Auteur kuramı ve Federico Fellini Sineması

 

Sinema tarihin en genç ve en yeni sanat veya disiplinlerinden biridir. İnsanlara ulaşma noktasında etklili bir kitlesel mesaj gönderisi olan sinema zaman içerisinde çeşitli etkenlerle ile sentezlenmiştir. İlerleyen süreçte Amerikan Sinemasına karşı olarak meydana gelen çok sayıda akım ve ulusal sinema türleri ortaya çıkmıştır. Bunlardan birinin diğer tüm akım ve görüşlerden ayrı duran, farklı bir sinema dili oluşturma üzerine vurgularını yapan, en yetkin özelliğe sahip auteur kuramı olduğu söylenebilir. Yani belirli ölçütleri ve şartlarını oluşturup özgün bir sinema dili oluşturmak auteur kuramının kıstasıdır. Bu süreçte yönetmen gerek teknik gerek senaryo ve hatta bireysel kimliğine dair doneler sunarak kuramın güçlü unsurlarını ortaya koyar. Film bir ekip çalışması da olsa bu akışı yönlendiren kişi yönetmendir. Sahneye koyan kavramı üzerinden yaratıcı yönetmen anlayışı kuramın ilkelerindendir.

 

 

Auteur kavramını bizlere kazandıran Andrew Sarris bir yönetmenin, yaratıcı yönetmen olarak görülmesinde 3 faktörün etkili olduğunu söylemektedir.

 

-Teknik ustalık, yani film dilini uygulayabilme becerisi,

- Ayırt edici kişisel tarz, kişisel stil, imza ve

-Yönetmenin kişiliği ve malzemesi arasındaki ilişkiden doğan içsel anlam. İçsel anlam yönetmenin felsefesini ve dünya görüşünü içerir.

 

Hitchcock auteur kuramı telaffuz edildiğinde zihinlere gelen ilk isimlerden bir tanesidir. Yönetmenin en ünlü filmleri Vertigo, Sapık, Kuşlar ve Arka Pencere’dir. Hitchcock’un sinema da kullandığı söylem teknikleri, zeka kokan konuları, esprili karşı-konuşma hali, gizem ve cinayeti kıstas alması ünlüdür. O gerilim türünde bir subjektifliğe imza atmıştır. Başarısının sırrı tercih ettiği tür değil film yapım sürecinde gösterdiği üstün yetenekti. Yani Onun için seçtiği planları birleştirmesi, konusunu anlatırken yaptığı tercihleri, seçtiği film türünden daha önemliydi. Hitchcock’un en iyi bilinen sahnelerinden biri Sapık’taki duş sahnesi. Bu sahne bir dakika içinde yetmiş farklı plan ihtiva eder. Kurgu ve mizansen öyle birbiri içine girmiştir ki ayırt etmek güçtür.

 

Kısacası bir ürün ortaya koyarken, temayı öznelleştirip kişiye aidiyet hissettirme, kişisel motifler kullanıp kendini hatırlatma halinin kuramsal hali auteur teorisidir. Günümüzde bir çok auteur yönetmen bulunmaktadır. Özellikle bağımsız sinema yönetmenleri bu konuda daha belirgin özellikler taşır. Sizlerle auteur kuramına giriş yaptık. Gelecek yazımızda auteur yönetmenler üzerinden ilerleyeceğiz. İlk yönetmen benim de çok sevdiğim Federico Fellini olacak.

 

Sinema ile kalın...