İskandinav Mitolojisinde Helheim ve Niflheim

İskandinav mitolojisinde öteki dünya tasvirleri, ölüm sonrası yaşam ve ruhların kaderi ile ilgili güçlü ve çarpıcı hikâyeler içerir. Bu anlatılar, yaşamın geçiciliğini ve ölümün kaçınılmazlığını kabul etmenin yanı sıra, bireylerin ahlaki değerlerini ve yaşam tarzlarını şekillendirme amacını taşır. İskandinav mitolojisindeki öteki dünya, birbirinden farklı diyarlar ile karmaşık bir düzeni temsil eder ve bu diyarlar, insanların yaşamda yaptıklarıyla bağlantılı olarak ölümden sonra ruhların kaderini belirler.

Öteki dünya tasvirlerinin merkezinde Valhalla ve Helheim yer alır. Bu iki yer, ölümden sonra ruhların gidebileceği zıt uçları temsil eder. Valhalla, cesur savaşçıların ve kahramanların son durağıdır. Savaşta ölenler, tanrı Odin tarafından Valhalla’ya kabul edilirler ve burada sonsuz bir şölen ve huzurlu bir yaşam beklerler. Valhalla sadece bir ödül diyarı değildir; aynı zamanda Ragnarök'te, yani tanrıların ve dünyanın son savaşında Odin'in ordusunu oluşturacak seçilmiş savaşçıların mekânıdır. Bu yönüyle Valhalla, bireylerin savaşçı ruhlarını ve cesaretlerini ödüllendiren bir sembol hâline gelir.

Helheim ise daha farklı bir öteki dünya tasviridir. Buraya, yaşarken onurlu bir ölümle değil, hastalık, yaşlılık ya da doğal nedenlerle ölenler gider. Helheim, ölüm tanrıçası Hel tarafından yönetilir ve genellikle karanlık, soğuk ve kasvetli bir yer olarak betimlenir. Helheim, cezalandırma amacı taşımaz; ancak burası, Valhalla’nın görkemine tezat oluşturacak şekilde daha sıradan ve dramatik bir dinginlik içinde tasvir edilmiştir. Yine de bazı mitolojik anlatılarda, Helheim’da bulunanların rahatsız edici bir huzursuzlukla karşı karşıya olduğu ifade edilir.

Bu iki mekânın yanı sıra, İskandinav mitolojisinde Niflheim gibi başka diyarlar da bulunur. Niflheim, sis ve buzla kaplı bir diyardır ve genellikle Helheim ile eşleştirilir. Aynı şekilde, ateşlerin ve lavların diyarı Muspelheim da öteki dünyaya dair güçlü imgeler sunar. Bu diyarlar, hem evrenin oluşumuna dair mitolojik hikâyelerde birer temel unsur olarak karşımıza çıkar hem de ölüm sonrası yaşamın farklı katmanlarını temsil eder.

İskandinav mitolojisindeki öteki dünya anlatıları, bireylerin sadece ölümden sonrasını değil, aynı zamanda bu dünyadaki yaşamlarını nasıl şekillendirmeleri gerektiğine dair bir rehber sunar. Valhalla’nın ihtişamı, cesaret ve kahramanlık değerlerini ön plana çıkarırken; Helheim’ın sakin ve karanlık doğası, yaşamın sıradanlığına ve kaçınılmaz ölüme yönelik bir kabullenişi temsil eder. Bu diyarlar, hem fiziksel hem de sembolik anlamlarıyla insanın ölüm ve yaşam döngüsü içindeki yerini anlamlandırmasına yardımcı olur.

“Baldr, ışığın ve iyiliğin tanrısıydı. Ancak Loki’nin düzenlediği bir oyun sonucu, kör tanrı Höðr tarafından kazara öldürüldü. Tanrılar onun ruhunu Helheim’den geri getirmek istediler. Odin’in oğlu Hermod, Sleipnir adlı atına binerek Helheim’e gitti ve Hel’den Baldr’i serbest bırakmasını istedi.

Hel, "Eğer dünyadaki tüm varlıklar onun için yas tutarsa, Baldr geri dönebilir" dedi. Her şey ve herkes Baldr için ağladı, ancak Loki, yaşlı bir kadın kılığına girerek ağlamayı reddetti ve Baldr’in geri dönmesini engelledi. Böylece Baldr, sonsuza kadar Helheim’de kaldı.”