Triptik* bir eser olan Dünyevi Zevkler Bahçesi, eser kapatıldığında dış kapaklarında tamamen başka bir görüntü elde edilir. Dış kapaklarındaki dünya ve içindeki yer alan figürler, yaratılış anını temsil etmektedir. Kristal bir küre olarak betimlenen dünya, üstündeki yeşilliklerle birlikte hala oluşum göstermektedir. Resmin sol üstündeki figür Tanrı’yı sembolize etmektedir. Üst kısımdaki yazılar ise İncil’den alıntılanmış olan, “O konuştu ve oldu; o emretti ve durdu.” anlamına gelmektedir. İç kısmında üç sahne görüntülenmektedir. Bunlardan soldaki cennet, ortadaki dünya, sağdaki ise cehennemdir. Eleştirmenler ve sanat tarihçilerince eser hayatın tehlikeli, cazibeli yönlerini gösterip onlara karşı nefsini tutabilme yetisini göstermek adına oluşturulmuş didaktik bir eser olarak tanımlanmaktadır. Orta panel, resme ismini veren paneldir. Soyut bir dünya niteliği taşımakla beraber bahçe çok sayıda kadın, çocuk, erkek, hayvan türleri ve meyveler bulundurmaktadır. Bu insan figürlerinin çoğu; cinsel haz almakta, eğlenmekte, doğayla bütünleşmekte ve ortama masumane bir bencillik enerjisi yaymaktadırlar. Panelin birçok kısmında gruplar halinde siyahi ve beyaz insanlar ile vücutları ilkel, tüylerle kaplı olan insanlar yer alırlar. Bunun hala neye işaret ettiği kesinleştirilememiştir fakat ilkelliğe işaret ettiği düşünülmektedir. Sağ alt köşede paneldeki tek giyinik olan bir adam görülür. İdealize olarak çizilmiş bir yüzü olmayan adam; hemen önündeki yere dirseğini koymuş, elinde elma olan tüylerle kaplı bir kadını işaret etmektedir. Sır söyleyecekken susturulmuş olduğu düşünülen bu kadının ve onu işaret eden adamın Adem ve Havva olduğu düşünülmektedir. Sol panel iç kısmın ilk aşaması olarak tanımlanır ve cenneti sembolize ettiği söylenir. Cennet'in bahçesinde bulunan Tanrı, Havva ve Adem'in şevhetli bakışları tabloda dikkat çekmektedir. Bu insanlığın yaratılışından beri ilk olan günahı işlemek için lanetlenmiş olduğuna dair olan inancı destekler. Havva'nın hemen ardında görülen tavşanın doğurganlığı, Adem'in arkasındaki Dracaena ağacı (Ejderha ağacı) ise sonsuz yaşamı temsil etmektedir. İlk günahı temsil eden yılan ise ağaca dolanmış, resmin orta-sağ kısmında görülmektedir. Bosch, bu eserle Kuzey Rönesansı'nın çok ötesine geçmiştir. İkonografik sembollerden oluşsa da somutluğu olan bu eser sanat dünyasında ciddi önem taşır.
*Triptik: Yan yana ve birbirleriyle ilişkili üç resmin oluşturduğu pano şekilli grup resmidir. Ana tema orta panoda, yan temalarsa kanat panolarda işlenir. Panolar birbirlerine menteşeyle tutturulmuştur.
//Kaynaklar: Sanata Başla, Dünyevi Zevkler Bahçesi - Khan Academy, The Garden of Earthly Delights
Yorum Bırakın