M.Ö 2600'lı yıllarda muhtemelen Çinli bir romantiğin eline aldığı 1,5 metrelik bir tahtaya 50 adet ve her bir 81 liften yapılma teli germesiyle başlayan telli çalgı serüveni, günümüzün kusursuz tasarımlı piyanolarına kadar geldi. Artık gövdesinden çekiçlerine, susturucularından burmalarına dek milimetrik olarak hesaplanmış ölçülerde piyanolara sahibiz.

Peki, piyano ismi nereden geliyor dersiniz?

Çinli müzisyenin KE isimli çalgısı pek çok değişim, ekleme, ayarlama ve matematiksel işlem geçirirken M.Ö 500'lerde Monokord, MS. 1300'lerde Klavisiteryum, 1500'lerde Klavikord yine aynı dönemde Klavsen olarak ses verdi. Her bir aşamada başka bir mühendislik ve estetik değer eklenirken, nihayet 1711'de Floransalı Bartolomeo Cristofori isimli bir müzisyen, hem hafif hem de güçlü notaları birlikte çalabilen bir müzik aleti icat etti. Günümüz piyano formuna oldukça benzeyen bir çalgıya, 'hafif ve kuvvetli' anlamına gelen 'Piyano e Forte' ismini verdi ve böylece müzik evreninin en eşsiz çalgısına isim koyulmuş oldu.

Piyano e Forte'yi oluşturan ana parçalar, ses sayısı kadar çekiç, çekiçleri kaldırıp indirerek tellere vuran manivelalar ve tellerin titremesini susturan çuhadan oluşuyordu.

Mekanizmanın son dokunuşları 5 yıl kadar sonra 1716'da Marius isimli bir Fransız tarafından yapıldı ve çekiçlerin yapısına tüy uçları eklemeyi ortadan kaldıran bir gergi sistemi eklenerek, tuşların daha yumuşak ve seslerin daha vurgulu çıkması sağlandı.

Dünyada piyano için yazılıp basılmış ilk eser, isim babası Cristofori'nin öldüğü yıl olan 1732'de bestelenmiş bir sonattır.

Bu eseri, 18. yy müzikal dünyasına dair çalışmalarıyla tanınan Carol Lei Breckenridge'den, orjinal bir piyano e forte ile dinleyelim.

 

Ağacın, iplerin, çuhanın, fildişinin, dökme demirin, bronzun ve tellerin bir araya gelmesiyle sessiz sedasız köşesinde duran ve üzerinde dingin bir zihnin hükmettiği parmaklar gezinmeye başlayınca, sözlere dökemediğimiz duyguları sesiyle zihnimize taşıyan piyano, sadece bir çalgı değil aynı zamanda mühendisliğin, estetiğin ve tutkunun da soylu bir sembolü olarak kulaklarımızda yer almaktadır.