Antik dönem dinleri ve mitlerinden günümüzde en bilineni açık ara Antik Yunan’a ait olanlar. Bugün Yunan mitolojisi dediğimiz ancak yüzyıllar önce binlerce insanın inanç sistemini oluşturan bu hikayeler, günümüzde de popüler kültüre oldukça işlemiş durumda. Kültür sanat eserlerinden markaların isim ve logolarına kadar her yerde kendisini gösteren Yunan mitolojisi bu açıdan öğrenilmeye değer. İşte en bilinen 12 tanrı ve tanrıçası ile yeni başlayanlar için Yunan mitolojisi yazımızın ilk bölümü!

Zeus

Yunan mitolojisine göre, tanrılar yoktan var olmamışlardır. Zaten var olan bir evren ve düzenin içine doğmuşlardır. Tanrılardan önce titanlar evrene hüküm sürmüştür. Zeus’un da babası olan titanların başı Kronos, bir gün çocuklarından birinin kendini tahtından indireceğine yönelik bir kehanet duyduğu için doğan tüm çocuklarını yemektedir. Ancak Zeus’un annesi, Kronos’a Zeus yerine bir taş yedirmeyi başarır. Böylece Zeus büyüyüp güçlenerek babasının karşısına çıkar ve büyük bir savaş sonrası onu yener. Babasının yediği kardeşlerini de onun karnından çıkarır. Böylece tanrıların tanrısı unvanını alır. Şimşeklerin, fırtınanın ve göklerin tanrısı olarak bilinir. Sıklıkla elinde bir şimşek ile betimlenir. İlyada’ya göre, Zeus’un gücü diğer tüm tanrı ve tanrıçaların güçleri toplamından daha fazladır. Ancak Zeus, bir tanrıdan beklenmeyecek kadar çapkındır. Yunan mitlerinin birçoğunun konusunu da Zeus’un beğendiği biriyle birlikte olma çabası ya da birlikte olduğu kişiyi/bu kişiden olan çocuğunu eşi Hera’dan saklamaya çalışması oluşturur.

Hera

Zeus’un hem eşi hem de kardeşi olan Hera, evliliğin ve evli kadınların tanrıçasıdır. Evli kadınları koruyan Hera, maalesef ki kendi evliliğinde huzur bulamamıştır. Mitlerde genelde Zeus’un çapkınlıklarını ortaya çıkarıp birlikte olduğu kadınlardan intikam alır. Ayrıca Hera, Zeus’un gayrimeşru çocuklarının da peşini bırakmaz ve aynı intikamı onlardan da almaya çalışır. Genelde inek ya da tavus kuşu ile temsil edilir.

Hades

Yunan mitolojisine göre ölümden sonra da yaşam vardır. Ölümlerinden sonra insanlar, dünyadaki davranışlara göre yargılanır ve Ölüler Dünyası’ndaki üç bölümden birinde yaşamaya devam ederler. İyi insanların gittiği yer Elysium’dur. Dünyadaki hayatlarında ne iyi ne kötü olan insanların gittiği yer Asphodel, kötülerin gittiği ve cezalandırıldığı yer ise aynı zamanda titanları da içinde barındıran Tartaros’tur. Hades ise bütün bu yer altı dünyasının tanrısıdır. Ölülerin ve yer altının tanrısı olan Hades’in yeryüzüne pek nadir çıktığı söylenir. Kötü bir tanrı olmamasına rağmen diğer Olimposlu tanrılar tarafından pek sevilmez. Acımasız ancak adaletlidir. En bilinen efsanesi, Demeter’in kızı Persephone’yi yer altı dünyasına kaçırmasını konu alan mittir. Daha sonra eşi olacak olan Persephone’nin yılın yarısında dünyaya çıkıp annesiyle görüşmesine izin vermiştir. Mitlere göre Persephone yeryüzündeyken ilkbahar ve yaz, yer altındayken ise sonbahar ve kış yaşanır. Hades genelde yer altı dünyasını koruyan üç başlı köpeği Kerberos ile beraber betimlenir.

Poseidon

Denizlerin tanrısı Poseidon, Zeus’tan sonra en çok saygı gösterilen tanrıdır. Zeus’un kardeşi olan Poseidon, deniz dibi tanrıçası Amphitrite ile evlidir. Diğer küçük nehir ve su perileri, nimpheler gibi yaratıklara da hükmeder. Antik dönemde özellikle liman şehirlerinde en önemli tanrı Poseidon olmuştur. Geçimini denizden sağlayan halk ona büyük saygı göstermiştir. Genelde üç başlı yaba ya da at ile temsil edilir.

Athena

Savaşın ve zekanın tanrıçası Athena, üç bakire tanrıçadan biridir. Babası Zeus’tur. Efsaneye göre Athena, Zeus’un başından doğmuştur. İnanılmaz bir zekaya sahip olan Athena’nın insanlığa da birçok icadı hediye ettiği söylenir. Atina şehri adını Athena’dan alır. Efsaneye göre Athena şehrine hükmedebilmek için Poseidon ile bir yarışmaya girmiş, şehir halkına su kaynağı veren Poseidon’a karşı kasırgası ile bir zeytin ağacını filizlendirerek yarışmayı kazanmıştır. Böylece ünlü Parthenon tapınağı da tanrıça Athena’ya adanmıştır. Truva Savaşı’nda kendisini en güzel seçmediği için Paris’e oldukça kızmış, ayrıca dokuma konusunda kendisinden iyi olduğunu iddia ettiği için Arakne’yi cezalandırmıştır. Bu açıdan kibirli bir tanrıça gibi dursa da hem insanlara hem de yarı tanrı konumundaki kahramanlara birçok kez yardım etmiştir. Sıklıkla üstünde Medusa’nın başının bulunduğu kalkanı ve miğferi ile tasvir edilir. Ayrıca baykuş da Athena’yı temsil etmekte en sık kullanılan hayvandır.

Artemis

Av tanrıçası Artemis Zeus’un evlilik dışı ilişkilerinden birinden dünyaya gelmiştir. Baş avcı olarak mitlerde genelde oldukça çabuk sinirlenen ve acımasız bir görüntü çizer. Eğer yanlışlıkla dahi olsa geyiklerinden birini vurursanız Artemis sizden bunun hesabını sonuna kadar soracaktır. Ayrıca tanrıça olarak insanlardan bolca ilgi ve adak beklemektedir. Ancak özellikle kadınlara karşı sevecen bir yanı da vardır. Hayvanların koruyucusu ve aynı zamanda yöneticisi, Ay tanrıçası, doğumların yardımcısıdır. Athena’dan sonra üç kutsal bakireden bir diğeri de Artemis’tir. Genelde geyik ve ok ile tasvir edilir. Kaynak: 1, 2, 3, 4 Mitoloji Sözlüğü, Ceyda Kılınç, İlya Yayınları