Cesur Yeni Dünya - Aldous Huxley

      

  İngiliz yazar Aldous Huxley'in yazdığı Cesur Yeni Dünya, distopya edebiyatının dünyadaki en etkili  örnekleri arasında yer alıyor. Brave New World eserin özgün adıdır. Huxley romanının adını William Shakespeare'in 'Fırtına' adlı oyunundan esinlenerek vermiştir. Shakespeare zamanında 'brave' kelimesi 'güzel' anlamına gelmekteydi. Aynı zamanda Huxley Cesur Yeni Dünya'yı yazarken Rus yazar Yevgeni İvanoviç Zamyatin'in Biz adlı eserinden ilham almıştır. 

  Romanda üreme teknolojisi, öjenik ve hipnopedi sayesinde toplum değiştirilmiş. Aslında herkesin mutlak olarak mutlu olduğu bir dünya tanımlanmıştır. Yaratılan bu mutlak mutluluk aslında birey için çok önemli olan birçok değerin yok edilmesi ve kaldırılmasıyla başarılmıştır. Romanda ironik bir ütopya yaratılmıştır. Ayrıca bu distopyayı okursanız içerisindeki karakterlerin isimlerine dikkat etmenizi tavsiye ederim. Örneğin; Bernard Marx karakteri İrlandalı oyun yazarı George Bernard Shawn ve Alman filozof Karl Marx'tan gelmektedir. 

"Ben keyif aramıyorum... Gerçek tehlike istiyorum, özgürlük istiyorum... Günah istiyorum."

 

Serenad - Zülfü Livaneli 

  Zülfü Livaneli tarafından yazılan Serenad içeriğinde aşk, tarih ve dram barındırır. Roman, İstanbul Üniversitesi Halka İlişkiler Bölümü'nde görevli 36 yaşındaki Maya Duran ile Üniversite'nin davetlisi olarak Türkiye'ye gelen 87 yaşındaki Alman asıllı Amerikalı profesör Maximillian Wagner arasında geçen olayları anlatıyor. Serenad 60 yıldır süren bir aşkı ele alırken, Yahudi Soykırımı ve Mavi Alay gibi olaylara dikkat çekiyor. Bütün siyasi sorunlarda asıl harcananın hep insanlar olduğunu da gözler önüne seriyor. 

"Serenade für Nadia"

 

Uçurtma Avcısı - Halit Hüseyni 

  Uçurtma Avcısı Afganistan doğumlu Amerikalı yazar Halit Hüseyni (Khaled Hosseini) tarafından yazılmıştır. Bir Afgan tarafından yazılmış ilk İngilizce romandır. Roman, uzun yıllardır siyasi karışıklıklar ve savaşlarla gündemde olan Afganistan'daki insanlık dramını ele alıyor. Ait oldukları sınıf bakımından birbirinden çok farklı şartlarda büyüyen Emir ve Hasan adlı iki çocuğun hikayesi anlatılıyor. Konusu arkadaşlık üzerine kurulmuş olan Uçurtma Avcısı tüm insani duyguları ile okuyucuyu etkiliyor. Arkadaşlık yanı sıra fedakarlık, baba sevgisi, yalan ve ihanet gibi konuları da içinde bulunduran hayat dersi niteliğinde bir eserdir. 

"Yalan söylediğinde, birinin gerçeğe ulaşma hakkını çalarsın."

 

Yabancı - Albert Camus

  Kendisini "varoluşçu" ya da "absürdist" olarak tanımlamayan fakat varoluşçuluk ile ilgilenen ve absürdizm akımının öncülerinden olarak tanınan yazar ve filozof Albert Camus, Yabancı adlı eseri yazmıştır. Romanın savunduğu tez ve ana fikri derin bir anlatım içerdiğinden dolayı yalnızca eserin konusuna değinmek istiyorum. 

  Hayatı yaşamaya değer görmeyen hatta ölümü bile rahatsız edici bir biçimde kabullenen ve çevresindeki insanların düşünce kalıplarının çok dışında olan bir karakterin kısa zamanlı başına gelenler birinci ağızdan anlatılır. Meursault, annesinin ölümünden sonra Cezayir'de başına gelen şeylere verdiği tutum ile toplumu ve baskıyı karşısına alacaktır. 

  Bazı eserleri okuduktan sonra kendimizi derin araştırma ve anlam karmaşası içinde buluruz. Bu romandan sonra anlamak isteyeceğiniz çok şey olacak...

"İnsan eninde sonunda her şeye alışır."

 

Şeker Portakalı - José Mauro de Vasconcelos

  José Mauro de Vasconcelos, kendi çocukluğundan izler taşıyan ve tam on iki günde yazmayı bitirdiğini söylediği 'Şeker Portakalı' Dünya Edebiyatının en önemli eserlerinden bir tanesi olarak kabul edilir.

  Şeker Portakalı, kitabın ana karakteri olan küçük Zeze'nin yoksulluk ve sevgisizlik içinde yaşadığı dünyadan bize gerçek ve acı hakikatini sunuyor. Zeze yaramazlıkları ile tüm mahalleye yaka silktiren bir çocuktur. Bir gün, sokak şarkıcısı olan Bay Arivaldo ile tanışır ve onunla birlikte sokaklarda şarkı söylemeye başlar. Fakat Zezenin hayatında yaptığı masum şeylerin ağır sonuçları olur. Bir zamanlar nefret ettiği Portekizli Manuel'in artık babası olmasını ister... 

  Bu kitabı okuduktan sonra çok değer verilen 'kan bağının' önemsiz olduğunu ve gerçek salt sevginin dünyada bulunursa asla bırakılmaması gerektiğini çok daha iyi kavrayacaksınız. 

"Hiçbir şey beklemiyorum. Böylece hayal kırıklığına uğramıyorum."

 

1984 - George Orwell

  George Orwell, distopya olarak nitelendirilen bu eseri 1948 yılında tamamlamış ve son iki rakamının yerlerini değiştirerek kitabın adının 1984 olmasında karar kılmıştır. Aslında yıllar geçtikçe dünyanın distopik bir hal almasından dolayı yerinde bir karar olmuş diyebiliriz. 1984 aynı zamanda alegorik ve politik bir romandır. Distopya eserlerinin en ünlülerinden olan 1984 romanında tanımlanan Big Brother (Büyük Birader) kavramı günümüzde de yaygınlaşmış bir kalıptır. Aynı zamanda kitapta geçen "düşünce polisi" kavramını da günümüze kazandırmıştır. 

  Büyük Birader olarak adlandırılan kişinin otoritesiyle toplumda hiyerarşik bir sınıflandırma vardır. Ülkede aşk, erotizm, bireysel evlilik ve günlük tutmak gibi insani eylemler yasaklanmıştır. Evlilikler yalnızca devlet kontrolündedir ve hiçbir yazılı ya da yazısız yayın organlarına asla kendi düşüncelerinizi ifade etmenize izin verilmez. 

Okumalısınız...

"Bilinçleninceye kadar asla başkaldıramayacaklar, ama başkaldırmadıkça da asla bilinçlenemezler."

Kaynakça:

https://www.wikipedia.org

Huxley, A., Cesur Yeni Dünya, İstanbul, İthaki Yayınları, 2003

Livaneli, Z., Serenad, İstanbul, Doğan Kitap, 2016

Hosseini, K., Uçurtma Avcısı, İstanbul, Everest Yayınları, 2004

Camus, A., Yabancı, İstanbul, Can Yayınları, 2019

Vasconcelos, J.M., Şeker Portakalı, İstanbul, Can Yayınları, 2000

Orwell, G., 1984, İstanbul, Can Yayınları, 2000