Leonardo Da Vinci, 15 Nisan 1452'den 2 Mayıs 1519'a kadar dünyanın en büyük sanat işlerine imzasını atmış gerçek bir dahidir. Tarihin en etkili sanatçıları arasında yer alan sanatçı, sadece sanat alanında değil, bilimde de önemli bir miras bırakmıştır. Da Vinci; Raphael ve Michaelangelo gibi sanatçılar arasında altın bir yaratıcılık çağında yaşamış ve eşsiz dehasıyla dokunduğu neredeyse her şeye katkıda bulunmuştur. Perikles çağındaki Atina gibi, Rönesans İtalya'sı insanlık tarihinde bir zirvedir. Bugün, Rönesans çağını en iyi sembolize eden isimlerden biri Leonardo da Vinci'dir. Vaftizci Yahya (St. John the Baptist); Leonardo Da Vinci’nin 1513-1516 yıllarında, Yüksek Rönesans’ın Maniyerizme dönüştüğü zaman yaptığı tablosudur. Çalışmanın orİjinal boyutu 69x57 cm olan bir yağlı boya portredir. Aziz Yahya’nın göklere doğru işaret eden hareketi, Yahya'nın temsil ettiği vaftiz yoluyla kurtuluşun önemini göstermektedir. Çalışma daha sonra özellikle geç Rönesans ve Maniyerist ressamlarına ilham olmuştur. 1516 yılında tamamlanan eser, ressamın son büyük eseri kabul edilmektedir. Yahya; Kuran’da adı geçen Zekeriya’nın oğludur, İncil’e göre de kutsal görevi İsa’yı vaftiz etmektir. Şeria Nehri kıyısında gerçekleşen vaftizle “Vaftizci Yahya” adını alan Yahya, Hıristiyan alemi için ‘Kurtuluş‘u haber veren kutsal bir aziz olmuş ve 24 Haziran “Aziz Yahya Günü” ilan edilmiştir. Genç ve dinamik resmedilmiş olan uzun kıvırcık saçlı ve iri yapılı Yahya; fiziksel özellikleriyle birlikte yüzündeki gülümsemeyle de dikkat çeker. Da Vinci‘nin “Mona Lisa” eserinden tanıdığımız bu gülümseme ve aydınlık yüz, onu tamamen saran karanlığın bir yayılımı gibi görünüyor. Ressamın ton geçişlerini yumuşatmak ve keskin çizgileri yok etmek amacıyla kullandığı Sfumato tekniğini bu tablosunda da görüyoruz. Portredeki yüz ifadesi ve buğulu gülümseme bu teknik sayesinde elde edilmiş detaylardır. Leonardo, bu sistemin doğal tehlikelerinin farkındaydı. Daha önce defterlerine, bir figürün karanlık bir arka plana karşı ayırt edilmesinin incelikleri ve ondan kopuk görünmemesi gerektiği konusunda notlar almıştır. Bununla birlikte, Vaftizci Aziz John'un bedeninin gölgelerinde, Leonardo, formunu tam olarak anlayabilmemiz için yeterli ışığı korumuştur. Tablonun en dikkat çekici ve önemli diğer detayıysa Yahya‘nın yukarı kaldırdığı sağ elinin işaret parmağıdır. Gökyüzünü işaret etme hareketiyle İsa‘nın geleceğini haber verdiği düşünülmektedir. Cennete işaret eden parmak, Leonardo'nun çalışmalarında oldukça sık görünür ve Mesih'in gelişini gösterir. Yahya‘nın çıplak gövdesi, her ne kadar iri omuzlara sahip olsa da cinsiyetsiz bir görünüme sahiptir. Gökyüzüne doğru işaret eden sağlam sağ elin hafif bir kas tonu vardır, bu da birçok eleştirmenin Da Vinci'nin resmindeki figürün bir hermafrodit olduğuna inanmasını sağlamaktadır. Her ne kadar Da Vinci'nin resimlerinde bu kadar esrarengiz figürler bulmak tanıdık gelse de, inanç ve anlayışa sahip bir adamın St. John'u böyle bir şekilde sunması pek olası değildir.

Leonardo, resmi hayatının son yıllarında çizmiştir, bu da St. John'un Hıristiyanlıktaki büyüklüğünü anlamasının önemli olacağı anlamına gelmektedir. Bu nedenle, resimde yer alan “hermafrodit” unsurlar hakkındaki etkiler ekarte edebilir. Zıt güçlerin kullanımı, yani karanlık ve ışık; iyiler ve günahkarlar arasındaki sürekli savaşı hatırlatır. Vaftizci Yahya bu ebedi savaşa bir el işareti ile cevap verir. Arka planda, Yahya’nın sol elinde tuttuğu bir haç görülmektedir. Bu iki unsur “tek kurtuluş” ögesini Tanrı’yı bilme yoluyla temsil eder. Leonardo'nun diğer birçok eseri gibi bu tablosu da, ezoterik gruplar, simya, gizli mesajlar gibi birçok spekülasyona yol açmıştır. Sanatçının son büyük eseri kabul edilen bu tablo, günümüzde Fransa’daki Louvre Müzesi’nde sergilenmektedir.

KAYNAK: 1, 2, 3