Yeni Sinema Hareketi üyeleri, bir araya gelme amaçlarını sinema alanında üretim yapan kişiler arasındaki dayanışma, iş birliği ve iletişimi arttırarak, evrensel değerlerle uyumlu bir sinema kültürünün ülkemizde yerleşmesine ve gelişmesine katkıda bulunmak olarak tanımlarlar. Her ne kadar Maruf filmiyle doğan ticari başarısızlık sonucu dağılsa bile Türk Sineması’nda kendi dilini oluşturabilen akımın öncülerinden oldular.

Yeni Sinema Hareketi’ne katılan isimler ise şöyle: Aslı Filiz, Belma Baş, Belmin Söylemez, Derviş Zaim, Emre Yeksan, Haşmet Topaloğlu, Hüseyin Karabey, İnan Temelkuran, Mahmut Fazıl Coşkun, Mehmet Eryılmaz, Murat Düzgünoğlu, Nadir Öperli, Nida Karabol, Orhan Eskiköy, Özcan Alper, Özgür Doğan, Pelin Esmer, Reha Erdem, Selim Evci, Serkan Acar, Serkan Çakarer, Sevilay Demirci, Seyfi Teoman, Seyhan Kaya, Sırrı Süreyya Önder, Tarık Tufan, Tolga Esmer, Yamaç Okur ve Yeşim Ustaoğlu.

Nostalji | Yeni sinemacılar tarafından 2009 yılında düzenlenen: "Yeni Sinema Günleri" Afişleri

Yeni sinemacılar, Türk toplumundaki din, siyaset, cinsellik, toplumsal eşitsizlik vb. birçok konuya ustalıkla değinmişlerdir. Gerçek hayatın yansımasını, en yalın haliyle sinemaya taşımayı hedeflemişler ve başarmışlardır. Birçok festivalde ödüle layık görülmeleri, oluşumun amacına ulaştığının bir göstergesi olacaktır. Yönetmenler, filmlerinde ideolojik yaklaşımları, (daha önce çok fazla denenmemiş şekilde) izleyici düşünmeye, sorgulatmaya ve farkındalık yolculuğuna çıkartmakta öncülük etmişlerdir. Yeni bir dil harekatıyla yola çıkan yönetmenlerin, Türk sinemasına kattığı en önemli şeylerden birisi de yer altı edebiyatını kendilerine özgün bir bakış açılarıyla sinemaya yansıtmalarıdır. 

Yeni Sinema Harekâtına katılan, omuz veren yönetmenlerin filmlerinden 10 tanesini seçtim, listeledim. Keyifli Seyirler.

1. Gemide (1998), Serdar Akar

"Bir memleket gibidir gemi... her şey düzenli ve kontrol altında olmalıdır... kaidelere uyulmalıdır, kanunlara, nizamlara..."

IMDb Puanı: 8,0

Oyuncular: Erkan Can, Haldun Boysan, Yildiray Sahinler, Naci Tasdögen

Konu: Serdar Akarın ilk uzun metrajlı filmidir. Aynı zamanda Gemide, "Yeni Sinemacılar" oluşumunun başlangıç filmidir. Film, bir gemideki kaptan ve mürettebatının başından geçen olayları anlatır. Akar, gemideki düzenin nasıl sağlandığını gemi/memleket özelinde seyirciye aktarır. Argonun en ağır örnekleri ve cinselliğin türlü halleri günlük hayatın içinden yalın bir gerçeklikle anlatılır.  Güçlü metaforları, gerçekçi karakterleri ve boğucu atmosferiyle Gemide, Türk sinemasında kült filmler kategorisinde değerlendiriliyor.

Gemide, 35. Altın Portakal Film Festivali’nde Serdar Akar’a “En İyi Yönetmen”, Erkan Can’a “En İyi Erkek Oyuncu” ödüllerini kazandırmıştır. Film müzikleri Uğur Yücel tarafından hazırlanmıştır. Bana göre Türk sinemasının en iyi film müziklerinden biridir.

" target="_blank" rel="noopener">Gemide (On Board) - Soundtrack

2. Azize: Bir Laleli Hikayesi (1999), Kudret Sabancı

IMDb Puanı: 7,0

Oyuncular: Güven Kiraç, Istar Gökseven, Cengiz Küçükayvaz, Ella Manea

Konu: Laleli'de Bir Azize, yönetmenliğini Kudret Sabancı'nın üstlendiği 1999 yılı yapımı bir sinema filmidir. Film, "Gemide" filminin devamı veya tamamlayıcısı olarak aynı konsept dahilinde kurgulanmış bir senaryoya sahiptir. Gemide filminde şahit olduğumuz olayların hikayesi bir diğer tarafından anlatılır, Serdar Akar'ın kendi tabiriyle "madalyonun öteki yüzüdür" film. Paralel senaryo ve benzer kurguyla çekilen bu iki film, Türk sinemasında bir ilktir. Filmde 90'ların karanlık dünyası, Beyoğlu sokakları, kahvehaneleri ve barları dolduran umutsuz adamlar en gerçekçi halleriyle resmedilmişlerdir. Her ne kadar Gemide filminin gölgesinde kalsa da Lalelide Bir Azize filmi sinemamızda önemli bir yere sahiptir. 

3. Takva (2006), Özer Kızıltan

“Ey iman edenler! Adil şahidler olarak, Allah için, hakkı ayakta tutun. Bir topluluğa olan kininiz, sizi adaletten alıkoymasın. Adalet yapın. O, takvaya daha yakındır. Allah’tan korkup sakının. Şüphesiz Allah, yapmakta olduklarınızdan haberi olandır.” (Maide 5/8)

IMDb Puanı: 7,5

Oyuncular: Erkan Can, Meray Ülgen, Güven Kiraç, Öznur Kula, Settar Tanrıöğen, Engin Günaydın 

Konu: Filmin başrolündeki Muharrem (Erkan Can), kendi halinde yaşamaktadır. Hayatını inandığı dinin buyruklarını adayan, ibadetle geçiren Muharrem, bağlı olduğu tarikatın Şeyhi tarafından dergâhın dünyevi işlerinde yürütmekte görevlendirilir. Film, dünya ile daha yoğun temasa geçen Muharremin, zamanla giderek artan dünyevi olan ile uhrevi olan arasındaki çatışmasında çaresizce tükenmesini, değişimini konu alır. Film yayınlandığı dönem konusu gereği olumlu/olumsuz birçok eleştiri alsa da modern dünyada "din", "para", "makam" şeytan üçgeni içinde kalan bireyin durumunu başarılı bir şekilde incelemiştir. 

Film 43. Antalya Altın Portakal Film Festivali'nde, En iyi Erkek Oyuncu, En İyi sanat Yönetmenliği de dahil olmak üzere toplam 8 ödül almıştır. Toronto Film Festivali'nde de bu filme "Kültürel Yenilik" ödülü verilmiştir.

Listenin en sevdiğim filmlerinden biridir Takva, mutlaka izlemenizi tavsiye ederim.

4. Dar Alanda Kısa Paslaşmalar (2000), Serdar Akar

IMDb Puanı: 7,3

Oyuncular: Savaş Dinçel, Erkan Can, Müjde Ar, Rafet El Roman

Konu: Serdar Akarın ikinci uzun metrajlı filmdir. Akar, filminde kendi çocukluğunu ve gençliğini geçirdiği kasabanın ve ailesinin hikâyesini anlatmaktadır. “Hayat, futbola fena hâlde benzer. Futbol; şahsi beceri gerektirir ama aslında topla oynanan, yani insanların bir takım hâlinde oynadıkları bir oyundur. Hayat da öyle değil mi?” açılışıyla film bizlere merkezinde futbolu metafor olarak kullanıp, hayatın içinden kesitler sunar. Yönetmen, taşra yaşamını, futbol tutkusunu ve aşkı çevreleyip samimi bir film ortaya çıkarmıştır. 

5. Sonbahar (2008), Özcan Alper

“Her daim düşleri peşinde koşan sabırsızlık zamanının güzel çocuklarına...”

IMDb Puanı: 7,8

Oyuncular: Onur Saylak, Megi Kobaladze, Serkan Keskin, Raife Yenigül

Konu: Yönetmenliğini Özcan Alper’in üstlendiği 2008 yılı yapımı dram filmdir. Film, genç yaşında girdiği cezaevinde ölüm orucuna giren ve 10 yıl sonra özgürlüğüne kavuşan Yusuf’un çocukluk ve ilk gençlik yıllarının izini sürerek geçirdiği son iki ayının öyküsü anlatılıyor. Sonbaharın çekimleri Artvin’in Hopa ilçesinde ve Rize’nin Çamlıhemşin ilçelerinde gerçekleştirildi. Sonbahar, Türkiye'nin karanlık zamanlarından biri olan "Hayata Dönüş Operasyonları" sonrasını başrol Yusuf'un (Onur Saylak) bireysel ve politik direnişiyle ele alır. Özcan Alper, Sonbahar ’da kendi deyimiyle Çehov’un insana dair inancını ve Nazım Hikmet’in insan ve memlekete dair umudunu temel aldı. 

Sonbahar, 15. Altın Koza Film Festivalinde en iyi film ödülünü kazanmıştır.

Sonbahar filminin müziklerinin bestecisi Yuri Rydahenckodur.

" target="_blank" rel="noopener">Sonbahar Film Müzikleri

6. Çoğunluk (2010), Seren Yüce

IMDb Puanı: 7,4

Oyuncular: Bartu Küçükçaglayan, Settar Tanriögen, Erkan Can, Nihal G. Koldas, Esme Madra, 

Konu: Çoğunluk, Yeni Sinemacılar grubunun genç isimlerinden Seren Yüce'nin ilk uzun metrajlı filmidir. Film, temel olarak toplumsal ayrımcılıkları ve sınıf farklıklarını konu edinir. Yönetmen, toplumu oluşturan "çoğunluğun", azınlık üzerindeki tahakkümünü, "aile", "baba figürü", "genç ergen" vb. birçok toplumsal faktörle ele alır. Filmde orta sınıf temsilinin, ait oldukları toplumsal grubun üyelerinin dışında kalanları, kendi yaşam alanlarının dışına atmaya ve ötekileştirmeye yönelik durumlarını gösterir. Bu gruptaki bireylerin kendi sınıfsal çıkarlarının devamı için konumlarını muhafaza etmeye çalışmalarını anlatır film.

Çoğunluk, 47. Antalya Altın Portakal Film Festivalinde, En İyi Film, En İyi Yönetmen ve En İyi Erkek Oyuncu (Bartu Küçükçağlayan) ödüllerini kazanmıştır.

7. Uzak İhtimal (2009), Mahmut Fazıl Çoşkun

IMDb Puanı: 7,0

Oyuncular: Nadir Sarıbacak, Görkem Yeltan, Murat Ergun, Selim Makaroğlu

Konu: Uzak İhtimal, Mahmut Fazıl Çoşkun'un yönettiği, başrollerini Nadir Sarıbacak, Görkem Yeltan ve Ersan Uysal'ın paylaştığı 2009 yapımı filmdir. Filmde taşradan İstanbul'a gelen yeni müezzin Musa’nın, yaşadığı dairede karşı komşusu Clara adlı bir rahibe adayıyla olan ‘olanaksız’ aşkını konu ediliyor. Filmde bu iki uç noktadaki karakterlerin birbirlerine söyleyebildiklerinden çok söyleyemedikleri anlatılmaya çalışılıyor. Yönetmen, kendi deyişiyle “din” olgusu filmde sadece bir fon olarak kullanılıyor.

Uluslararası Rotterdam Film Festivali Altın Kaplan Ödülü de dahil olmak üzere katıldığı film festivallerinde çok sayıda ödül almıştır.

" target="_blank" rel="noopener">Uzak İhtimal Film Müziği

8. 11'e 10 kala (2009), Pelin Esmer 

IMDb Puanı: 7,2

Oyuncular: Nejat İşler, Mithat Esmer, Laçin Ceylan, Tayanç Ayaydin

Konu: Pelin Esmer tarafından yazılıp yönetilmiş, 2009 yılı yapımı filmdir. Film, tutkulu bir koleksiyoncu olan Mithat ve kapıcı Ali’nin hikayesini anlatır. Kendisinden çok başka bir dünyanın insanı olan Ali ise o apartmanın kapıcısıdır. Hikayenin başında Mithat Bey’in koleksiyon işini sürdürmesi, Ali’nin de işini kaybetmemesi uğrunda birleşen bu iki insan kaderi, aslında tam da birbirlerinin kaderlerini değiştirecektir.

Film 16. Altın Koza Film Festivali’nde En İyi Senaryo Ödülü’nü almıştır. En İyi Film Ödülü’nü de Köprüdekiler filmi ile paylaşmıştır.

9. Nokta (2008), Derviş Zaim

IMDb Puanı: 6,7

Oyuncular: Numan Acar, Cem Aksakal, Begüm Birgören, Nadi Güler

Konu: Nokta, 2008 yapımı olan ve yönetmenliğini Derviş Zaim'in üstlendiği filmdir. Bir zamanlar işlediği bir suç yüzünden azap çeken ve çektiği azaptan kurtulmaya çalışan bir adamın hikâyesini konu alıyor. Derviş Zaim, klasik Osmanlı sanatlarından Hat sanatını arka plan olarak belirlediği filminde, insanın vicdansal çıkmazının etik duygularla çatışmasını başarılı bir şekilde ele alır.

Derviş Zaim “Nokta” ile 45. Altın Portakal Film Festivali En İyi Yönetmen Ödülünü kazanmıştır.

10. Süt (2008), Semih Kaplanoğlu

IMDb Puanı: 6,6

Oyuncular: Melih Selçuk, Basak Köklükaya, Riza Akin, Saadet Aksoy

Konu: Süt, Semih Kaplanoğlu'nun 2008 yılında çektiği drama filmdir. Film “Yumurta, Süt, Bal” üçlemesinin ikinci filmdir. Melih Selçuk (Yusuf), Başak Köklükaya’nın (Yusuf’un annesi) başrollerini paylaştığı Süt filmi Yusuf’un ergenlik dönemini anlatmaktadır. Askerlik muayenesine gittiğinde geçirdiği bir hastalık nedeniyle askerlik yapamayacağını öğrenir. Yusuf’un hayatında karşılaştığı zorluklarla yüzleşmesini konu alır.

 

via: medium.com/safadmrsy

Kaynak: 1 2