Önceki yazımda Claude Monet’den ve genel olarak sanat anlayışından bahsetmiştim. Sanat tarihi açısından önem azleden birçok tablonun yaratıcısı olan Monet için İzlenim,Gündoğumu eseri; bir sanat akımına isim vermiş olması sebebiyle bir açıdan dönüm noktasıdır. Monet ve aynı dönemde yaşamış diğer birçok sanatçının klasik anlayışa karşı gösterdikleri tepkinin bir sonucu olarak İzlenimcilik akımı gelişerek ilerlemiş ve özgünlüğünü korumayı başarmıştır.
Tabloya geçecek olursak; Gündoğumu tablosuyla hayat bulan manzara Monet’nin memleketi Fransa’daki La Havre limanıdır. Resme ilk bakışta, resmin en göze çarpan üç özelliği parlak güneş ve iki küçük balıkçı teknesidir. Daha yakından incelendiğinde, endüstriyel manzaralarla birlikte arka planda daha fazla balıkçı teknesi görülür. Öncüsü olduğu “tamamlanmamışlık” durumunu ikon haline gelen tablosunda da yaşatan sanatçı, buğulu havayı mavi ve gri tonları iç içe kullanarak yansıtmıştır. Güneşi ve yansımasını ise turuncu tonlarıyla resmeden Monet, hemen her tablosunda olduğu gibi fırça darbelerini de kendine has yöntemle kullanmıştır. Klasik anlayışın, her şeyi olduğu gibi tuvale aktarma arzusuna baş kaldırı olarak Monet her zaman gördüklerini ona hissettirdiklerine göre resmetmiştir. Dini konuların dışına keskin bir çizgiyle çıkıp; manzaraların, bahçelerin, çiçeklerin ve gündelik hayattaki diğer güzel detayların üstadı olmuştur.
Bu resmi incelerken dikkat edilmesi gereken birkaç ilginç nokta vardır. İlk olarak, turuncu güneşin gri bir arka plana karşı parlaklığı, gün batımını resimde öne çıkarıyor gibi görünmektedir. Bununla birlikte, güneş kullanılan diğer renklerden daha parlak değildir. Aslında, eğer bu resim siyah beyaz olarak görülürse, gün doğumu neredeyse görünmez hale gelir. Bunun nedeni, insan gözünün parlaklığı ve rengi nasıl algıladığıdır.
Analiz edilmesi gereken ikinci ilginç nokta, ağırlıklı olarak vapurlardan ve duman bacalarından oluşan arka plandır. Le Havre gelişen bir limandı ve bazı sanat tarihçileri bu resimde; öne çıkan endüstrinin politik etkileri temsil ettiğini iddia etmektedir. Monet'nin resmini tamamlarken görebileceği gerçek sahnenin iskelenin sol tarafındaki evleri içerdiği fark edilir, ancak Monet bunları görmezden gelmeyi ve sahnenin endüstriyel yönünü gizlememek için resmine dahil etmemeyi tercih etmiştir.
15 Nisan-15 Mayıs 1874 tarihleri arasında Monet, çalışmalarını Camille Pissarro, Alfred Sisley, Édouard Manet, Paul Cézanne, Edgar Degas ve diğer otuz sanatçı ile birlikte sergilemiştir. Sanatçılar Paris Salonu'nda reddedildikleri için genellikle sergilerini kendi başlarına düzenlemişlerdir. Çoğu ziyaretçi bu eserler karşısında şaşkınlığa uğramış hatta kimisi öfkelenmiştir. Alışılmış her şeyin dışına çıkan “İzlenimciler” için kendilerini kabul ettirmek ve benimsetmek kolay olmamıştır. Buna rağmen Monet'nin İzlenim’i sanat tarihinin en çok dikkat çeken tablolardan biri olmuştur.
Sergiye katılan bir eleştirmen olan Louis Leroy, Le Charivari'de bu resmin başlığına dayanan "empresyonist" terimini kullandığı ünlü bir makale yazmıştır. Leroy'un bu kelimeyi alaycı bir şekilde kullanmasına rağmen; grup onu benimsemeye karar vermiş, Renoir ve Degas gibi ressamlar empresyonist olarak adlandırılmaktan mutluluk duymuşlardır. Bununla birlikte Empresyonizm terimi aslında yeni değildir ve Monet'nin çalışmalarından önce, özellikle Barbizon okulundaki resimleri tanımlamak için kullanılmıştır. Aynı zamanda Manet ve Daubigny'nin çalışmaları ile ilgili bir terimdir. Başlangıçta sahnenin bir ressam üzerindeki etkilerini veya resimlerin izleyiciler üzerindeki etkisini tanımlamanın bir yolu olarak kullanılan terim, Monet’nin tablosuyla birlikte ikonik bir akım haline gelmiştir.
İzlenim, Gündoğumu (Impression, Sunrise) Monet’nin çalışmalarının büyük bir koleksiyonuna sahip Fransa'nın Paris kentindeki Musée Marmottan Monet'de sergilenmektedir.
Yorum Bırakın