Manisa Salihli'de yer alan Sardes, M.Ö. 1.200-546 yılları arasında hüküm sürmüş Lidya Krallığı’nın başkenti olmuştur .Sardes Antik Kenti, paranın doğduğu kent olması dışında da önemli bir tarihe sahiptir. Hazinesiyle aklımıza kazınan Krezüs (Karun)'un yurdu olan Sardes aynı zamanda İran’daki Susa Şehri’nden başlayan ünlü Kral Yolu'nun da bitiş noktasıdır.Tüm bunlara ek olarak, kentin mükemmel kanalizasyon sistemi , Antik Çağ’ın ünlü matematikçisi Thales tarafından M.Ö. 660’larda yapılmıştır. Şehir, planlama açısından emsalsiz olup, Mezopotamya dışındaki en büyük savunma duvarı ile çevrelenmiştir. Aynı zamanda Sardes'in kuzeyinde yer alan Bin Tepe tümülüs alanı , büyüklüğü açısından dünyada tektir.
Bintepe Tümülüsleri
Şehrin yanından geçen Paktalos nehri (Sart Çayı), şehre zenginliği getiren altından bir ırmak gibi kutsallaşmıştır ve efsaneye göre tuttuğu yiyecekler, karısı hatta kızı da altına dönüşen Midas, çareyi Paktalos Irmağında yıkanarak bulur. Midas, mucize gibi görünen bu lanetten kurtulur ama o günden sonra Paktolos ırmağından altın akmaya başlar. Şehrin zenginliği, Karun'un hazineleri ve paranın bulunuşu hep bu ırmağa dayandırılır.
Sardes Antik Kenti’nin kalıntıları arasında, anıtsal bir Hamam-Gymnasion (Hamam ve Spor Merkezi) Kompleksi, Artemis Tapınağı, Sinagog, Kilise, Altın Arıtma Atölyeleri, Agora (Çarşı) ve Akropol (Üst Yerleşke) görülebilir. İlk ticaret yolu olan Roma caddesi, 2500 yılı aşkın süre boyunca doğu-batı yönünde Sardes’den geçen yolların en önemlilerinden biriydi. Şehrin ana kapısına bu yol üzerinden gidilmekteydi. Roma döneminde kentsel yaşamda önemli bir yere sahip olan bu cadde, 12 metre genişliğinde ve mermer bloklarla kaplıydı. Hatta bazı mermer blokların üzerinde yaya ve araç trafiğine ait izlerin görüldüğü gibi, yerel halk tarafından kazınmış grafitiler de bulunmakta.
O döneminin kralı Severius tarafından yaptırılan Hamam-Gymnasium kompleksi, kare avlusu, etrafını çevirdiği sütunlar ve üzerlerindeki yazılarıyla kentin ortasında yükselen bir şaheser gibi. Gymnasionun kemerli kapılarından geçtiğinizde tipik Roma hamamı geleneğinin izleriyle karşılaşıyorsunuz. Oldukça iyi korunmuş hamam yapısını incelediğinizde, gymnasionda egzersiz yapıp ardından soğuk ve sıcak odalarda sohbet eden ve günün önemli bir kısmını buraya ayıran Lydialıları gözünüzde canlandırmak zor olmuyor.
havuz yapısı
Hemen Gymnasium güneyinde Roma imparatorluk döneminden kalan Sinagog var. Sütunlu bir giriş avlusu ile bir ana mekandan oluşan Sinagog, yaklaşık bin kişilik kapasiteye sahip. Ana kapıdan giriş yaptığınızda yer mozaikleri, çeşme ve çeşme etrafındaki sütunlar çok güzel bir atmosfer yaratıyor. Ön avlunun ortasında bulunan orijinal mermerden yapılmış vazo görünümlü yapı, cemaatin ayin öncesi ellerini yıkadıkları bir tür çeşme olarak kullanılmış. Yerlerde adeta halı gibi duran mozaikler M.S.5. ve M.S.6. yüzyıllarda döşenmiş. Günümüze çok iyi korunarak gelmiş olan bu yapı o dönemlerde zengin Musevi cemiyetinin dini merkeziymiş.
sinagog
mozaik örneği
Sardes'in içlerine doğru devam ettiğinizde dünyanın en büyük ve en iyi korunan Ion sütunlu tapınaklarından birisi olan Artemis Tapınağıyla karşılaşırsınız. Orjinalinde tanrıça Artemis’e ithaf edilen yapı Efes ve Magnesia’daki gibi batıya bakmaktadır. Tapınağın iki sütunu hiç zarar görmeden günümüze kadar gelmiş.. Helenistik dönemde yapımına başlanan tapınağın o dönemde sadece ana binası (cella) bitirilmiş. Hristiyanlığın batıya yayılmasında önemli bir yer teşkil eden Batı Anadolu’daki 7 kiliseden biri de tapınağın arkasında yer alıyor.
Kapak fotoğrafı, sinagog ve havuz yapısı fotoğrafı : Ufuk Cevtekin
Tapınak,gymnasion sütun ve yazısı,mozaik fotoğrafı : @turkan
Gezgininden notlar..
Her ayrıntısıyla sizi gerçekten o dönemde geziyormuşsunuz gibi hissettiren bir yer. Kentin etrafı, doğal güzelliği de muazzam. Sadece gidip görmek yerine gerçekten öğrenerek ve özellikle de Artemis tapınağının çevresinde, dağların yeşilliğin arasında biraz ruhunuzu dinlendirmeye çalışarak gezin. Yanınıza Müzekartınızı almayı unutmayın ! :)
Yorum Bırakın