William Shakespeare'in klasikleşmiş olan eseri Macbeth, büyük bir olasılıkla 1605-1606 yılları arasında yazılmıştır. Macbeth'in quarto (kitap basım biçimi) yoktur ve yayımlanması 1623'te İlk Folio (Shakespeare oyunlarının toplu basımı) ile gerçekleşir. Yaklaşık iki bin satırlık Macbeth, Shakespeare'in trajedileri arasında en kısa olanıdır. Oyunun ilk temsilinin 7 Ağustos 1606'da sarayda, Kral I. James ile konuk Danimarka Kralı IV. Christian'ın huzurunda yapıldığı düşünülüyor. Shakespeare'in diğer bazı trajedileri ve tarihsel oyunları gibi Macbeth de kaynağını gerçek olaylarla söylenceyi aynı potadan eriten Holinshed'in ünlü tarihinden alır. Holinshed Tarihi'nde güçsüz, hatta beceriksiz bir kral olduğu söylenen Duncan Shakespeare'in elinde Tanrı'nın kutsadığı ideal hükümdara dönüşür. Stanley Wells'in (Shakespeare Brithplace Trust'ın onursal başkanı) de işaret ettiği gibi, Macbeth ve Lady Macbeth dışındaki tüm karakterlerin rolleri işlevsel niteliktedir. İyiler safında yer alan hiçbir karaktere üç boyutlu kişilik vermeyen Shakespeare oyunu kişiler-arası çatışma yerine tek bir karaktere ve ona en yakın kişi olan karısı Lady Macbeth'e odaklar. Shakespeare'in karı-kocayı baş başa gösterdiği sahneler hem kişiliklerini hem de evlilik ilişkilerini yakından tanıma fırsatı verir.
Macbeth and the Witches by Thomas Barker (1830) Act IV, Scene 1
Oyun, Üç Cadı'nın bir sonraki buluşmalarının Macbeth ile olmasına karar vermeleriyle başlar. Macbeth ve Banquo, bir açıklıkta gezinirlerken, Üç Cadı onları bazı kehanetlerle karşılarlar. Macbeth, karısı Lady Macbeth'e tüm bunları anlattığı bir mektup yollar. Lady Macbeth ise, tüm bu kehanetlere karşı Duncan'ı (kral) öldürüp kocası için tahtı sağlamlaştırmak adına planlar yapar. Macbeth, kralı öldürme konusundaki fikirlerini dile getirse de, Lady Macbeth onu ikna eder ve oyun trajik bir hâl alarak devam eder.
The three witches from Macbeth by Alexandre-Marie Colin (1827)
Eserin en büyük çatışması hırs ve vicdanın çatışmasıdır. Macbeth kral olmayı çok istemekte fakat bunu başarabilmesi için korkunç şeyler yapmak zorunda kalması, onu sürekli vicdanı ile karşı karşıya getirir. Tüm bunlara karşı yine de hırsına yenik düşerek birçok kötülük yapar. Oyunun başında sadık, cesur, onurlu bir komutan olarak bilinen Macbeth bu hırs uğruna ahlaki değerlerden uzaklaşır ve zamanla despota dönüşür. Shakespeare'in en iyi trajedileri arasında olan 'The Tragedie Of Macbeth' okunmaya değer bir eser olmuştur.
The Sleepwalking Lady Macbeth by Johann Heinrich Füssli (1784)
Macbeth alıntıları:
"Ama unutma ki aşağılık dünyadasın: Çoğu zaman kötülüğü baş tacı edip, iyiliği çılgınlık sayan dünyada."
"Yüreğiniz ferah olsun, olabildiği kadar: En uzun gecelerin de bir sabahı var."
"Ne olacaksa olur, bırak olsun; en kötü gün de sonucuna varır, bırak varsın."
"Düşünmekten bile korkuyorum yaptığım şeyi."
"Fakat doğru ya, nasıl da unutmuşum! Kötülüğün takdir edildiği, iyiliğin aptallık sayıldığı bir dünyada yaşıyorum."
"Kulağımıza soktukları umudu, söküp alıyorlar yüreğimizden."
"Yeter bu kadar yaşadığım. Baharı yazı geçti ömrümün; yaprak dökümü bundan sonrası."
"Konuşulmayan acı, kalbi parçalar."
"Hırsızca kaçıp gitmek suç sayılmaz, yüreklerin taş kesildiği yerden."
Macbeth and Banquo meeting the witches on the heath by Théodore Chassériau (1855)
Kaynakça:
Shakespeare, W., Macbeth, İstanbul, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2002
Yorum Bırakın