Fransa’da Aydınlanma ile başlayan süreç Fransız Devrimi’nin zeminini hazırladı. Jakobenler, 1789’da Fransız Devrimi’nin bağrından doğan ve bu devrime öncülük edenlerin ismi olarak bilinmektedir. Küçük ve orta burjuvazi içinden yoksul halk katmanlarının desteği ile aristokratlara karşı kuruldu. Kabaca feodalizm karşıtı olan, onun yerine cumhuriyeti isteyen ve özgürlük-eşitlik-kardeşlik diyen bir harekettir. Başlangıçta daha genel bir hat ve ideoloji içinde olan Jakobenler, ilerleyen dönemde daha keskin bir yol izlemişlerdir. Jakobenlerle gelen cumhuriyet, emekçilerin çıkarları ile öyle bir çakıştı ki insanlık tarihinin en önemli sayfalarından biri açılmış oldu demek tam yerinde olacaktır.

 

 

Tarih 1791’i gösterdiğinde ülkenin durumunun kötüleşmesi ile Jakonlar kulübü olarak adlandırılan bu hareket, devrimci bir harekete dönüşmüştür. Bunun üzerine Kral Louis’nin ülkeden kaçmak istemesi büyük tepkilere neden olmuştur. Bu dönemde Jakobenler kralın yetkilerini kısıtlamak istemişlerdir. Böylece uzun süren tartışmalar noktalanmıştır.

 

 

Jakobenlerin önde gelen isimlerinden Brissot ve Robespierre yıllarca birlikte hareket etmelerine rağmen, Fransa-Prusya-Avusturya arasında yapılan savaş sırasında bu birliktelikleri bozulmuştur. İki devrimci arasında fikir ayrılığı yaşanmıştır. Brissot’nun savaşı ve devrimi Fransa dışına çıkarmak istemesi hüsranla sonuçlanmıştır. Robespierre ise savaş karşıtı tutumu ile yoksul halktan destek görmüş ve onları arkasına almıştır. Mecliste de aynı şekilde destek gören Robespierre, Brissotçuları meclisten çıkarmıştır. 1972’de kralın tahtan indirilmesi ve ardından cumhuriyetin ilanı gerçekleşmiştir. 1793’te ise Kral Louis vatana ihanetten giyotine gönderilmiştir.

 

“Halka zulüm edilince, halkın kendinden başka güveneceği kimse kalmayınca, halka ayaklanmasını söylemeyen insan alçağın biridir. Bütün kanunlar çiğnenince, istibdat artık herkesin sabrını taşırınca, iyi niyet ve haya ayaklar altına alınınca, halk isyan etmek zorundadır. İşte o saat gelip çatmıştır.” (Robespierre)

 

Bu devrimci iddia 1794’ten sonra siyasi bir bilince evrilmiştir. Jakobenizm adı ile tarihin beyaz sayfalarında yerini almıştır. Bugün baktığımızda Jakobenizm, liberallerin, gericilerin, burjuvazinin ve hatta dönem dönem birtakım solcuların hedefindedir. Jakobenler, tepeden inmecilikle, darbecilikle suçlanmışlardır. Fakat burada asıl bakmamız gereken tarihsel bir olayın nasıl incelenmesi gerektiğidir. Ne, neden, nasıl, ne zaman ve nerede diye sormadan herhangi bir tarihi olayı düşünmek, yorumlamak yanlıştır. Yaklaşık iki yüz otuz sene önce gerçekleşen Fransız Devrimi’ni ve Jakobenleri tüm bu soruları sorup cevaplayarak yorumlamak gereklidir.

Jakobenleri bize diktatör olarak gösteren, iktidar oldukları dönemi ‘’terör dönemi’’ olarak nitelendiren düzen aslında bu devrimci iddiadan korkmaktadır. Halk iradesinden, bugün devrimi güncel kılan işçi sınıfından yani bizlerden korkmaktadır. Örgütlü ve iradeli halktan korkmaktadır. Jakoben tavrı bugün sahiplenen ve yorumlayan bizler, düzenin kabusu olan devrim fikrini güncel ve diri tutuyor ve Jakobenlerin bize bıraktığı mirası bir kere daha dile getiriyoruz: liberté, égalité, fraternité!