Kolaj Tekniği: Nedir, Nasıl Yapabiliriz?, Sanatçılardan Örnekler

Kolaj, bir asamblaj (üç boyutlu kolaj) türü olarak 20. yüzyıl sanatında, ilk defa Kübistler tarafından bulunmuş olup Dadaistler tarafından geliştirilmiş bir resim sanatı tekniği olarak tanımlanmaktadır. Kökeni Fransızca olup, yapıştırmak anlamına gelir. Kelime anlamı olarak kes-yapıştır anlamına da gelebilen kolaj, her türlü basılı malzemeyi yüzey üzerine yapıştırma işlemine denir. Kolaj ve asamblaj uygulamalarının gelişmesi ve günümüze kadar geldiği süreçte sanatsal anlamda ilk kolaj üreticileri Pablo Picasso ve Georges Braque’dır.

Bottle of Vieux Marc, Glass, Guitar and Newspaper, Pablo Picasso, 1913

Gündelik yaşamda geniş bir alanda kullanılmakta olan kolaj, kitap veya defter kaplamalarının yanı sıra duvar saatleri, dantel örtüleri, tuval, kağıt çalışmaları gibi çeşitli alanlarda tercih edilebilmektedir. Kolaj uygulamalarında belirlenmiş bir materyal yoktur. Hayal gücüne bağlı olarak kullanılacak malzemeler ve uygulanacak şekil belirlenmelidir. Düğme, kürdan, sticker, ip, dergi ve gazete fotoğrafları, eski fotoğraflar, kumaş gibi benzeri malzemelerden kolaj yapılabilmektedir. Bu çalışmalar için önceden zemini boyayabiliriz ya da çalışmadan sonra da zemin boyanabilir.
Günümüzde kolajlar, stüdyolarda çekilen fotoğrafların bilgisayar ortamında birleştirilmesiyle de yapılabilmektedir.

Kolaj Türleri

Karo tekniği; farklı ya da eşit boyutta kırpılmış olan fotoğrafların bir dizi oluşturacak şekilde bir araya getirilmesidir.

Üst üste tekniği; birbiri ile ilişkisi olan fotoğrafların ya da tek bir fotoğrafın kırpıldıktan sonra üst üste farklı yönlerde ve boyutta bir araya getirilmesidir.

Soluk teknik; bu teknikte kenarlar yumuşatılır ve bulanıklaştırılır. Fotoğrafların soluk geçişler sağlanarak iç içe yerleştirilmesi ile teknik ortaya çıkar. Burada çıkan görüntünün tamamı değil de kenarlarını soluklaştırmak ifade edilir.

Şeffaf teknik; fotoğrafların ya da fotoğraf parçalarının farklı şeffaflıkta bir arada kompozisyon oluşturmasıdır. Genelde bu çalışma için “saydamlık” paleti kullanılır.

Bottle, Newspaper, Pipe, and Glass, Georges Braque, 1912

Eser, şişe, gazete, pipo ve cam gibi günlük nesneleri kömür ve kağıt kullanarak soyut bir şekilde tasvir ediyor. Kompozisyonun ortasındaki boşluk, derinlik hissi ve farklı bir görsel efekt yaratıyor.

Guitar, Sheet Music and Glass, Pablo Picasso, 1912

Eser, ilk bakışta sıradan görünüyor, ancak resme yaklaşınca, onu klasik portre görüntüsüne dönüştüren karmaşık ayrıntıları görebiliyoruz.

Kolaj Örnekleri

Tableau Rastadada, Francis Picabia, 1920

The Skittle Picture, Kurt Schwitters, 1921

Hanover’de 1923 yılında yapımına başladığı ve 20 yıl boyunca gelişerek devam ettikten sonra 1943’te yok edilen Merzbau adlı eseri, kolajın düzlemden üçüncü boyuta geçişinin sıra dışı örneğidir.

Merzbau, Kurt Schwitters, 1933

Ohne Titel, Hannah Höch, 1930

Egg in the Church or The Snake, André Breton, 1932

Untitled (Celestial Fantasy with Tamara Toumanova), Joseph Cornell, 1940

Desert Moon, Lee Krasner, 1955

Just what is it that makes today's homes so different, so appealing?, Richard Hamilton, 1956

1956 yılında İngiliz sanatçı Richard Hamilton tarafından öne sürülmüş olan Pop Art akımı, popüler kültür ve Amerikan dergileri gibi farklı alanlardan seçilip bu parçalarla kolaj tekniğine yeni bakış açısı katmıştır. "Günümüz Evlerini Bu Denli Farklı, Çekici Kılan Tam Olarak Nedir?" adlı kolajı, bazı sanat tarihçileri tarafından Pop Art akımının ilk örneği olarak değerlendirilmektedir.

Kolaj çalışmaları 20.yüzyılda birçok modern sanatçı tarafından benimsenmiştir. Sanatçılar kolaj tekniğinin kullanım alanlarını genişletmiştir. Bu alanlardan biri reklam sektörüdür. Üstte gördüğümüz bu kolajlar Emilia Elfe tarafından bir mücevher firması reklamı için yapılmıştır.

Dünya Doğayı Koruma Vakfı'nın susuzluğun canlıları yok edeceğine dair hazırlamış oldukları kolajlar. Nesli tükenmekte olan hayvanlar, toz ve toprakla birleştirilmiştir.