi barut,kum ve fitil ile dolduruldu. Kumun az miktarda doldurulmuş olması barutun patlamasına neden oldu. Büyük bir gürültü ve dumanın ardından 110 cm'lik borunun taşın yakınında olan Phineas Gage'nin sol gözünün altında girerek kafatasının arkasında çıktığı anlaşıldı. Ölümüne kesin gözüyle bakılan Gage, kısa bir baygınlığın ardından düştüğü yerden doğruldu ve bilinci açık bir şekilde yakınlarda bulduğu at arabasına binerek çok da uzakta olmayan doktoruna gitti. Yol boyunca herhangi bir bilinç kaybı belirtisi olmadı üstelik oturur pozisyonda yoluna devam etti. Gage’i ilk muayene eden kişi olan Dr. Edward Williams, onun öldüğünü zannetti ancak ağır yaralı işçinin nabzı 60’ı gösteriyordu. İlk izlenimlere göre Gage'in beyninin sol ön lobu tamamen yok olmuştu. Birkaç gün sonra ağır bir beyin enfeksiyonu geçirdi. Tıp dünyasında üne kavuşan Gage, incelenmek ve tedavisinin tamamlanması için Harvard Üniversitesi'ne davet edildi. Gage'in tedavisine burada devam edildi. Dr. Harlow tarafından yürütülen araştırmada Gage'nin kafatası travmasına bağlı kişilik bozukluğu yaşayabileceği açıklandı. Çünkü kazadan sonra önceki karakterinden tamamen farklı olarak daha asabi, daha küfürbaz, daha sert biri olmuştu. Ayrıca algılama konusunda da hasarlar meydana gelmişti. İki ay sonra tedavisi tamamlandı ve taburcu edildi. 37 yaşına kadar yaşayan Gage, 1860 yılında yaralarının sebep olduğu sağlık problemleri nedeniyle yaşamını yitirdi. Öldükten sonra erkek kardeşi, Gage'nin kafatasını Warren Anatomi Müzesi'ne bağışladı. Ölümünün ardından Harvard Üniversitesi'ndeki araştırmacılar Phineas Gage gizemini incelemek amacıyla Warren Anatomi Müzesi'nden Phineas Gage'nin kafatasını aldı. Araştırmacı grup kafatasının tomografisi çektikten sonra çalışmalarına hızla devam etti. Ancak bu çalışma akademisyenlerin üniversiteden ayrılmasıyla sona erdi. Elde edilen veriler kayboldu. California Üniversitesi Nöro-Görüntüleme Merkezi’nden Dr. John Van Horn ve ekibi vakayı incelemek için ikinci kez müzeden kafatasını alabilmeyi başardı. Tomografik taramanın ardından kafatasının sanal bir anatomisi oluşturuldu. Uzun süren çalışmalardan sonra benzer yapıda 3 boyutlu bir kafatası modeli oluşturularak 110 cm boyutundaki demir çubuğu nereden girebileceği araştırıldı. Bu demir çubuğun öyle bir noktadan girmiş olması gerekirdi ki Gage'nin bilincinin hiç kapanmadan 12 yıl boyunca yaşadığını ispatlanabilsin. Demir çubuğun yol haritası için 10 milyon olasılık belirlendi. Ancak Dr. Horn bu olasılıkların arasında sadece bir tanesinin olabileceğine karar verdi. Ardından Dr. Horn’un ekibi, yaşları 25 olan ve Phineas Gage ile aynı eli kullanan 110 gönüllü erkeğin beyin taramalarını çıkartı. Bunlar, Gage’in kafatası boşluğuna tam olarak uyacak beyin modelini oluşturmak için kullanıldı. Böylelikle elde edilen beyin modeli ile demir çubuğun izlediği yol bir araya getirildi ve Gage’in beyninde oluşan hasar da modern teknolojinin ve keskin zekalı nörobilimcilerin sayesinde yeniden ortaya çıktı.] Sonuçlara göre demir çubuk Gage'nin sol yanağından girerek kafatasını yarmadan beynin sol tarafındaki yumuşak dokudan çıkmıştı. Kafatasında bir yarılma veya çatlak olmaması onun bilincini kaybetmemesine sebep olmuştu. Demir beynin sol lobundan çıkmıştı. Sol lob dokusunun kaybedilmesi ve sol loba bağlı olan sağ lobun bu durumdan etkilenmesi Gage'nin davranış bozukluğunu açıklıyordu. Beyaz doku kaybının ve Gage'in sanal beyninde çıkarılan sinir haritasındaki tahribatların davranışları nasıl etkilediği keşfedilmiş oldu. Phineas Gage'nin başından geçen bu talihsiz olay aslında tıp dünyası için yeni bir sayfa açılmasına sebep oldu. Nörobilimi dalında önemli gelişmeler gösterilmesinin yanı sıra Alzheimer hastalığı için de yeni bulgular bulundu.

KAYNAKÇA: 1, 2, 3, 4, 5,