Palyaçolardan korkuyor musunuz? Bu salt bir korku olmak zorunda değil. Bir an dahi olsa bir palyaçodan korktuğunuz ya da sizi tedirgin hissettirdiği oldu mu? 

Wikipedia’dan aldığım bilgiye göre palyaçolara karşı duyulan korkuya Koulrofobi deniyormuş. Dünyada her on kişiden biri bu korkuya sahipmiş. 

Peki, insanları güldürmek için kostüm giyen bir insandan bir kısım insan niye korkuyor? Cevap aslında maskenin ardında kimin olup olmadığını bilmememizden kaynaklanıyor. Bir güven durumunun oluşamaması durumu. Maskenin ardında iyi bir insan mı var, kötü bir insan mı, maskenin ardında bir komedyen mi var, yoksa bir katil mi bilemememiz durumu. İşte tüm olay bundan emin olamamamızdan kaynaklanıyor. 

Bu konuyla ilgili olarak Freud’un 1919 yılında ortaya sunduğu Tekinsizlik Teorisi'ne değinebiliriz. Teori şöyle diyor: Bir şey bireye hem tanıdık hem de tanımadık geliyorsa bu kişide ciddi bir kaygı sorununa sebep olur. Palyaçoların nihayetinde kostüm giymiş insanlar olduklarını biliyoruz ancak bu onların karakterlerini anlamamıza yetmiyor. Bu anlamsızlığı çözmek için de beynimiz devreye giriyor. 

Beynimiz karşısındaki insanın yüz ifadesinden onun karakter analiziyle ilgili bir veri oluşturuyormuş. Böylelikle insan karşısındaki insanın kendisi için tehlikeli mi yoksa tehlikesiz mi olduğuna dair anlık diyebileceğimiz çok kısa sürede karar veriyormuş. Aslında bir bakıma doğru. Hepimiz yolda yürürken ya da parkta otururken çevremizden gelip geçen insanların karakterleriyle ilgili tahminde bulunmuşuzdur. Kimileri bize güven verirken kimileri bize çok tekinsiz görünüp bizi ürkütmüştür. Ancak beynimizin bu çeşit bir kodlama oluşturması insanlığın hiç de memnun olmadığı bir durumu doğurmuştur: Ön yargı. 

Ön yargı tam da beynimizin bize oluşturduğu bir bakış ve karakter analizi oluşturma durumuyla ortaya çıkıyor. İnsanların birçoğu başta sevmediği insanlarla daha sonraları tanıdıkça çok yakın arkadaş oluyor, hatta sevgili oluyor, hatta evleniyor, hatta bir ömür geçiriyor gibi gibi. Konu biraz dağıldı gibi gözükse de bazı insanların palyaçoları neden tekinsiz bulduğu ya da onlardan korktuğu konusunun merkezine bir yolculuk yapmış olduk. 

Şimdi bilinmezlik durumundan çıkıp çevresel faktörler konusuna gelelim. Sinemanın sessiz dönemlerinin kahramanlarından biri de palyaçolardı. Yaptıkları komikliklerle insanları güldürüyordular. Ancak sesli sinemayla birlikte onların komikliği de azaldı. Geri planda kaldılar. Sinema da onları bir katile dönüştürmeye karar verdi. 

Bildiğiniz üzere palyaço temalı birçok film var ve sayısı gün geçtikte artmaya devam ediyor. Ancak şimdi size bir soru soralım. Palyaçolu film deyince aklınıza komiklik mi yoksa bir katilin insanları öldürmesi mi geliyor? Evet, cevabınızı bekliyorum. Üç, iki bir... Sanırım yüzde doksan dokuzunuz bir katilin insanları öldürmesi demiştir. Çünkü ilk seçeneğe dair sesli sinemada bir film yok denecek kadar azdır. İnsanlar sadece sinema aracılığıyla değil, kısa filmler, youtube videoları aracılığıyla da palyaçoların insanları korkutması üzerine şeyler izliyor, video oyunları oynuyor. Böyle devam ettiği sürece de belki 50 sene sonra palyaçolar artık bir komiklik unsuru değil, korkulan bir şey olmakla yer değiştirecek. Bunu zaman gösterecek. Ancak zaman bu korkuya maruz kalan insanların sayısını artırmakla beraber akıp gidiyor.

Palyaçolar insanlara artık komik gelmiyor.