BAKİRE VE ÇOCUK İLE AZİZE ANNE (VIRGIN AND CHILD WITH SAINT ANNE)

Ortaçağ’da resimlere dini konular hakimdi ve dini öyküler Rönesans ve Barok dönemleri boyunca resmin temel konusu olmaya devam etmiştir. Eski Ahit, Yaratılış’tan Mısır’dan Çıkış’a kadar destansı temalar için zengin bir kaynaktı ve büyük peygamberlerin yaptıkları işlerle olağanüstü görüşleri bazen İsa’nın önceden canlandırılması olarak algılanmıştır. Yeni Ahit’teki olayların freskleri -özellikle İsa’nın Hayatı ve Çilesi- aslında okuma yazma bilmeyenleri eğitme amaçlıydı. Tablodaki temel öğelerden biri olan Azize Anne ile ilgili bilinenler; Anna tarikatının (MS 1. Yüzyıl) Bayı’ya ilk kez Müslüman fetihlerden kaçan Hıristiyan mültecilerle gelmiş olduğu ve onun suretlerinden bir tanesi Roma, Santa Maria Antiqua’da Bakire ile gösterildiği şekilde görüldüğüdür. 14. Yüzyılın sonunda artık yaygın kullanılan bir figür haline gelmiştir. Bu da kısmen ileri bir yaştaki anneliğinin Bakire’nin Temiz Döllenme doktrinini doğrulaması yüzündendir. Genellikle kızı ile gösterilmiştir. Efsane üç kez evlendiğini ve üç kızı olduğunu iddia eder ve ortaçağın sonlarında St. Veronica Ustası gibi sanatçılar tarafından Kutsal Akrabalık olarak bilinen geniş ailesi tarafından gösterilmiştir. Yaygın bir tema olan Bakire ve Bakire’nin annesi Azize Anne ile çocuk İsa’nın resmedildiği Leonardo Da Vinci’nin bu tablosu (y.1510), aile grubunun daha önceki katı ön düzenlemelerinden çıkarılmıştır. Leonardo, 16. yüzyıl içerisinde bu konuda farklı eserler üzerinde çalışmıştır. Vaftizci Yahya’yı çocuk olarak gösteren eseri Londra’daki Ulusal Galeri (National Gallery)’de sergilenmektedir. Günümüzde kaybolmuş bir başka resim taslağı 1501’de Floransa Annunzaita Manastırı’nda sergilendiğinde büyük ilgi görmüştür. Resimdeki 3 temel öğe; Azize Anne (Anna), Bakire Meryem ve İsa’dır. Azize Anne arkada her zamanki yerinde ve Meryem onun önünde resmedilmesine rağmen, üç figür de canlı ve doğaldır. Leonardo bu tablosunda Azize Anne’yi yaşlı olarak resmetme geleneğinden uzaklaştırarak, onu şaşırtıcı şekilde genç göstermiştir. “Kutsal Aile” daha önce işlenmiş konular arasında olsa da, her zaman yetişkin figürler yan yana, çocuk figür ortalarındadır. Leonardo ise alışılmışın dışında Meryem’i annesinin kucağında resmetmiştir. Bu farklılık yıllarca sanat tarihçileri için araştırma konusu olmuş, özellikle Leonardo’nun hayatına ve iç dünyasına dair analizleri bulunan Freud için bu figür; irdelenmesi gereken noktalardan biri haline gelmiştir. Freud bu farklılığın altındaki etkenin, beş yaşına kadar öz annesiyle daha sonra babasının eşiyle yaşamaya başlaması olduğunu öne sürmüştür. Bir diğer figür olan İsa’nın kucağındaki kuzudan bahsedecek olursak; talihsiz kuzu kendi geleceği hakkında ipucu vermektedir. “Günah için masum bir kurban olan Tanrı’nın Kuzusu”. Eski Ahit’te kuzu sıklıkla Tanrı’ya kurban edilmiştir. Erken Hıristiyan ve ortaçağ sanatında İsa’nın acıları ve dirilişini sergilemek için kullanılmıştır. İsa’nın acıları temasında kuzunun kanı kutsal bir kupaya akarken gösterilebilir; İsa’nın dirilişi temasındaysa beyaz bir arka planda üzerinde kırmızı bir haç bulunan zaferle dalgalanan bir bayrak tutabilir. Renklerin iç içe geçmesiyle tonlar arasında yumuşak bir geçişin sağlandığı “Sfumato” tekniğinin en güzel örneklerinden olan 16. yüzyıla ait bu tablo, Paris’teki Louvre Müzesi’nde sergilenmektedir.  

Serinin diğer yazısına buradan ulaşabilirsiniz.

KAYNAK: Sanatın Gizli Dili , 2